فاجعه دخانیات در ایران با بی‌خیالی محض مسئولان/ اینهمه عدد و آمار، اما کو عمل مسئولانه؟!

بصیر، یکی از مشکلات اصلی بهداشت در زمان حاضر گسترش استفاده از دخانیات در جامعه است که این خود به عنوان یکی از شایع‌ترین عوامل مرگ و میر در جهان شناخته شده است.

امروزه باوجود هشدارهای فراوان مجامع پزشکی و فرهنگی، مصرف سیگار در جامعه افزایش فراوانی داشته است به گونه‌ای که سن مصرف سیگار در کشور به 11 سال رسید.

متاسفانه آسیب‌ها و پیامدهای ناشی از مصرف سیگار، بسیار جدی و جبران‌ناپذیر است و با وجود آنکه سیگاری‌ها از ضررهای آن با خبر هستند از روی عادت و به بهانه کسب آرامش و رفع خستگی، اقدام به مصرف این ماده خطرناک می‌کنند و سلامت جسم و جان خود را به خطر می‌اندازند.

میزان مصرف افراد سیگاری با ایجاد تشدید مسائل روانی افزایش می‌یابد و در برخی از موارد به اندازه‌ای می‌رسد که جای خواب و خوراک را نیز می‌گیرد.

مربع مرگ را بشناسیم
نادر آهنگر معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در گفت‌و‌گو با بلاغ با اشاره به اینکه تقریبا 76 درصد بیماری‌ها شامل مشکلات قلبی‌ و عروقی، سکته‌های مغزی و بیماری‌های تنفسی است، اظهار کرد: تغذیه ناسالم، عدم تحرک بدنی، مصرف الکل و مصرف دخانیات به عنوان چهار عامل اصلی بیماری‌های به حساب می‌آیند.

وی خاطرنشان کرد: در عوامل یاد شده مصرف دخانیات با تمام بیماری‌ها ارتباط مستقیم دارد و همچنین بنابر آمار ارائه شده حدود 12 درصد از بیماران قلبی ‌و عروقی، 66 درصد از بیماری برونشیت و سرطان ریه و 38 درصد از بیماری تنفسی مربوط به مصرف دخانیات در جهان است.

معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران تصریح کرد: با توجه به اینکه مصرف قلیان در کشور و همچنین در خانواده‌ها روز به روز در حال افزایش است و در سال‌های گذشته به عنوان یک ارزش شناخته شده، شعار محوری امسال هفته دخانیات در کشور «قلیان سمی در سبد خانواده» نامگذاری شده است.

آهنگر گفت: در حالی که هر بار مصرف قلیان برابر با 80 تا 100 نخ سیگار است و ضررهای فراوانی دارد در حال حاضر برخی از خانواده‌ها فکر می‌کنند که مصرف قلیان بهتر از سیگار است.

وی خاطرنشان کرد: در دخانیات حدود 4 هزار مواد شیمایی وجود دارد که در سیگار 40 نوع از این مواد به عنوان ماده مضر شناخته شده و در قلیان 400 نوع ماده شیمیایی مضر وجود دارد.

طعم میوه و خوش خط و خالی مار زنگی
معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران تصریح کرد: در قلیان‌ها از تنباکوهای طعم‌دار استفاده می‌شود و این مواد هم به صورت جدی مضر و دارای مواد شیمایی آسیب‌زا هستند و همچنین استفاده مشترک افراد از یک قلیان موجب بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت می‌شود.

آهنگر اظهار کرد: یکی از مشکلاتی، که به عنوان دود دست دوم و دست سوم مطرح می‌شود، این است که استفاده کنندگان از مواد مخدر نه تنها به خود بلکه به کسانی که در اطراف آن‌ها هستند آسیب جدی وارد می‌کنند که اینها به عنوان دود دسته دوم معرفی می‌شوند و همچنین مکان‌ها و ابزارهای موجود در فضای مصرف مواد مخدر هم آلوده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: لازم است تا تمامی هشدارهای لازم را به افراد مصرف‌کننده این مواد بدهند و به ویژه موضوع قلیان که باید به صورت جدی با آن برخورد شود تا هم از تبلیغ و مصرف قلیان در اماکن عمومی جلوگیری شود.

معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران افزود: مسئولان تلاش کنند تا به قانون جامع مبارزه با دخانیات پایبند بوده و با اجرایی کردن قانون‌های عوارض بر دخانیات، عدم تبلیغ مواد مخدر، عدم فروش سیگار به افراد کمتر از 18 سال، عدم کشت توتون و جایگزین شدن کشت دیگر محصولات به جای آن مانع رونق مصرف دخانیات شوند.

تلاش‌های خاموش و مقدس
سیدشعبان حسینی پرستار مرکز ترک اعتیاد یکی از شهرستان‌های مازندران نیز در گفت‌و‌گو با بلاغ، گفت: در حال حاضر کمپ‌های ترک اعتیاد با قرص‌درمانی مانند متادون و زیرزبانی تلاش می‌کنند تا معتادان را از اعتیاد رهایی بخشند.

وی تصریح کرد: متاسفانه تعداد محدودی برای ترک اعتیاد به کمپ‌ها مراجعه کرده و بیشتر تلاش می‌کنند مواد جایگزین را به دست آورند.

این پرستار مرکز ترک اعتیاد افزود: به طور معمول در درمانگاه‌های ترک اعتیاد با مشاوره‌های که داده می‌شود، تلاش می‌کنیم تا معتادان را از رفتن مجدد به سمت مواد مخدر منصرف کنند.

حسینی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه دشمنان تلاش می‌کنند تا کشور را با هجمه‌های مختلف به ویژه اعتیاد تضعیف کنند، لازم است تا افرادی که در جامعه زندگی می‌کنند با هوشیاری فراوان در دام اعتیاد گرفتار نشوند.

وی تصریح کرد: در حالی که بسیاری از معتادان در پاسخ به این سوال که چه عاملی موجب اعتیاد شما شده است، می‌گویند: دوست ناباب، اما در واقع همه ماجرا این‌ نیست، بلکه انسان خود می‌تواند با عزت نفس از این مسائل دور بماند.

این پرستار مرکز ترک اعتیاد اظهار کرد: برخی از معتادان که تصمیم به ترک دارند تمامی دستورات ارائه شده از مشاوران درمانگاه را می‌پذیرند و تلاش می‌کنند تا ترک کنند، اما متاسفانه برخی از جوانان علاوه بر آنکه ترک نمی‌کنند، بلکه با مصرف بیش از حد داروی مراکز ترک اعتیاد به این مواد هم معتاد شده و دچار مشکلات جسمی و روحی فراوانی می‌شوند.

لزوم نظارت بر توزیع و فروش دخانیات
ابراهیم یعقوبی معاون امور توسعه تجارت خارجی بازرگانی مازندران نیز در گفت‌و‌گو با بلاغ، اظهار کرد: در بحث مدیریت نظارت بر مواد دخانیات آئین‌نامه‌ای ابلاغ شده است که فروشندگان  پخش‌کنندگان دخانیات باید از سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران مجوز دریافت کنند.

وی تصریح کرد: از ماه آینده تمامی خواروبار فروشی‌ها و سایر نهادهای خرده فروش دخانیات باید از اتحادیه مربوط مجوز دریافت کنند و نسبت به این موضوع نیز آموزش‌هایی داده شده است.

معاون امور توسعه تجارت خارجی بازرگانی مازندران با اشاره به تولید و بسته‌بندی سیگار در این استان، اظهار کرد: بسته بندی در مازندران از سوی یک شرکت کروات صورت می‌گیرد.

دولت، آمر بی‌عمل
یعقوبی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه سیگار به دلیل ضررهای فراوانی که دارد نباید تولید شود، خاطرنشان کرد: بر اساس پیش‌بینی قانون، دخانیات در کشور حذف نمی‌شود و تولید به اندازه نیاز بومی مشکلی ندارد.

وی با تاکید بر اینکه سیگار  دخانیات بسیار مضر است، گفت: یکی از راه‌های کاهش مصرف و استفاده از دخانیات، افزایش مالیات فروشندگان است و به این شیوه می‌توانیم بر میزان فروش تاثیر بگذاریم.

معاون امور توسعه تجارت خارجی بازرگانی مازندران تاکید کرد: به دنبال جلوگیری از قاچاق سیگار هستیم تا با برخی از مواد دخانی مصرفی، که ضررهای فراوان‌تری نسبت به سیگار دارند، مبارزه کنیم.

یعقوبی بر لزوم بازرسی و نظارت بر اماکن فروش و توزیع دخانیات تاکید کرد و گفت: تولید و فروش سیگار در کشور از سیاست‌های کشوری است و نمی‌توانیم قانون را تغییر دهیم.

وی با بیان اینکه مازندران قابلیت فراوانی در کشت سیگار دارد، اظهار کرد: با توجه به اینکه با حذف سیگار و ورود ماده خطرناک‌تر نسبت به آن، کشور با ضررهای بیشتری روبه‌رو می‌شود در مازندران به کشت سیگار در مناطق دوردست تشویق نیز صورت می‌گیرد.

صنعت دخانیات در مازندران
محمد محمدپور عمران مدیرکل صنعت، معدن و تجارت مازندران در گفت‌و‌گو با بلاغ، اظهار کرد: 5 واحد دخانیات در مازندران آغاز به سرمایه گذاری کردند که سه واحد در دست اقدام هستند و دو واحد نیز به بهره‌برداری رسیدند.

وی تصریح کرد: دو واحدی بهره‌بردار تولید سیگار فیلتردار و توتون به اداره دخانیات مازندران تعلق دارند، که ظرفیت تولید سیگار این واحد در سال 13 هزار تن است که در سال 87 با مبلغ 13 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری آن صورت گرفت و بیش از 500 نفر مشغول به فعالیت شدند.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت مازندران با اشاره به اینکه واحدی تولیدی توتون ظرفیت تولید 3 هزار تن توتون را دارد، گفت: طرح توسعه مجموعه دخانیات مازندران با 6200 میلیون نخ سیگار و اشتغال 300 نفر که با پیشرفت فیزیکی بالای 90 درصد است، تاکنون بیش از 80 میلیارد تومان سرمایه گذاری شد.

با اینهمه سرمایه‌گذاری تواید دخانیات و بعد ادعای ریشه‌کنی؟!!
محمدپور با بیان اینکه دو واحد دارای مجوز ساخت در مازندران وجود دارد، خاطرنشان کرد: شرکت دخانیات آرین 15 هزار میلیون نخ سیگار با اشتغال 600 نفر در شهرک صنعتی بهشهر با پیشرفت فیزیکی 60 درصد و سرمایه گذاری 70 میلیارد تومان و شرکت زرین تجارت تابان خلیج فارس نیز با تولید سیگار 15 هرار میلیون نخ و 73 هزار تن توتون و توتون سیگار برگ و پیپ هر کدام با ظرفیت 4 هزار و 300 تن و انواع تنباکو معطر با ظرفیت 5 هزار تن در بهشهر آغاز شده و 192 میلیارد تومان نیز سرمایه گذاری می‌شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه همه معتقدیم که سیگار یک ماده مضر برای سلامتی است و آرزوی حذف این محصول در کشور را داریم، گفت: واقعیت این است که سیگار در کشور به وفور یافت و به فراوانی نیز سرمایه‌های مملکت به بیرون قاچاق می‌شود به نوعی نمی‌توان جلوی تولید آن را گرفت.

محمدپور خاطرنشان کرد: بخش فراوانی از مصرف سیگار کشور به صورت رسمی وارد می‌شود و برخی نیز قاچاق است و باید تلاش کنیم تا با جلوگیری از خروج ارز و ایجاد اشتغال تبعات اقتصادی کمتری را به کشور وارد کنیم.

تنها به بهانه جلوگیری از قاچاق، خودمان بزرگ‌ترین تولیدکننده دخانیاتیم

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت مازندران اظهار کرد: مازندران ظرفیت فراوانی برای تولید توتون دارد و می‌تواند با توجه به این امر اشتغالزایی کند.

وی افزود: زمانیکه این تولید در داخل باشد درآمد برای کشور محسوب می‌شود و با تمامی سیگارهای خارجی که برچسب استاندارد ندارد و غیرمجاز هستند برخورد می‌کنیم.

به گزارش بلاغ، مصرف سیگار نوعی اعتیاد است که متاسفانه این مسئله به مرور در جامعه جا افتاده و قابل قبول‌ترین عمل خلاف عرف محسوب می‌شود، این عادت به مصرف سیگار، زمینه‌ساز بروز اعتیاد به مواد مخدر، الکل، فقر، بزهکاری به ویژه در میان جوانان و نوجوانان است.

به نظر می‌رسد اعتیاد به مصرف دخانیات می‌تواند از عواملی چون دوری از خانواده، بیکاری، محرک‌های روانی، اصرار دوستان و علائق شخصی، کسب لذت، تقلید و خودنمایی باشد.

بر اساس این گزارش استفاده از سیگار در نوجوانان، بیشتر جنبه خودنمایی دارد و به تدریج برای کسب لذت صورت می‌گیرد، همچنین برخی از نوجوانان برای مخالفت با خانواده و رفع حقارت‌ها به این کار دست می‌زنند و می‌خواهند از این طریق اعتماد به نفس بیشتری کسب کنند.

همچنین اضطراب، تنش، محرک‌های شدید روانی و ناراحتی‌های خانوادگی عوامل عمده زمینه‌ساز برای روی آوردن به سیگار هستند.

نکته قابل تامل در این زمینه توجه مسئولان به سودآوری این موضوع در کشور است و تا به امروز کمترین توجهی به مصرف دخانیات و فرهنگ‌سازی عدم مصرف آن نکرده‌اند.

بلاغ