اعتبار و احترام به پاسپورت ایرانی بازگشت!

بصیر، «قول می‌دهم که اعتبار و احترام را به پاسپورت ایرانی برگردانم» این نقل قولی از حسن روحانی است که در قالب کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در شبکه جهانی جام جم و در برنامه ای با موضوع پاسخ به سوالات ایرانیان خارج از کشور شنیده شد.

از آن زمان بیش از سه سال می گذرد اما خبری از تحقق این وعده انتخاباتی وجود ندارد.

در تیرماه سال 1392، یک ماه قبل از آنکه روحانی قدرت را به دست بگیرد، «موسسه هنلی و همکاران» که هر ساله رتبه گذرنامه های کشورهای جهان را اعلام می کند، ایران را در رده 86 قرار داد. با این حال براساس وعده رئیس جمهور جدید، انتظار می رفت این جایگاه بهبود یابد اما یک سال بعد ارزش گذرنامه ایران یک پله دیگر هم سقوط کرد!

این روند تا مرداد امسال که سومین سال حاکمیت دولت یازدهم محسوب می شود ادامه داشت، تا جایی که اعتبار گذرنامه ایرانی به رغم برخوداری کشور از امنیت و ثبات سیاسی با اعتبار گذرنامه کشورهای اریتره،‌ اتیوپی،‌ نپال‌، فلسطین و سودان که بعضا درگیر بحران و جنگ داخلی هستند، یکسان شد.

در حال حاضر ایران با قرار داشتن در مکان 98، ارزش گذرنامه اش تنها از کشورهای لیبی، سوریه، سومالی، عراق، پاکستان و افغانستان بالاتر است.

بر این اساس به نظر می رسد سیاست تعاملی دولت در سه سال اخیر بی نتیجه بوده است. زیرا در همین بازه زمانی ما شاهد برخوردهای غیردیپلماتیک متعددی از سوی کشورهایی بودیم که قرار بود با تاکتیک گفتگو رویکرد آنها نسبت به ایران تغییر داده شود.

در همان زمانی که روحانی تلاش داشت از طریق مذاکره با دنیا درهای گشایش اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت را به روی ملت ایران باز کند، دولت اوباما به عنوان اصلی ترین طرف گفتگو دولت یازدهم در اقدامی مخالف حقوق بین الملل برای حضور حمید ابوطالبی در آمریکا به عنوان سفیر پیشنهادی کشورمان در سازمان ملل روادید صادر نکرد.

نکته قابل تامل در این میان، واکنش دولت به این مساله بود: انتخاب جایگزین برای ابوطالبی.

اما آنچه باعث افول ارزش گذرنامه ایرانی در رده بندی جهان شده، محدود بی احترامی به ایرانی ها توسط آمریکا نیست. اقدامات عربستان سعودی در سه سال اخیر با زائران و مسئولان کشورمان هم بسیار تاسف بار بود، نقش زیادی در این وضعیت داشت.

پیشنهاد دست بند الکترونیکی برای حجاج ایرانی، عدم صدور روادید برای وزیر ارشاد که قرار بود پس از فاجعه منا به عربستان سفر کند و همچنین اجازه حضور نیافتن نماینده کشورمان در اجلاس مقدماتی کنفرانس اسلامی در اسنفد سال 94 به دلیل صادر نکردن روادید نمونه ای از بی احترامی های سعودی ها با ایرانی ها است. در این رابطه اتخاذ یک تصمیم مناسب از طرف دولت می توانست مانع تنزل بیشتر اعتبار پاسپورت کشورمان می شد.

با توجه به این اتفاقات و ناتوانی رئیس جمهور در برگرداندن عزت به گذرنامه های ایرانی، روز گذشته در مراسم هفدهمین کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری بدون اشاره به فرمان ترامپ برای جلوگیری از ورود اتباع هفت کشور مسلمان از جمله ایران به مدت دست کم 90 روز به آمریکا، تنها به انتقاد از برنامه دیوارکشی در مرز ایالات متحده و مکزیک پرداخت.

روحانی در شرایطی دولت را تحویل گرفت که تمام امید خود برای ارتقا سطح زندگی شهروندان، افزایش درآمد ملی، رفع بیکاری و حتی آب خوردن مردم را به رسیدن به توافق هسته ای و اجرای برجام گره زد.

براین اساس دولت تدبیر و امید انتظار داشت برداشته شدن محدودیت ها و تحریم های بین المللی گامی در راستای بازگشت عزت و اعتبار به گذرنامه ایرانی نیز باشد. اما روند تحولات نشان داد امید بستن به خارج از کشور نمی تواند تضمین کننده پیشرفت و ارتقا جایگاه ایران باشد.

در همین راستا رئیس جمهور جدید آمریکا تنها به کند شدن اجرای برجام بسنده نخواهند کرد و سعی خواهد کرد از هر ابزاری برای مقابله با ایران و توافق هسته ای استفاده کند.

اقدام ترامپ در قرار دادن نام کشورمان در کنار سوریه، عراق، لیبی، یمن، سومالی و سودان که درگیر جنگ داخلی و ناامنی هستند، سیاستی در رابطه با تبلیغات منفی علیه ایران است.

او تلاش دارد برای جلب نظر تندروهای جمهوری خواه که در قالب وزیر دفاع و وزیر امور خارجه به کابینه راه یافته اند، قدرت مانور و کنش گری ایران را در منطقه محدود کند و ارائه تصویری تهدید کننده از شهروندان کشورمان در این راستا قابل تفسیر است.

در واقع اگر قصد کاخ سفید امن تر کردن ایالات متحده باشد باید اتباع عربستان و مصر در این لیست قرار می گرفتند که عامل بزرگترین حادثه تروریستی آمریکا در حمله به برج های تجارت جهانی بودند.

بنابراین در این وضعیت لازم است دولت در راستای حمایت از حقوق شهروندان و جلوگیری از تبلیغات ضد ایرانی آمریکا در جهان، واکنش مناسبی نشان دهد. در غیر این صورت بعید نیست با تسری موضوع نگرانی امنیتی از حضور ایرانیان در سایر کشورها، باز هم شاهد افول رتبه پاسپورت کشورمان باشیم.

فرهنگ نیوز