از بوق و کرنای رسانه‌ای برای “هیچ” تا اعترافات چراغ خاموش به ناکارآمدی “برجام”
بصیر، “تحریم ها هم رفت”، “فروپاشی تحریم”، “صبح بدون تحریم”، “خلاص شدیم”،”یک روز خوب برای دنیا”، این‌ها تیترهای روزنامه هایی بود که فردای تفاهم نامه برجام، تمام ذوق و شوق خود را از این تفاهم نامه نشان دادند. درست در 23 تیر ماه سال گذشته، بعد از جلسات مکرر، ایران با گروه 5+1 به توافق نهایی رسید، توافقنامه‌ای که به نوعی مهمترین دستاورد دولت یازدهم محسوب می‌شد.
بوق وکرنای رسانه های دولت و وابسته به آن قبل از مذاکرات هسته ای، به نحوی بود که در اذهان مردم، “توافق با غرب” به عنوان یک معجزه برای اقتصاد کشور محسوب می‌شد، هر چند روزهای بعد از توافق برجام، برخی از مسئولین دولتی با رویکردی متفاوت در تریبون ها اعلام کردند که مردم نباید انتظار معجزه اقتصادی داشته باشند.
از طرفی دیگر مردم هم که در یکسال اخیر عملکرد دولت را ارزیابی کرده بودند، همه چیز را به زمان سپردند تا ببینند که شعار و وعده‌های دولت بعد از توافق هسته ای به چه سرانجامی خواهد رسید. در این میان حتی رسانه‌های خارج از کشور هم نتوانستند نا امیدی مردم از حل مشکلات از طریق مذاکره را کتمان کنند از همین رو روزنامه نیویورک تایمز فردای روز برجام نوشت: «مردم ایران استقبال چندانی از روزی که قرار است در آن تحریم ها به صورت عملی برداشته شوند، نکرده اند و دیگر خبری از جوانان پرچم به دستی که در خیابان ها به جشن پرداخته اند، نیست»
نیویورک تایمز می‌نویسد: «این امر منعکس کننده ناامیدی‌های بسیار و وعده های عمل نشده ای است که ایرانی ها در دو سالی که مذاکرات به طول انجامیده، شاهدش بودند. زمانی که دولت با لحن مثبت درباره مذاکرات صحبت کرده و انتظارات مردم را بالا می برد، تعداد کمی انتظار داشتند که زندگی شان بهبود یابد.»
در میان شادی دولتمردان از توافق هسته‌ای ، خبری که لحظاتی دولتمردان یازدهم را سر جای خود نشاند. آن خبر این بود: خبرگزاری فرانسه در خبری فوری از اعمال تحریم های تازه علیه کشورمان به بهانه برنامه موشکی خبر داد. وزارت خزانه داری آمریکا هم با صدور بیانیه ای از افزودن نام 11 شرکت و افراد جدید به فهرست تحریم های ایران به واسطه ارتباط با برنامه موشکی ایران خبر داد.
از طرفی دیگر رهبر معظم انقلاب اسلامی در دومین شرط نامه تایید مشروط برجام تاکید کرده بودند: «در سراسر دوره هشت ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه های تکراری و خودساخته تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوّبه مجلس، اقدام‌های لازم را انجام دهد و فعّالیّتهای برجام را متوقّف کند.»
همچنین در سومین بند مصوبه مجلس درخصوص نحوه اجرای برجام نیز آمده بود؛ « دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو موثر تحریم ها یا بازگرداندن تحریم های لغوشده و یا وضع تحریم تحت هرعنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی سازی کشور به یکصد و نودهزار سو افزایش یابد. شورای عالی امنیت ملی مرجع رسیدگی به این موضوع می باشد. دولت باید ظرف مدت 4 ماه برنامه خود را برای این منظور جهت تصویب به شورا ارائه نماید.»
اما دولت به جای اقدام شایسته و در خور مقابل عهد شکنی آمریکا، تنها به یک بیانیه وزارت امور خارجه بسنده کرد، و در کوبنده ترین اظهار نظر خود نوشت: «انتخاب روز رفع تحریم های ظالمانه هسته ای برای اعلام اسامی افراد و شرکت های جدید تحریم شده از سوی وزارت خزانه داری آمریکا در جهت امتیاز دهی به کانون های قدرت و نفوذ زیاده خواه داخلی و خارجی است.»
شاید دولت در آن زمان انتظار داشت که در طول زمان، تحریم ها یکی پس از دیگری بر طرف شود و گشایش اقتصادی نمایان شود، در حالی که به گفته اکثر کارشناسان اقتصادی و سیاسی، دشمنی غرب به ویژه آمریکا علیه ایران تنها محدود به انرژی هسته ای نیست و گشایش اقتصادی در ایران تنها با اصلاح ساختار اقتصادی درون از طریق “اقتصاد مقاومتی” میسر است.
حالا یکسال از تفاهم نامه برجام می‌گذرد و با نگاهی به آمار و ارقام و همچنین وضعیت اقتصادی کشور، به راحتی می‌توان متوجه شد که آیا شعار های دولت در زمینه اقتصادی محقق شده است یا خیر وهمانطور که دولت می گوید، آیا مردم برجام را در زندگی خود حس می‌کنند؟ در پایان باید دید که ایا دولت می‌تواند شجاعانه به اشتباهات راهبردی خود در قضیه برجام اعتراف کند و با امید انگیزه فارغ از حس وابستگی به غرب، وضعیت اقتصادی کشور را بهبود بخشد یا خیر؟
دانا
