نمایان شدن بیش از پیش ماهیت آمریکایی‌ها در یادداشت خداحافظی “کری”/ چند سال برای برگشتن به قبل از مذاکرات زمان لازم است؟

بصیر، همزمان با نزدیک شدن آخرین روزهای مسئولیت جان کری به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا، وی در یادداشتی جنجالی که به یادداشت خداحافظی معروف شد پرده از راز اعتماد متقابلی که طی چند سال گذشته با ایران داشته اند برداشت.

جان کری در این یادداشت به صراحت اعلام کرده بود که باید اعمال فشار بر ایران را افزایش داد؛ وی همچنین مدعی شده است که «ایران را به روشی قابل راستی‌آزمایی، از دستیابی به سلاح هسته‌ای، بازداشتیم».

وزیر امور خارجه ایران اعلام کرده است که مهمترین دستاورد آمریکا توافقی با ایران است که بر اساس آن مانع از ادامه برنامه های هسته ای ایران شده و در ادامه خواسته است با اعمال فشار بیشتر بر ایران، برنامه موشکی ایران را نیز تعطیل کنند.

جان کری همچنین با افتخار می گوید: ایرانیان خود قلب راکتور اراک را بیرون کشیدند و آن را با سیمان پر کردند تا مطمئن شویم که دیگر قابل استفاده نیست؛ روابطمان با ایران بسیار مناقشه‌برانگیز خواهد ماند و ما باید اعمال فشار را بر ایران حفظ کنیم تا بتوانیم برنامه موشکی ایران را عقب بنشانیم.

بسیاری از کارشناسان هسته ای و سیاست خارجی کشورمان از نخستین روزهای مذاکرات اعلام می کردند که بهانه گیری های آمریکا تنها هسته ای نخواهد بود؛‌ این کارشناسان پیش بینی می کردند که برنامه موشکی ایران، نقش ایران در منطقه، اوضاع حقوق بشر در کشور و … مسائلی دیگر هستند که آمریکا با استناد به آنها می خواهد تحریم های جدیدی علیه ایران وضع کند تا از این طریق اعمالب فشار بر ایران را ادامه دهد.

رهبر انقلاب نیز از نخستین روزها این موضوع را گوشزد کردند تا جایی که در آبان ماه سال 92 که در نخستین روزهای مذاکرات بود هشدار دادند: «یک مسئله این است که دشمنى آمریکا با ملت ایران و با جمهورى اسلامى اصلاً حول محور هسته‌اى نیست؛ این خطا است اگر خیال کنیم که دعواى آمریکا با ما سر قضیه هسته‌اى است؛ نه، قضیه هسته‌اى بهانه است. قبل از اینکه مسئله‌ى هسته‌اى مطرح باشد، همین دشمنى‌ها، همین مخالفت‌ها از اول انقلاب بود؛ اگر یک روزى هم مسئله‌ هسته‌اى حل شد – فرض کنید جمهورى اسلامى عقب‌نشینى کرد؛ همان‌که آنها می‌خواهند – خیال نکنید مسئله تمام خواهد شد؛ نه، ده بهانه‌ دیگر را به‌‌تدریج پیش می‌کشند: چرا شما موشک دارید؟ چرا هواپیماى بدون سرنشین دارید؟ چرا با رژیم صهیونیستى بدید؟ چرا رژیم صهیونیستى را به رسمیت نمى‌شناسید؟ چرا از مقاومت در منطقه به قول خودشان خاورمیانه حمایت می‌کنید؟ و چرا؟ و چرا؟ و چرا؟».

نقض برجام از سوی آمریکا بارها رخ داد اما آنچه که در این میان اهمیت داشت اعتماد زیاد مسئولان دولتی به وزیر امور خارجه آمریکا و رئیس جمهور این کشور بود؛ تا جایی که در مسأله تصویب قانون ممنوعیت ویزا برای مسافرانی که به ایران سفر می کنند، در حالی که به وضوع نقض برجام دیده می شد، جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در نامه‌ای خطاب به ظریف نوشت «این قانون به‌هیچ‌وجه مانع ما نمی‌شود که تعهدات خود طبق برجام را اجرا کنیم».

مسئولان دولتی به ویژه وزیر امور خارجه نیز با اتکا به وعده های کری با ذوق زدگی این امضا را تضمینی بر برجام دانستند؛ تا جایی که عراقچی اعلام کرد: این نامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است.

عراقچی همچنین تاکید کرد: آنچه برای ما مهم است این است که برجام در مرحله اجرا با هیچ‌گونه خدشه و صدمه‌ای مواجه نشود، آقای کری این تضمین را به عنوان وزیر خارجه آمریکا به صورت کتبی با امضای رسمی داده است».

در موضوع تصویب قانون های داماتو هم دیده شد بر خلاف وعده هایی که جان کری و وزیر خزانه داری آمریکا داده بودند این قوانین تصویب شد؛ ظریف در این مورد اعلام کرده بود که «قبلا جان کری وزیر خارجه و وزیر خزانه‌داری آمریکا به ما گفتند اگر قانون داماتو به سنا برود ما روش‌هایی داریم که جلوی آن را بگیریم».

در همی راستا تصویب تمدید تحریم های علیه ایران در حالی که زمان آنها به پایان رسیده بود موضوع دیگری بود که نقض برجام تلقی می شد اما اوباما با وعده های واهی اعلام کرده بود که این قوانین را وتو می کند؛ جان کری نیز بارها اعلام کرده بود که این قوانین عملیاتی نخواهند شد.

در این مسأله نیز با کمال تعجب مشاهده شد که اوباما اگرچه قانون تمدید تحریم ها را امضا نکرد اما آن را نیز وتو نکرد تا دوباره تحریم ها علیه ایران تمدید شوند و برجام نقض شود؛ با این حال هیچ گاه مشاجره مستقیمی میان کنگره و سنا با وزارت امور خارجه آمریکا یا اوباما در این باره صورت نگرفت.

در حالی که برجام در کشور دو قطبی های زیادی به وجود آورد اما سیاست های پشت پرده آمریکا به شکلی بود که گاهی دعوای سوری سنا و وزارت امور خارجه آمریکا برای جلب اعتماد ایران صورت گرفت اما در نهان سیاست های کلان آمریکا با ایران مبتنی بر دشمنی و عقب راندن کشورمان از همه دستاورهای خود بوده است.

این نکته امروز بعد از گذشت 3سال از مذاکرات در نامه جان کری به عنوان نزدیک ترین فرد ایرانی به تیم مذاکره به خوبی مشخص است که سیاست های آمریکا از ابتدا بی اعتمادی به ایران و عقب راندن صنعت هسته، موشکی و بسیاری از فعالیت های کشورمان بوده است و هسته ای بهانه و دستاویزی بود تا ایران را ده ها سال به عقب براند اما هیچ تحریمی از ایران برداشته نشده و یا امتیازی به ایران داده نشد.

اگرچه آقای ظریف چندی پیش اعلام کرد که اشتباه کردم به جان کری اعتماد کردم و ما با صحبت و قول آقای کری اظهار نظر کردیم اما اکنون این اشتباه تاوان زیادی را برای کشور و دستاوردهای کشور به همراه داشته است، امروز سیمان در قلب راکتوری ریخته شده است که با تلاش جوانان این مرز و بوم و خون شهیدان این عرصه به ثمر نشسته بود.

دانا