تمشک؛ میوه‌ای معجزه‌گر، کم‌هزینه و پرسود/ با تمشک به جنگ سرطان برویم

بصیر، احداث نخستین باغ تولید حرفه‌ای پرورش تمشک با استقبال کشاورزان ساری مواجه شده و هفته‌ای نیست که تعدادی از کشاورزان منطقه برای آشنایی با کشت تمشک به باغ آقای زمانی مراجعه نکنند.

او در این باره می گوید: «یکی از مهمترین انگیزه‌های من برای پذیرفتن ریسک تولید محصولی که هیچ تجربه درباره آن در کشور وجود نداشت، اضافه کردن تمشک به عنوان یک میوه جدید به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی بود. گسترش بیماری سرطان از جمله تبعات هولناک زندگی شهری و صنعتی است و مصرف تمشک توسط مردم بهترین و کم هزینه‌ترین راه برای پیشگیری از سرطان است.

تمشک، این میوه معجزه‌گر را بهتر بشناسیم
تمشک میوه‌ای شبیه شاه توت و توت فرنگی است و به رنگ زرد یا سرخ مایل به سیاه یافت می‌شود. میوه تمشک ترش مزه است. در گیلان و مازندران به این گیاه تمش، ولش، بولوش و بوروش و در آذربایجان بؤیورتکن می‌گویند. سرشار از ویتامین های C وK است و دارای خواص خنک کننده، نرم کننده و ضد اسکوربوت می باشد. تمشک مانند دیگر میوه هایی که در خانواده توت ها طبقه بندی می شوند، بمب آنتی اکسیدان است و خاصیت ضد سرطانی دارد. یک فنجان تمشک، 14میلی گرم ویتامین C و 8/0 میلی گرم ویتامینE دارد.

خواص پرشمار میوه‌ای که ناشناخته ماند
علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهد خوردن تمشک به جلوگیری از روند پیر شدن سلول ها کمک می کند و عملکرد بدن و مغز را بهبود می بخشد. تمشک به علت داشتن املاح زیاد، خون را قلیایی کرده و ترشی آن را از بین می برد. میوه تمشک بسیار خنک و ضد رطوبات بدن است و راه ورود میکروب ها را به عروق می بندد و از خونریزی و فساد خون جلوگیری کرده و رقت خون را درمان می کند.

این میوه جنگلی، سردرد را درمان و خون را تصفیه می کند، ‫ضدعفونی کننده بدن است و اوره و فشارخون را کاهش می دهد. تمشک ملین و اشتهاآور است و ادرار را زیاد می کند، مسکن صفرا و پاک کننده صفرا از امعاء است. تمشک بهترین درمان روماتیسم و تصلب شرایین است، قندش برای مبتلایان به مرض قند مفید است خوردن آن تنفس را آسان و تنگی نفس را درمان می کند.

جنبه‌های شدید درمانی تمشک
شربت تمشک برای مبتلایان به تب و آبله مرغان و سرخک بسیار مفید است. قرقره جوشانده تمشک برای درمان درد گلو و آنژین سود فراوان دارد. سکنجبین میوه تمشک خنک کننده بوده و برای رفع یرقان و التهاب صفرا و کبد سودبخش است. میوه تمشک مقوی احشاء رحم است.

مجموعه این خواص شگفت انگیر موجب شده است که کشت تمشک به عنوان یکی از محبوب ترین و نافع ترین مرکبات در اروپا و آمریکا مورد توجه قرار گیرد. با این وجود کشت تمشک به صورت حرفه ای هیچگاه در کشور جدی گرفته نشده است. میزان بسیار محدود و کمیابی از تمشک که بعضا در بازار یافت می شود نیز محصول بوته های وحشی و خودرو در شمال کشور است.

اخیرا یکی از فعالان اقتصاد مقاومتی پس از دو سال مطالعه و سرمایه‌گذاری برای کشت حرفه‌ای تمشک، در آستانه برداشت محصول خود قرار دارد. مجید زمانی که خود مهندس عمران است، با دریافت 15 میلیون تومان تسهیلات اقتصاد مقاومتی از بسیج سازندگی مزرعه تمشک خود را راه اندازی کرده و برای 4 نفر اشتغالزایی کرده است.

معرفی تولیدکننده موفق و نمونه تمشک از مازندران
او درباره پایه‌گذاری کشت تمشک در شمال کشور، می‌گوید: «در شهر رامسر که من در آن زندگی می‌کنم، کشاورزی و باغداری زمینه اصلی فعالیت مردم است. با وجود اینکه در عرصه ساختمان فعالیت می کنم، به خاطر علایق شخصی مایل بودم که وارد عرصه کشاورزی و باغداری شوم. طی مطالعاتی که انجام دادم متوجه خواص فوق العاده میوه تمشک شدم. کشورهای اروپایی و آمریکا اهمیت بسیار زیادی برای تمشک قائل هستند و به وفور آن را تولید و مصرف می کنند. اما تمشک در ایران فقط به صورت خودرو و وحشی آن هم صرفا در شمال کشور یافت می شود. در واقع تمام تمشک هایی که در حاشیه جاده های شمالی کشور فروخته می شود به صورت وحشی و خودرو تولید شده است. به همین دلیل علاقمند شدم که در این عرصه بکر وارد شوم.»

مجید زمانی می افزاید: «تمشک و توت فرنگی میوه‌های وارداتی هستند که به عنوان منبع اصلی آنتی اکسیدان در جهان شناخته می‌شوند. آنتی اکسیدان مهم‌ترین عامل در کنترل و پیشگیری از سرطان است. به دلیل اینکه در کشور هیچ تجربه ای از کشت تمشک وجود نداشت، برای تهیه بوته های اصلاح شده و بدون خار تمشک تلاش زیادی به خرج دادیم و بالاخره موفق به تهیه تعدادی از آن ها شدیم. با قلمه زدن و خواباندن شاخه ها، بوته های تمشک را در سطح وسیع تکثیر کردیم. بوته تمشک اصلاح شده فاقد خار است و میوه آن در قیاس با میوه تمشک وحشی، خوشمزه تر و دارای بافت قوی تری است.»

تمشک، میوه‌ای پرمحصول و بدون دردسر
این فعال اقتصاد مقاومتی خاطرنشان می کند: « بوته تمشک از تیره گل سرخیان است. برگ ها، قطر ساقه و تعداد شاخه های تمشک شباهت زیادی به گل سرخ دارد. شاخه های تمشک ظرف یک سال بین 5 تا 10 متر رشد می کند و 18 ماه پس از کاشت، هر بوته آن بین 3 تا 10 کیلوگرم محصول می دهد.»

او درباره بازار فروش تمشک در کشور، اظهار می کند: «میوه تمشک قابلیت نگهداری به صورت انبارداری را ندارد و ظرف حداکثر سه روز باید مصرف شود. ما برای فروش تمشک در شمال کشور به صورت حاضری خوری مشکلی نداریم و با تقاضای انباشته هم مواجهیم، اما اگر قصد انتقال آن به سایر نقاط کشور را داشته باشیم باید ظرف حداکثر 2 روز آن را به دست مصرف کننده برسانیم که کار مشکلی است. البته اگر از تکنولوژی تونل انجماد استفاده شود، تمشک منجمد به مدت 2 سال قابلیت نگهداری دارد. خدا را شکر به دلیل رعایت نکات علمی پرورش تمشک، میزان محصولی که در حال برداشت هستیم 2 برابر حد انتظارمان است و از کیفیت بسیار بالایی هم برخوردار است.»

لزوم احداث صنایع تکمیلی برای محصول تمشک
مجید زمانی اضافه می کند: «به دلیل خصیصه ای که از تمشک ذکر کردم، استفاده از صنایع تبدیلی برای بهره برداری بیشتر و بلند مدت از این محصول اهمیت مضاعفی می یابد. با استفاده از صنایع تبدیلی می‌توان مربا، شربت و پودر ژله تولید کرد و ما به دنبال تکمیل این زنجیره هستیم.»

احداث نخستین باغ تولید حرفه‌ای پرورش تمشک با استقبال کشاورزان ساری مواجه شده و هفته‌ای نیست که تعدادی از کشاورزان منطقه برای آشنایی با کشت تمشک به باغ آقای زمانی مراجعه نکنند. او در این باره می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های من برای پذیرفتن ریسک تولید محصولی که هیچ تجربه درباره آن در کشور وجود نداشت، اضافه کردن تمشک به عنوان یک میوه جدید به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی بود. گسترش بیماری سرطان از جمله تبعات هولناک زندگی شهری و صنعتی است و مصرف تمشک توسط مردم بهترین و کم هزینه ترین راه برای پیشگیری از سرطان است.»

مازندران می‌تواند بزرگ‌ترین تولیدکننده تمشک منطقه باشد
او با اشاره به تجربه ترویج کشت کیوی در کشور، اضافه می‌کند: «کیوی یکی از میوه‌های وارداتی است که تا چند سال قبل اثری از آن در کشور نبود اما امروز در کنار پرتقال، خرمالو و … یکی از مهم‌ترین محصولات باغداران در شمال کشور است. در حال حاضر ایران چهارمین تولید کننده بزرگ کیوی در جهان است. در منطقه ما باغ‌های وسیع 10 هکتاری را می‌توان یافت که به صورت کاملا علمی و اصولی کیوی تولید می کنند. امیدوار هستیم بتوانیم کشت تمشک را هم مانند کیوی در شمال کشور ترویج کنیم.»

مجید زمانی در حال حاضر علاوه بر تولید تمشک مشغول ارائه مشاوره به باغداران و نیز تامین بوته های تمشک برای آنان است. او درباره قیمت تمشک دربازار می گوید: «شرایط تمشک به گونه ای است که نمی توان قیمت دقیقی برایش تعیین کرد زیرا مرجعی برای تعیین قیمت ندارد و نمی توانیم از سازمان میادین بپرسیم که مثلا امروز هر کیلو تمشک چند هزار تومان در بازار به فروش رفته است. اما برآوردمان این است که هر کیلو تمشک بین 10 تا 20 هزار تومان بسته به شرایط قابلیت فروش دارد. هرچند در تفرجگاه های شمال تهران هر کیلو تمشک تا 30 هزار تومان هم به فروش می رسد. امیدواریم بتوانیم قیمت منصفانه ای برای تمشک تعیین کنیم تا مردم هم برای اضافه کردن این میوه مفید به سبد مصرفشان ترغیب شوند.»

بلاغ