خرید و فروش “خیلی راحت” الکل‌های “ساخت ایران” در کشور/ بی‌خیالی نسبت به مشکلی که به زودی بحران می‌شود

بصیر، پیش از انقلاب اسلامی، علی رغم بافت سنتی و مذهبی جامعه، کافه‌ها، بارها و مغازه‌های فروش مشروبات الکلی در بیشتر شهرهای ایران و به ویژه شهرهای بزرگ گسترش یافته بودند.

علاوه بر کارخانه ها و کارگاه های تولید مشروبات، مارک های معروف جهانی نیز در بازار الکل ایران جای پای محکمی باز کرده بودند.

با وقوع انقلاب اسلامی، بساط این دکان ها جمع شد و در همان ابتدا مردم انقلابی و مسلمان ایران، به صورت خودجوش کرکره مکان های عرضه مشروبات را پایین کشیدند اما مصرف الکل در ایران با وجود این برخوردها هرگز نابود نشد و همچنان نیز درصدی از جامعه به آن گرایش دارند.

اما متاسفانه باز هم روزی نیست که از کشف مشروبات تقلبی و ضبط ادوات ساخت مشروبات دست ساز و کوری ویا مرگ نوشندگان الکل در کشور خبری نرسد.

**میزان مصرف الکل در ایران چقدر است؟

آمارهای منتشره از سوی سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد مصرف مشروبات الکلی در میان ملل مسلمان به دلیل حرمت شرعی آن ،‌ پایین تر از متوسط جهانی است. این در حالی است که سالانه میلیون ها نفر در جهان به دلیل مصرف الکل جان خود را از دست می دهند.

بر اساس آمار جدیدی که سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده است (آمار متعلق به سال های 2010-2011 است) کشور ایران در رده بندی جهانی میزان مصرف الکل در رده 166 قرار دارد.

بر اساس این رده بندی بیست کشور پرمصرف الکل در جهان به ترتیب عبارتند از: بلاروس، مولداوی، لیتوانی،روسیه، رومانی، اوکراین، اندورا، مجارستان، جمهوری چک،اسلواکی، پرتغال، صربستان، گرانادا، لهستان، لتونی، فنلاند، کره جنوبی، فرانسه، استرالیا و کرواسی.

در این رده بندی کشورهای اسلامی به دلیل اعتقادات مذهبی کمترین میزان مشروب را مصرف می کنند اما کشورهای اروپای شرقی و روسیه و اوکراین و بلاروس بیشترین میزان مصرف الکل را دارند.طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی ،‌هر چند ایران در رده های پایین مصرف مشروبات الکلی در جهان است ،‌اما افرادی که در ایران مشروبات الکلی مصرف می کنند با خوردن 35 لیتر مشروب در سال در رده نوزدهم پر مصرف ترین مشروب خورها قرار دارند که این خود زنگ هشداری جدی به شمار می رود.

**سیر سعودی استفاده از الکل در کشور

اما برخی اخبار حکایت از آن دارد که مصرف الکل در کشور به حدی افزایش یافته است که قائم‌مقام وزیر بهداشت آن را نیازمند توجه بیشتر از «امراضی مثل دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی» می‌داند.

این تازه‌ترین و جدی‌ترین ابراز نگرانی مسوولان ارشد بهداشتی کشور از شیوع توزیع و مصرف مشروبات الکلی در کشور است.

پیش از این چند باری فرماندهان ارشد پلیس نسبت به این موضوع ابراز نگرانی کرده بودند. آن‌طور که مدیر کل سلامت روان وزارت بهداشت می‌گوید: اطلاعات ما راجع به اعتیاد به الکل در کشور کم است «اما» در برخی مناطق کشور آمار سوءمصرف الکل بالاست لذا به همان مقداری که برای مبارزه با مواد مخدر و قانونگذاری برای آن در کشور جدیت به خرج داده می شود، برای مصرف مشروبات الکی، چنین برنامه ای وجود ندارد و به همین خاطر نیز  آمار مشخصی از میزان مصرف و مصرف کنندگان آن در دسترس نیست بر همین اساس نهادها و سازمان های درگیر با مصرف مشروبات الکلی نیز به جای تدوین برنامه ای جامع برای پرداختن به این موضوع، بیشتر ابراز نگرانی می کنند.

**الکل زودتر به دست مردم می رسد تا مخدر

در سالیان اخیر بسیار بیشتر از گذشته مسئولان در باره گرایش برخی از جوانان به مصرف الکل و مواد مخدر صنعتی صحبت کرده و آمار ارایه می دهند. اما به دلیل ممنوع بودن تولید توزیع و فروش مشروبات الکلی این گرایش به سمت استفاده از مشروبات قاچاق که اکثرا تقلبی هستند و مشروبات دست ساز که حاوی انواع و اقسام قرصهای خواب آور و مواد مضرند و بالاخره استفاده از الکل طبی که امروزه در داروخانه هاهم به فروش می رسد،بیشتر شده است.

ستاد مبارزه با موادمخدر در سال 1382میانگین زمان دسترسی به انواع مختلف موادمخدر را 22دقیقه و مشروبات الکلی را 17دقیقه اعلام کرده بود که هم‌اکنون برخی از کاهش قابل ملاحظه این میانگین خبر می‌دهند.

هم‌اکنون نازل‌ترین مشروب موجود در بازار با قیمتی در حدود لیتری 15هزارتومان خرید و فروش می‌شود ومشروباتی با قیمت‌های نجومی حدود 500هزارتومان نیز در بازار وجود دارد.

**فوت ۳۴نفر در سه ماهه اول امسال

محمدرضا قدیرزاده رئیس گروه مطالعات اعتیاد سازمان پزشکی قانونی، در همین رابطه در خصوص آمار فوت ناشی از مصرف مشروبات الکلی گفت: معمولا سالانه حدود ۱۰۰فوت ناشی از مصرف مشروبات الکلی داریم که این میزان مقطعی است با این حال عوارض ناشی از مصرف الکل بسیار زیاد و نقش آن در وقوع جرائم پررنگ است.

محمدرضا قدیرزاده به آمار سال گذشته اشاره و تصریح کرد: در سال گذشته، ۹۵نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی جان خود را از دست داده اند که از این تعداد ۶نفر زن و ۸۹نفر مرد بودند.

قدیرزاده آمار مرگ و میر ناشی از مصرف الکل در سه ماهه اول امسال را ۳زن و ۳۱مرد دانست و با اشاره به نقش مصرف مشروبات الکلی در بروز تصادفات گفت: باید به موضوع عوارض ناشی از مصرف الکل بیشتر توجه شود زیرا در بسیاری از پرونده های تصادفات در سال گذشته ردپای مصرف الکل در بروز حوادث دیده می شود.

**دوسوم الکل‌های مصرفی تولید داخل هستند

قدیرزاده در خصوص ناخالصی در الکل های مصرفی و تاثیر آن در بروز عوارض گفت: طبق آمار وزارت بهداشت، دوسوم الکل های مصرفی، تولید داخل هستند و استانداردی برای تولید این مواد وجود ندارد. در اغلب این موارد الکل‌های طبی با مواد دیگری مخلوط شده و ترکیب مضری به دست می آید.

رئیس گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی گفت: احتمال اینکه در الکل های دست‌ساز متانول اضافه شود، بسیار زیاد است و مصرف این ماده عوارض جبران ناپذیری را به همره دارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا در الکل های تولید داخل ناخالصی وجود دارد، گفت: در اغلب این الکلهای دست ساز، ناخالصی دیده شده است. در بررسی از نمونه های مختلفی که برای بررسی به پزشکی قانونی ارجاع داده شده است، علاوه بر الکل، مقادیر متفاوتی از متانول و دیازپام و ترامادول و غیره نیز دیده شد که همین مسئله ضریب بروز عوارض را افزایش می دهد.

**نابینایی، عارضه مصرف مشروبات الکلی دست ساز

قدیرزاده به برخی از عوارض ناشی از مصرف اینگونه از مشروبات الکلی اشاره کرد و اظهار داشت: در مواردی که به جای اتانول یا الکل، فرآورده دیگری استفاده شود با توجه به اینکه می تواند روی عصب چشم تاثیر بگذارد، عوارضی از جمله نابینایی را به دنبال خواهد داشت.

**جوانان زیر ۳۵سال، مشتریان مصرف مشروبات

وی افزود: اغلب مصرف کنندگان مشروبات الکلی در سن زیر ۳۵سال هستند و در بعضی موارد شاهد این هستیم که در مجالس عروسی، مشروبات الکلی سرو می شود و در این شرایط حتی روی سن مصرف کنندگان هم نظارت یا کنترلی وجود ندارد و فرزندان خانواده نیز به سمت مصرف سوق داده می شوند.

رئیس گروه مطالعات اعتیاد پزشکی قانونی با بیان اینکه مصرف مشروبات الکلی نسبت به گذشته زیاد شده است، گفت: علت این افزایش مصرف را می توان در عدم اطلاع رسانی و عدم آگاهی خانواده ها دید. طوری که بسیاری از افراد فکر می کنند که مصرف مشروبات الکلی تنها منع شرعی دارد، در حالی که عوارض جبران ناپذیر بسیار زیادی در انتظار مصرف کنندگان این نوع از مخدرها است در حالی که مصرف این نوع مواد در کشورهای غیرمسلمان نیز از قواعد خاصی پیروی می کند و قانون محدودیت سن فروش اعمال می شود که این سن بین ۱۶تا ۱۸سال و حتی تا ۲۱سال متغیر است. در کشورهای اروپایی همچنین قوانین سختی برای رانندگی با مستی وضع شده است که حتی به رانندگی با نوشیدن مقداری الکل (متغیر در کشورها) تنزل یافته و مجازات های سنگین مثل ممنوعیت مادام العمر از رانندگی را به همراه دارد.

وی با بیان اینکه به تازگی مواردی بوده که شاهد مرگ برخی افراد مشهور به دلیل مصرف الکل بودیم، گفت: در حالی که در بسیاری از کشورهای اروپایی افراد سرشناس به سراغ این مواد نمی روند.

** چرا کسی فکری نمی کند؟
حالا اگر فرض را بر صحت سخنان مسئولان بگذاریم، می‌بایست انتظار داشته باشیم که جمعیتی بزرگ در کشورمان به کار تهیه و تولید، قاچاق و توزیع مشروبات مشغول باشند؛ جمعیتی خیلی خیلی بیش از آنهایی که در فرایند تهیه، توزیع و قاچاق مواد مخدر فعال هستند.

به این مولفه های منفی، می‌توان وجود حفره های فراوان امنیتی در مرزها، گشت های بازرسی در محورهای مواصلاتی و حتی لایه های امنیتی شهرها را افزود که اگر وجود نمی‌داشتند، عدد مشروب خواران ایرانی اینقدر زیاد نمی‌شد و مصرف سالانه الکلشان به این مقدار غیر قابل باور نمی‌رسید.

همه اینها در حالی است که بسیاری از مشروبات قاچاق و کارگاه های زیرزمینی تولید این مشروبات کشف و ضبط می‌شوند و در مناسبت های خاصی در طول سال، امحا و معدوم سازی این مشروبات در دستور کار پلیس قرار می‌گیرد که اگر اینها نبود، چه بسا می‌شد ادعای مسئولان را توسعه داد و رتبه ایران در مصرف الکل را بسیار بالاتر دانست.
ترسناک تر آنجاست که همه این اعداد و ارقام درباره جامعه ای اسلامی بیان می‌شوند که الکل در آن علاوه بر ممنوعیت های قانونی، حرمت دینی هم دارد و به قدری برای مصرف نکردنش هشدار و زنهار وجود دارد که نمی‌توان مصرف کنندگان الکل را به مانند معتادان به مواد مخدر، بیمار خواند بلکه همگی مجرم هستند لذا به نظر می رسد که لازم است تا هر چه سریعتر مسئولان چاره‌ای برای این وضعیت بیاندیشند تا در آینده شاهد بهبود اوضاع در این مسئله باشیم.

دانا