چگونه بعد از فروپاشی جهان زنده بمانیم؟

این جهان را تصور کنید: یک ویروس تهاجمی به جان بشریت افتاده است و با سرعت حیرت‌انگیزی در دنیای مدرن ما در حال گسترش است. در عرض چند هفته شکست می‌خوریم. جوامع و تمدن‌ها سقوط کرده و اکثر انسان‌ها مرده‌اند. اما شما جان سالم به در بردید. به‌شدت مریض شدید؛ اما به کمک سیستم ایمنی خاص بدنتان از تب کشنده نجات پیدا کردید. اکنون در خانه‌ای سرد، بدون برق، آب و گاز از خواب بیدار شده‌اید. خیابان‌ها کاملاً ساکت‌اند. شما یکی از بازماندگان واقعه پایان جهان هستید.

فیلم‌ها و کتاب‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. مانند فیلم “من افسانه هستم” یا “مکس دیوانه”. اما این داستان‌ها تا چه حد واقع‌بینانه هستند؟

اگر شما یکی از بازماندگان یک فاجعه جهانی باشید که بشریت را نابود کرده، چه‌کار می‌توانید بکنید؟ مهم‌ترین و ضروری‌ترین اطلاعات برای زنده ماندن و درنهایت رشد کردن چه خواهد بود؟ انسان موجودی ذاتاً اجتماعی است. بدون شک پس از چنین رخدادی دوره‌ای سرشار از آشفتگی به وجود خواهد آمد. اما به‌تدریج مردم گرد هم آمده و جوامع جدیدی را تشکیل خواهند داد.

اما سؤال این است؛ پس از تشکیل جوامع جدید چه خواهد شد؟ اولویت‌های فوری چه خواهند بود و جامعه شما برای ادامه حیات باید بر چه قابلیت‌هایی تمرکز کند؟

چند روز اول

نیروگاه‌های انرژی به‌سرعت از کار خواهند افتاد. اما با بهره‌گیری از پنل های خورشیدی یا ژنراتورهای قابل‌حمل از ساختمان‌ها، می‌توانید به استفاده از الکتریسیته ادامه دهید.

دیگر اینترنت نخواهید داشت و نمی‌توانید اطلاعات مورد نیازتان را از ویکی‌پدیا پیدا کنید. اما هنوز موبایلتان را دارید. می‌توانید با استفاده از GPS و آخرین نقشه‌ای که باز کردید، مسیر خود را پیدا کنید.

شبکه‌های ماهواره‌ای GPS تا چند هفته به‌خوبی کار می‌کنند. اما بعد از شش ماه دقتشان پایین می‌آید و این روند آن‌قدر ادامه می‌یابد تا اینکه کاملاً غیرفعال و بی‌استفاده می‌شوند. باید در اولین فرصت یک انبار آب‌معدنی و مواد غذایی کنسرو شده و چند دست لباس مناسب پیدا کنید.

چند هفته اول

در چند هفته اول احتمالاً با دیگر بازماندگان برخورد کرده‌اید. با دیگران بااحتیاط برخورد کنید تا زمانی که گروه کوچک و قابل‌اعتماد بیابید.

مناطق شهری شکل ناخوشایندی به خود می‌گیرند. بوی بد فاسدشدن بدن میلیون‌ها انسان هوا را پر می‌کند و سگ‌ها خانگی گرسنه، گله‌های تهاجمی و خطرناکی تشکیل می‌دهند. درهرصورت، شهرهای مدرن مانند یک حباب شدیداً مصنوعی هستند که تنها توسط تمدنی که آن را ساخته اداره می‌شوند.

در شهر برق وجود ندارد، منابع آب طبیعی به‌احتمال‌زیاد آلوده هستند و زمین با آسفالت و بتن پوشیده شده است. بنابراین یک محیط روستایی برای زندگی مناسب‌تر خواهد بود. یک‌خانه روستایی با شومینه برای گرم کردن خانه و پخت‌وپز، به‌مراتب از یک کاشانه مدرن با تکنولوژی بالا راحت‌تر خواهد بود.

ماه‌های اول

اصلی‌ترین نگرانی شما تأمین آب آشامیدنی سالم و اجتناب از ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آب ناسالم است که برای هزاران سال یکی از معضلات اصلی بشر بوده است. جوشاندن آب راه خوبی است اما سوخت زیادی مصرف می‌کند. قرص‌های تصفیه آب از فروشگاه‌های لوازم اردو نیز فکر خوبی است. اما دیر یا زود باید یک‌راه حلی اساسی برای این مشکل پیدا کنید.

آب را می‌توان با وایتکس یا حتی کلر استخر تصفیه کرد. می‌توان به‌قدری استفاده کرد که میکروب‌های آب را بکشد اما شما را مسموم نکند. در اینجا شما درواقع از کلر استفاده می‌کنید که در آب لوله‌های شهری نیز استفاده می‌شود.

تا زمانی که یاد بگیرید خودتان کلر درست کنید، باید از روشی ساده‌تر برای ضدعفونی آب استفاده شود: گندزدایی خورشیدی. این روشی است که “سازمان بهداشت جهانی” در کشورهای درحال‌توسعه آموزش می‌دهد. در این روش یک بطری پلاستیکی را از آب پر می‌کنید و آن را به مدت یک یا دو روز در نور آفتاب قرار می‌دهید. اشعه‌ی ماورای بنفش خورشید از بطری عبور کرده و هر نوع میکروب بیماری‌زا را نابود می‌کنند.

شستن دست‌ها برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها بسیار مؤثر خواهد بود. با هیدرولیزه کردن چربی حیوانات یا روغن‌های گیاهی می‌توان صابون درست کرد؛ باید آن‌ها را با مواد قلیایی جوشاند. مواد قلیایی یکی از حیاتی‌ترین گروه‌های شیمیایی در طول تاریخ بوده‌اند و می‌توان آن‌ها را از محیط طبیعی استخراج کرد. “پتاس” (کربنات پتاسیم) را می‌توان از جاری کردن قطره‌های آب بر خاکستر چوب‌های سوخته شده تهیه کرد.

چند سال اول

کم‌کم منابع غذایی شما تمام می‌شوند و اگر کشاورزی را آغاز نکرده باشید، از گرسنگی خواهید مرد. باید میوه و سبزیجات پرورش دهید. اما امروزه چند نفر از ما می‌دانیم غلات، گندم، برنج و ذرت چگونه کشت می‌شوند؟

غلات و حبوبات درواقع نوعی علف هستند که سریع رشد می‌کنند. اما متأسفانه بدن ما ازنظر بیولوژیکی ناتوان است و نمی‌توانیم مانند گاو علف را هضم کنیم. در اینجا مشکل اصلی این است که مواد قابل‌کشت را پیدا کنیم. وجود غذای اضافه مبنای اساسی هر تمدنی است. اگر یک نفر بتواند به‌اندازه ده نفر غذا تهیه کند، افراد دیگر می‌توانند به سراغ مهارت‌های دیگر بروند و درنتیجه جامعه توانمندتر خواهد شد. ابزار کشاورزی مانند خیش و گاوآهن را می‌توان تهیه کرد. اما مشکل اصلی که کشاورزان قرون‌وسطی همیشه با آن روبرو بودند، این است که چگونه باروری زمین را حفظ کنید. دیگر از کودهای شیمیایی خبری نیست و باید به راه‌های طبیعی روی‌آورید.

چند دهه نخست

همان‌طور که جامعه شما خودکفا می‌شود، باید مهارت‌های سنتی مانند آهنگری و ساخت ابزار فلزی و نگهداری از موتورها و ماشین‌آلات را بیاموزید. تمدن به لطف قدرت مکانیکی پیشرفت کرده است: چرخ‌های آبی و آسیاب‌های بادی، توربین‌ها و موتورهای احتراق داخلی.

تمدن قادر و توانا به سوخت هم نیاز دارد. در دوران گذشته و قبل از استفاده از زغال‌سنگ و نفت خام، منبع تولید مواد شیمیایی “تقطیر خشک” چوب بود. با گازهای آزادشده از تجزیه حرارتی چوب می‌توان موتور یک ماشین را راه انداخت. همچنین می‌توان با ترکیب چربی حیوانات یا روغن‌های گیاهی با متانول، ماشین‌آلات را راه‌اندازی کرد.

چند قرن نخست

در درازمدت، تنها راه برای پیشبرد و توسعه مجدد یک جامعه پس از واقعه  آخرالزمانی، درک عملکرد جهان طبیعی و به کار بستن آن در خلق فن‌آوری‌های مفید است.

برای جستجو و بررسی دقیق در دنیا به ابزار نیاز دارید. یک ماده حیاتی در پیشرفت علمی ما در طول تاریخ وجود داشته است. این ماده نسبتاً قوی و کاملاً شفاف است و واکنش‌پذیری شیمیایی ندارد: شیشه.

برای ساخت لوله‌های آزمایش و دیدن واکنش‌های شیمیایی به شیشه نیاز دارید. برای ساخت فشارسنج و دماسنج و درک مفاهیم فشار و دما ضروری است. شیشه نور را هم‌ تغییر می‌دهد و در ساخت لنز میکروسکوپ و تلسکوپ به کار می‌رود. برای ساختن شیشه به سه ماده ساده نیاز دارید: سیلیس، کربنات سدیم و آهک. این مواد در شن و ماسه، جلبک دریایی و گچ یا سنگ‌آهک وجود دارند. در یک تلاش به سبک رابینسون کروزه، می‌توانید از هیچ برای خود شیشه درست کنید.

بنابراین با این ابزار و ذهنی منطقی و پژوهنده، جامعه شما پس از یک فروپاشیِ آخرالزمانی، به‌سرعت بهبود می‌یابد. ممکن است دهه‌ها طول بکشد، اما پس از فروپاشی بازهم تمدن جدیدی شکل می‌گیرد. کسی نمی‌داند آن تمدن چه شکلی خواهد بود؛ اما باکمی ابتکار می‌توانیم جامعه‌ی پیچیده‌ای که امروز در آن زندگی می‌کنیم را بازسازی کنیم.