دنیای فردا دنیای صلح است یا جنگ؟+ نقشه و نمودار

بصیر، شاید احساس صلح و آرامش در جوامع مختلف با توجه به شرایطی که دارند متفاوت باشند اما ارتش ها کار خود را می کنند و برای یک جنگ تمام عیار آماده می شوند.
پس از جنگ جهانی اول و دوم، در اوج رقابت ابرقدرت ها و مسابقه تسلیحاتی میان دو ابرقدرت شوروی و آمریکا، خطر جنگ جهانی سوم و آن هم از نوع هسته ای کل جهان را تهدید می کرد. بحران کوبا در سال 1962، مسکو و واشنگتن را تا آستانه جنگ پیش برد ولی زورآزمایی ابرقدرت ها با جنگ های نیابتی از کره و ویتنام گرفته تا نیکاراگوئه، ارضاء می شد. پس از فروپاشی شوروی هر چند یکی از تهدیدات عمده جنگ بزرگ از میان رفت ولی هرگز صلح جهانی نیز برقرار نشد.
تجربه جنگ جهانی دوم ثابت کرد که در صورت مجهز نبودن کشوری، به راحتی طعمه قدرت های بزرگ و قوی خواهد شد. ژاپن، آلمان، ایتالیا زخم خورده های جنگ جهانی اول، 22 سال پس از جنگ جهانی اول به دنبال انتقام و زورآزمایی برآمدند. به طور کلی جهان در آستانه هر دو جنگ بزرگ، به گوی کاملا مسلحی تبدیل شده بود که هر آن امکان انفجار آن وجودداشت. رقابت ها بر سر منافع به حدی بالا بود که کشورها به مانند مسابقه دوئل روبه رویکدیگر قرار داشتند و هر کشوری در صدد بود اسلحه را زودتر بکشد.
به هر روی پس از قربانی شدن میلیون ها انسان در جنگ جهانی دوم، صلح بیش از هر زمانی برای جهانیان نیاز بود، ولی بازهم ترتیباتی که در سازمان های بین الملل به ویژه سازمان ملل در نظر گرفته شد، ضامن صلح پایدار در جهان نگردید و شورای امنیت سازمان ملل، به یک بازوی تجاوزگر در امور کشورها تبدیل شده است. به طور کلی کانون های بحران در جهان و مناطق مختلف آن همچنان پایدار هستند. پدیده های نوظهوری چون تروریسم نیز، فضای ناامنی را در شهرهای دنیا گسترانده است.
سخنرانی ها سران کشورها در مجمع سالانه سازمان ملل، سخن از مبارزه با جنگ و تروریسم، حفظ محیط زیست جهان و جلوگیری از گرم شدن کره زمین به میان می آورند، اما برنامه های نظامی آنها در ابعاد وسیع متوقف نشده است. در حال حاضر آمریکا در حدود 600 میلیارد دلار بودجه نظامی دارد.
موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم در گزارش سالانه خود با عنوان «روند هزینه ارتش های جهان در سال 2014» اعلام کرد: در مجموع از یک تریلیون و هشتصد میلیارد دلار هزینه نظامی قابل ملاحظه جهانی در سال 2014 ، امریکا با وجود کاهش شش و نیم درصدی در بودجه نظامی خود، همچنان پرهزینه ترین ارتش جهان را دارد.
همین موسسه در اعلام بودجه نظامی کشورها در سال 2015 پس از 4 سال حجم مالی مبادلات تجاری نظامی در جهان، افزایش یافته است. این موسسه اعلام کرده است آمریکا در سال گذشته میلادی 596 میلیارد دلار، برای بخش نظامی هزینه کرده است که این رقم 3 برابر بودجه نظامی چین است. چین دومین بودجه بالای نظامی دنیا را دارد و 596 میلیارد دلار بودجه نظامی آمریکا در سال 2015 این کشور را در رده نخست کشورهای با بیشترین هزینه نظامی قرار داده است. طی 4 سال پیش از سال 2015 روند هزینهکردهای نظامی در جهان، نزولی بود و سال 2015 این مسئله روند افزایشی را در پیش گرفت. کل مخارج نظامی کشورهای جهان، در سال 2015 نسبت به سال 2014، یک درصد افزایش داشته است. بنا به این گزارش 36 درصد از کل بودجه نظامی جهان، به آمریکا اختصاص دارد. در سال 2015 عربستان با حدود 78.2 میلیارد دلار بودجه نظامی در جایگاه سومین کشور با بالاترین بودجه نظامی قرار گرفت. کاهش ارزش روبل روسیه باعث شد تا این کشور طی سال گذشته جایگاه سومی خود را به عربستان بدهد و با 66.4 میلیارد دلار بودجه نظامی به چهارمین کشور با بیشترین بودجه نظامی در جهان تبدیل شود.
بودجه های بالای نظامی کشورها نشانگر، وجود اولویت دفاعی و نظامی در بودجه بندی کشورهاست. اولویتی که هیچگاه نتوانسته جای خود را به امور دیگر دهد. کشورها طرح ها و مانورهای نظامی خود را بر اساس تهدیدات نظامی در منطقه و جهان اجرا می کنند و حفظ امنیت ملی به عنوان کارویژه اصلی دولت ها تعریف می شود. هر چند تلاش هایی برای صلح صورت می گیرد ولی تضاد منافع گروه ها و کشورها، بحران ها را همچنان پایدار نگاه داشته است. برای نمونه بحران سوریه با وجود تلاش برای گفتگوها و برقراری صلح، بیش از 5 سال به درازا کشیده شده است.
کارخانه های اسلحه سازی در جهان همچون گذشته به سرعت در حال تولید سلاح و ساخت جنگ افزارهای مدرن تری هستند. ولع بسیاری از کشورها نیز برای پر کردن انبارهای اسلحه و خرید سلاح های جدید پایانی نیافته و رقابت برای پیشتازی ادامه دارد. رقابتی که به مسلح شدن کامل جهان منجر شده و احتمال درگیری ها را افزایش داده است. در برخی از مناطق این رقابت ها نسبت به سایر نقاط جهان شتاب بیشتری گرفته است. کره شمالی از ساخت و آزمایش بمب هسته ای خبر داده و شبه جزیره کره، در انتظار یک جنگ بزرگ به سر می برد.
در منطقه غرب آسیا، عربستان بودجه نظامی خود را به بالاترین رده های جهانی رسانده و با ایجاد موج ایران هراسی، قصد دارد تا پای ناتو را به خلیج فارس باز کند. ایران با وجود دستیبابی به توافق هسته ای با قدرت های جهانی، همچنان در معرض تهدید نظامی از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا قرار دارد و آزمایش های موشکی تهران، به عنوان بهانه ای تازه از سوی غرب برای فشار بر کشور در نظر گرفته شده است.
در مطالعات و ارزیابی های مختلف نظامی و امنیتی، نقشه های بسیاری از کانون های بحران ترسیم می شوند و اندیشکده ها و تحلیلگران سیاست بین الملل، با توجه به میزان اختلاف ها و تضادها کانون های بحران را برای سال های آینده پیش بینی می کنند. هر چند نباید فراموش کرد نگاه خوشبینانه در جهان برای برقراری صلح و آرامش نسبت به سال های جنگ جهانی و دوقطبی دنبال می شود و ایجاد سازمان های بین المللی و سازمان های منطقه ای با حضور کشورها، موید آن است، اما رقابت دولت ها بر سر منافع متعارض و متضاد درگیری میان آنها را در برخی از برهه ها به دنبال داشته است.
میزان هزینه های نظامی در جهان از سال 1988 تا 2015 در این نمودار به نمایش درآمده است. سال 1991 در این جدول مشخص نشده است. در این سال فروپاشی شوروی را شاهد بودیم. از سال 2001 و 2003 شیب هزینه های نظامی کشورها بالا رفته است که ارتباط مستقیم به تهاجم نظامی آمریکا و ائتلاف غربی به افغانستان و عراق دارد. با پایان جنگ اما باقی ماندن کانون های بحران و شعله ور شدن جنگ در اوکراین، گرجستان و هجوم تروریسم به غرب آسیاو آفریقا، هزینه های نظامی به بالای 1500 میلیارد دلار در سال 2015 رسیده است.
موسسه مطالعات صلح استکهلم درصد هزینه های نظامی کشورهای را براساس نمودار برای سال 2015 به تصویر کشیده که کماکان آمریکا با 36 درصد هزینه های نظامی کل جهان در صدر قرار دارد. 5 عضو شورای امنیت سازمان ملل نیز در میان این کشورها قرار دارند. سه رژیم صهیونیستی، سعودی و امارات نیز هزینه های هنگفتی را به بخش نظامی اختصاص داده اند.
این نمودار درصد هزینه های نظامی را نسبت به تولید ناخالص داخی برخی ازکشورهای غرب آسیا و آفریقا نشان می دهد.
موسسه مطالعات صلح استکهلم در ارزیابی خود نسبت به بودجه کشورها در زمینه دفاعی و نظامی در این جدول از سال 2006 تا 2015، ارقامی را در جدول بالا قرار داده است. ایران در این سال ها با کاهش 30 درصدی مواجهه بوده که در حال حاضر براساس این ارزیابی 10.3 میلیارد دلار به بخش نظامی خود در سال 2015 اختصاص داده است. این کاهش می تواند به خاطر کاهش درآمدهای ارزی و پایین آمدن قیمت نفت باشد.
این نقشه توسط پروفسور هاوارد هگر استاد دانشگاه با همکاری موسسه تحقیقات صلح اسلو، تهیه شده است. وی از آمار و اطلاعات مربوط به درگیری های سال های 1970 تا 2000 برای تعمیم به سال های بعد بهره برده است. این استاد دانشگاه معتقد است برای سال 2009، برای 20 منطقه احتمال بالای 50 درصد درگیری داده می شد که 16 مورد آن تحقق یافت. هگر می گوید تا پیش از بهار عربی (بیدرای اسلامی ) در خاورمیانه، انتظار می رفت 5 درصد کشورهای جهان در سال 2050 درگیر جنگ باشند اما این پیش بینی در حال حاضر به 7 درصد رسیده است.
نقشه های زیر مربوط به درگیری ها و بحران های نظامی و مالی در جهان هستند که توسط بولومبرگ در مصاحبه با اساتید دانشگاه ها و کارشناسان حوزه بین الملل به دست آمده اند:
بحران مالی مربوط به یونان که در سال های اخیر بسیاری از کشورهای اروپایی را تهدید کرده و حتی احتمال فروپاشی سیستم یورو و اتحادیه اروپا را نیز به دنبال داشته است.
افزایش خشونت های تروریستی در پاکستان و افغانستان و تهدید مناطق پیرامون همچون هند، چین و ایران توسط ترویست های طالبان و القاعده.












