5 میلیون مطلقه و 11 میلیون مجرد ماحصل تدبیر دولت
بصیر، سیاست‌های خانواده از سوی رهبر انقلاب هشدار دوباره‌ای درباره آسیب‌هایی بود که در کمین این نهاد زیربنایی در کشورمان نشسته است. با وجود این نهادهای مسئول همچنان با رویکردی منفعلانه در این حوزه رفتار می‌کنند و مسئولان حوزه جوانان به جای آنکه به فکر استحکام بنیان خانواده باشند، بیمه مهریه را برای یک بار دیگر رونمایی می‌کنند.
«ایجاد نهضت فراگیر ملی برای ترویج و تسهیل ازدواج موفق و آسان برای همه دختران و پسران و افراد در سنین مناسب ازدواج و تشکیل خانواده و نفی تجرد در جامعه با وضع سیاست‌های اجرایی و قوانین و مقررات تشویقی و حمایتی و فرهنگ‌سازی و ارزش‌گذاری به تشکیل خانواده متعالی بر اساس سنت الهی» بند چهارم سیاست‌های کلی خانواده است که همین چند روز پیش از سوی رهبر معظم انقلاب به رؤسای سه قوه ابلاغ شد. طی این چند روز هم بارها شاهد حضور مسئولان و چهره‌ها در رسانه‌ها و به طور خاص رسانه ملی پیرامون سیاست‌های ابلاغ شده و باید و نبایدها برای دستیابی به این مهم هستیم اما حلقه مفقوده ماجرا همان پسوند «اقدام و عمل» است که رهبر معظم انقلاب در ادامه نامگذاری سال آن را به طور ویژه مدنظر قرار دادند. به همین خاطر هم هست که هنوز آبی از هیچ‌کدام از نهادها گرم نشده و وزارت ورزش و جوانان به عنوان یکی از نهادهای اصلی در حوزه ازدواج و تشکیل خانواده به جای ارائه طرح‌های عملی در حوزه ترویج ازدواج و تحکیم بنیان خانواده قراردادهای تازه‌تری را با بیمه‌های تجاری می‌بندد تا به جوانان دم بخت بیمه نامه بفروشد. این بار در کنار قرار‌داد بیمه ازدواج بیمه ایران یک بیمه تجاری دیگر نیز به این گردونه اضافه شده است؛ بیمه‌ای که جمعیتی حدود نیمی از کشور می‌توانند مخاطبش باشند و با فروش بیمه‌نامه به میلیون‌ها نفر سود ببرد.
بیمه بودن یا نبودن ازدواج، مسئله این است؟!
بی‌تردید مشکل کاهش آمار ازدواج و افزایش آمار طلاق در کشورمان بیمه نبودن ازدواج یا مهریه نیست. کبری خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان با تأکید بر لزوم بازگشت به ارزش‌ها می‌افزاید: «در حوزه سیاست‌گذاری غنی هستیم اما در حوزه اجرا، آموزش‌ها باید فراگیر شود و مقام معظم رهبری نیز تأکید داشتند که آموزش و پرورش از دوران مهد تا دانشگاه مسئول است.»
از نگاه رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان تأخیر ازدواج درپی افزایش مدرنیته اتفاق افتاده است. وی می‌گوید: در آموزش و پرورش باید بر تحکیم و تشکیل خانواده تأکید شود.
به گفته خزعلی وجود ۱۱ میلیون جوان مجرد و حدود ۵ میلیون مطلقه از مشکلات جامعه است و هر ساله نیز این بحران شدیدتر می‌شود که اگر فقط بخواهیم به خدمات و حمایت‌های دولت اتکا کنیم، هیچ‌گاه نتیجه نمی‌گیریم و ازدواج نمی‌تواند دولتی شود. خزعلی معتقد است: «اگر خودمحوری و خودخواهی در نظام آموزش و پرورش نفوذ نکرده بود، امروز جوانان اولویت اول را دنیا‌طلبی نمی‌گذاشتند و بعد به دنبال ازدواج می‌رفتند و این از آثار تخریب فرهنگی ما از سوی غرب است.»
«پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و عوامل تزلزل نهاد خانواده به‌ویژه موضوع طلاق و جبران آسیب‌های ناشی از آن با شناسایی مستمر عوامل طلاق و فروپاشی خانواده و فرهنگ‌سازی کراهت طلاق» بند سیزدهم سیاست‌های کلی خانواده است. با وجود این بر اساس آمار ارائه شده در 20 سال گذشته همواره نسبت ازدواج به طلاق سیر نزولی داشته است. در سال 75 نسبت ازدواج به طلاق رقم 7/12 بوده اما در سال 94 این نسبت به رقم 3/4 رسیده است. بر اساس آمار در هر ساعت 6/18 مورد طلاق در کشور واقع شده و به ثبت می‌رسد و این یعنی در هر سه دقیقه یک طلاق در کشور داریم. این در حالی است که بر اساس اعلام سازمان ثبت احوال همچنان تهران رکورددار طلاق در کشور است به طوری که روزانه 90 زوج در تهران از یکدیگر جدا می‌شوند. از همه مهم‌تر اینکه اگرچه پرداخت بخشی از هزینه‌های مشاوره در دل این بیمه می‌گنجد اما بخشی از خانواده یا تمایلی به خرید بیمه نامه ازدواج برای جوانان‌شان ندارند یا توان مالی‌اش را. این در حالی است که «ساماندهی نظام مشاوره‌ای و آموزش قبل، حین و پس از تشکیل خانواده و تسهیل دسترسی به آن بر اساس مبانی اسلامی- ایرانی در جهت استحکام خانواده» هم یکی دیگر از بندهای سیاست‌های خانواده است و دولت در این زمینه موظف است شرایط یکسانی را برای همه جوانان فراهم کند.
کاسبی از معضلی اجتماعی
«محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات، برنامه‌ها، سیاست‌های اجرایی و تمام نظامات آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی»هم دومین بند از سیاست‌های کلی خانواده است، با وجود این به نظر می‌رسد خانواده‌محور نبودن طرح‌هایی که در کشور اجرایی می‌شود بیشترین آسیب را به کانون خانواده زده است. بیمه ازدواج هم یکی از مصادیقی است که ازدواج را از یک فرآیند فرهنگی در بستر خانواده خارج می‌کند. پرداخت بخشی از مهریه از جمله تعهدات این بیمه‌نامه است در حالی که مشکل امروز جامعه ما و هزار و 700 جوانی که در بند مهریه‌های نجومی همسرانشان هستند بیمه نامه نیست چراکه حتی با فرض تعهد بیمه به پرداخت بخشی از مهریه زوجه دو نکته مهم وجود دارد؛ اول اینکه همه جوانان قدرت خرید این بیمه‌نامه را ندارند و دوم اینکه معاونت ساماندهی امور جوانان موظف است با فرهنگ‌سازی و دور کردن جامعه از فضای مدرنیته و چشم و هم‌چشمی میان جوانان و خانواده مهریه‌های معقول و منطقی را در جامعه جا بیندازد نه اینکه به شکلی کاسبکارانه از یک معضل فرهنگی موجود در جامعه برای درآمد‌زایی بهره بگیرد./آ
