اجرای پیش از موعد برجام فاجعه است / هتاکی به آیت الله به بهانه گفتگو با هاشمی!

روزنامه اصلاح طلب آرمان با حمله به کسانی که منتقد عملکرد دولت در زمینه پیگیری ایرانیان قربانی شده در فاجعه منا بودند، به گزارشی از دیدارهای حسن روحانی  در نیویورک پرداخته و نوشت:

نمايه بارز تغيير و تحولات منطقه‌ای تلاش آمريكايي‌ها براي گفت‌وگو پيرامون سوريه با ايران و در جمله جالب توجه بان كي مون دبيركل سازمان ملل متحد خطاب به حسن روحاني نمود دارد، آنجايي كه مي‌گويد: رسانه‌هاي همگاني به طور گسترده سفر شما را به سازمان ملل متحد پوشش مي‌دهند و اين نشان‌دهنده جايگاه شما در ايفاي نقش سازنده در منطقه است. نكته جالب توجه نيز در اين ميان آن است كه با وجود توجه دنيا به سفر روحاني و تبعات و تاثيرات قابل توجه آن در مسير پيش روي كشور، در داخل برخي تندروها در اظهاراتی عجيب و غريب كه بوي بهانه جويي و ايراد گيري‌ مي‌دهد با سوءاستفاده آشكار سياسي از حادثه دلخراش منا مدعي مي‌شوند كه روحاني بايد سفر خود به نيويورك را به واسطه اين حادثه كان لم يكن كرده و به تهران باز مي‌گشت!

دكتر حسن روحاني رئيس‌جمهور کشورمان شامگاه شنبه به وقت نيويورك در جمع ايرانيان خارج از كشور حضور يافت و با توجه به حصول توافق هسته‌اي خواستار حضور هر چه فعالانه تر آنان در فضاي اقتصادي كشور شد.

وی با اشاره به برنامه دولت براي عبور از اقتصاد تك محصولي و وابسته به نفت و توفيقات دولت در اين زمينه اين دستاوردها را مجاب‌كننده طرف غربي براي نشستن پاي ميز مذاكره عنوان كرد.

روحاني در بخش ديگري از سخنان خود به نياز ۱۵۰ميليارد دلاري سالانه اقتصاد ايران به سرمايه‌گذاري اشاره و فرصت پس از توافق را براي جلب سرمايه‌گذاران خارجي و ايرانيان خارج از كشور ايده‌ال عنوان كرد. رئيس‌جمهوري در پايان جلسه نيز با اشاره به اقدامات ناخوشايند و اشتباهات آمريكايي‌ها عليه ايران و مردم كشور، عذرخواهي آمريكايي‌ها در اين موارد را نشانه شهامت دانست كه مي‌تواند پس از آن با اصلاح مسير به كاهش خصومت بينجامد.

 اروپايي‌ها بيش از همه ضربه تحريم را خوردند

دكتر حسن روحاني در ديدار «دونالد تاسك» رئیس شوراي اروپا گفت: اعضاي اتحاديه اروپا در دوران تحريم، بيشترين ضرر را متحمل شدند و در دوره جديد بايد به گونه‌اي روابط ايران و اتحاديه اروپا را بازسازي كرده و گسترش دهيم كه اين گذشته جبران شود.

رئیس شوراي اروپا نيز بر اجراي سريع و دقيق برجام تاكيد كرده و درباره تحولات منطقه‌اي نيز گفت: اتحاديه اروپا به همكاري ايران نياز دارد و بدون شما نمي‌توانيم مشكلات را حل كنيم. دونالد تاسک به مساله گسترش تروريسم در سوريه اشاره كرده و افزود: موافقم كه بايد اولويت مشترك در سوريه پيدا كنيم و ما آمادگي داريم كه در زمينه رسيدن به يك فهم مشترك و راه حل‌هاي موجود در سوريه، با ايران گفت‌وگو كنيم.

پس از اجراي توافق نوبت به مسايل ديگر مي‌رسد

رئيس‌جمهوري در جريان سومين سفر خود نيز مورد توجه ويژه رسانه‌هاي بين‌المللي است. حسن روحاني علاوه بر مصاحبه با راديو صداي ملي آمريكا كه هنوز متن آن انتشار نيافته با سي‌ان‌ان نيز گفت‌وگو داشت. در خلاصه‌اي كه از اين مصاحبه انتشار يافته، رئيس‌جمهوري درباره آينده روابط و تعاملات ميان ايران و آمريكا، گفت: اگر تعهد جدي در اجراي توافقات هسته‌اي و لغو كامل تحريم‌ها ببينيم، شايد امكان گفت‌وگو در ساير مسائل هم فراهم شود.

رئيس دولت ايران با اشاره به سوابق ناخوشايند عملكردي آمريكا در قبال ايران و ناراحتي مردم از آن اظهار کرد: البته مردم ايران خواستار اين هستند كه در چارچوب روابطي درست و سازنده و مبتني بر احترام متقابل، تنش‌ها كاهش يابد. وي فاصله بين ايران و آمريكا را زياد دانست و تصريح كرد: مسائل بسياري بايد جبران شود و مهم اين است كه نگرش و رفتار عوض شود. ملت ايران نمي خواهند در گذشته بمانند اما نمي پسندند كه گذشته ادامه يابد. رئيس‌جمهوري گفت‌وگوي مستقيم با آمريكا در موضوع سوريه را رد كرد اما گفت كه از طريق اتحاديه اروپا و سازمان ملل به طور غيرمستقيم تبادل نظر مي‌كنيم و اولويت حل بحران سوريه را تقويت حكومت مركزي و مبارزه با تروريست‌ها و جلوگيري از افزايش خشونت خواند. حجت‌الاسلام روحانی با اشاره به تحولات يمن، عملكرد عربستان را تقبيح كرده و خاطرنشان كرد كه سعودي‌ها همه فكر و ذكر خود را به كشتار در يمن معطوف كرده‌اند و از حفظ امنيت داخلي خود بازمانده‌اند.

روزنامه اصلاح طلب آفتاب یزد در گزارشی امکان دیدار آیت الله مصباح یزدی و هاشمی رفسنجانی را بررسی کرده است؛ گزارشی که طبق مشی همیشگی رسانه های اصلاح طلب از بی طرفی به دور مانده است و با جسارت و غرض ورزی تمام به آیت الله مصباح یزدی حمله کرده است:

این روزها اوضاع بر وفق مرادش است. توپ در زمین او افتاده است و همه چیز به او بستگی دارد. چشم ها به دهان او دوخته شده است تا «بله» یا «خیر»ی از آن خارج گردد و خبر بدهد که میل به آشتی، قصد صلح، عزم حصول وحدت و اتحاد، تصمیم به خاتمه دادن به عتابه‌های یکطرفه‌اش را دارد یا نه. قرار است یک روزی اگر آیت الله مصباح دوست داشته باشد به آیت‌الله حائری شیرازی اعلام کند که: «می خواهم با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دیداری داشته باشم».

داستان از این قرار است که آیت‌الله حائری شیرازی، در جریان برگزاری اجلاس خبرگان از جلسه خصوصی خود با آیت‌الله مصباح یزدی درباره هاشمی رفسنجانی خبر داده است و گفته است که : ما درباره آقای هاشمی خیلی باهم صحبت کردیم و بنده حرف‌هایم را زدم و آقای مصباح هم دلایلش را گفت.من، نه اعتقاد دارم که آیت‌‌الله مصباح یک سر سوزن برای نفس حرف می‌زند و نه اعتقاد دارم که این بنده خدا (هاشمی رفسنجانی) آدمی مسخ شده است که عقلش دچار زوال شده؛ اینکه می‌گویم آقای مصباح صدرصد متدیّن است، به معنای این نیست که آقای هاشمی قدرت‌طلب و دنیاپرست است. منتهی به نظرم بین اینها تفاوت فکری و اندیشه‌ای درباره مسائل مختلف وجود دارد.در این جلسه به آقای مصباح گفتم، شما که می‌گویید امام با هرکس چند دقیقه می‌نشست او را می‌شناخت، چطور همین امام، آقای هاشمی را نشناخته است. مگر همین امام نبود که از آقای هاشمی تقدیر می‌کرد و ایشان را دوست می‌داشت اما هر چه گفتم، آقای مصباح گفت، بحث من درباره گذشته نیست، درباره حال فعلی ایشان است، در گذشته خدماتی داشته و امروز اینطور شده است.

بنده به آقای مصباح گفتم، خب، شما چرا نمی‌آیید با آقای هاشمی صحبت کنید، بحث کنید و حرفتان را بزنید، بازهم آقای مصباح دلایلی آورد و در نهایت من از ایشان خواستم یک جلسه خصوصی 2 نفره با آقای هاشمی را بپذیرد اما هرچه گفتم، ایشان قبول نکرد و در نهایت مقرر شد که ایشان درباره این موضوع(جلسه با هاشمی) به من خبر دهد.»

گام های لاک پشتی در راستای استیفای منافع انقلاب

حال گوی و میدان در دستان اصلی ترین حامی محمود احمدی نژاد افتاده است. او است که باید برود و فکر هایش را بکند و سود و زیان این ملاقات را آن هم درست در آستانه انتخابات مجلس خبرگان رهبری بسنجد! احتمالا اگر آیت الله مصباح تنها اندک زمانی از افکار دلواپسانه خود دست بکشد، می تواند به راحتی استنتاج نماید که آشتی با یار امام و رهبری و دراز کردن دست دوستی به سمت وی، حتی اگر از ته دل هم نباشد سودمند تر از آن است که در تصورش بگنجد. یکی از اصلی ترین ثمره آن می تواند در میان افکار عمومی این مهم باشد که پدر معنوی جبهه پایداری در مرامش تنها ایراد خطابه های تند و تیز و یکطرفه برای سران نظام با عقیده مخالف با او همچون آیت الله هاشمی و حسن روحانی نیست بلکه آیین مذاکره و گفتگو را نیز بلد است و اگر پای صلح و منافع انقلاب به میان آید می تواند گام هایی هرچند لاک‌پشتی بردارد.گرچه چنین رویکردی بعید به نظر می آید!

در مسلک این ها، گفتگو معنا ندارد

آنچه به ظاهر رخ می نماید این است که پدر معنوی جبهه پایداری، اهل گفتگو و مذاکره نیست و همانند رئیس جمهوری که برایش حکم معجزه هزاره سوم را داشت و معتقد بود که امام زمان (عج) رایش بر احمدی نژاد بوده است، به تریبون های یکطرفه برای کوباندن مخالفینش علاقه مند است که فقط بتازاند.

گمانه زنی های فراوانی درباره دیدار آیت الله مصباح با آیت الله هاشمی وجود دارد اما همانقدر که احتمال صورت نگرفتن این دیدارقوی است شانس انجام گرفتن این ملاقات هم کم نیست چراکه تجارب گذشته نشان داده است که دلواپسان و جبهه پایداری‌ها همواره در آستانه انتخابات ها جامه ای دیگر بر تن می کنند و به صورت غیر قابل پیش بینی ظاهر می‌شوند.

روزنامه اصلاح طلب شرق در گفتگوهایی امکان پیگیری حقوقی فاجعه منا را بررسی کرده و نوشت: نزدیک به ١٧٠ ایرانی در جریان فاجعه منا کشته شده‌اند و صدها نفر هم مفقود و مجروح هستند. در این شرایط هنوز بستر حقوقی پیگیری این موضوع در فضای بین‌المللی، نامکشوف است و استادان حقوق بین‌الملل می‌توانند آن را مشخص‌تر کنند. برخی معتقدند می‌توان در دادگاه‌های بین‌اللملی علیه عربستان شکایت کرد و برخی دیگر اظهار نظر حقوقی را نیازمند روشن‌شدن ابعاد حادثه می‌دانند. صابر نیاورانی، استاد حقوق بین‌الملل، با تأکید بر این نکته که عربستان مکلف به تأمین امنیت زائران بوده، معتقد است «تعقیب قضایی متخلفین و جبران خسارات وارده به قربانیان حادثه وظیفه دولت ریاض است».

او ادامه داد: «دولت عربستان بدون تردید مکلف به تضمین امنیت جانی این مسافران بوده است، بر همین اساس دولت عربستان مکلف به دو تعهد بین‌المللی است: ۱. تعقیب قضائی متخلفین در صورت وجود جرم ۲. جبران خسارات وارده به قربانیان حادثه و حتی خسارات وارده به بستگان این قربانیان (بسته به نظام حقوقی، این جبران خسارات می‌تواند متفاوت باشد به این شکل که مثلا علاوه بر جبران خسارات مادی، خسارات معنوی ناشی از آلام وارده به خانواده و بستگان قربانیان نیز جبران شود که در نظام‌های حقوق پیشرفته مثل نظام حقوقی ایالات متحده پیش‌بینی شده است)». او معتقد است که عربستان درصورتی‌که به دو تعهد بالا عمل نکند، مسئولیت بین‌المللی خواهد داشت. «درصورتی‌که در تعقیب مجرمینی که مسئول این حادثه دلخراش بوده‌اند، کوتاهی کند یا نخواهد رسیدگی کند یا نتواند اقدام به تعقیب حقوقی و قضائی کند؛ یا عدم جبران خسارات. هر خسارتی در حقوق بین‌الملل اعم از حقیقی یا حقوقی درصورتی‌که جبران خسارت درمورد او صورت بگیرد، دولت مرتکب تخلف بین‌المللی شده است».

نیازمند داده‌های حقوقی هستیم

در همین زمینه یوسف مولایی، استاد حقوق بین‌الملل نیز در گفت‌وگویی با «شرق» اظهارنظر حقوقی در این مورد را منوط به داشتن «داده‌های حقوقی» می‌داند.

او توضیح داد: «دو بحث در حوزه حقوقی مطرح است که باید بررسی شود؛ یکی مسئولیت بین‌المللی دولت عربستان است و دیگری هم مسئولیت مدنی است؛ یعنی وقتی یک کار خلاف مقررات بین‌المللی صورت بگیرد، می‌شود برای جبران خسارت و پرداخت دیه عربستان را محکوم کرد. چون همان‌طور که خودشان هم گفتند اگر چنین حوادثی رخ دهد و دلیل حادثه مشخص نباشد، می‌شود گفت عربستان باید امنیت زائران را تأمین کند و می‌توانیم برای دیه با آنها صحبتی داشته باشیم. بحث دیگر، مسئولیت بین‌المللی است که ثابت کنیم عربستان کدام کنوانسیون و تعهدات بین‌المللی خود را در این ماجرا نقض کرده و به خاطر آن خسارتی وارد شده است که بحث‌های تکنیکی و حقوقی دارد.»

مولایی معتقد است که «فعلا این بحث‌ها را باید به دستگاه دیپلماسی بسپاریم تا آنها مدیریت کنند؛ چون کارشناس دارند و متوجه منافع ملی هستند و ظرافت‌های دیپلماسی را می‌دانند».او افزود: «برای جبران خسارت  افراد هم باید به محاکم عربستان مراجعه شود و این تکنیک مربوط به حقوق‌دانان است که دولت حمایت کند تا یک گروه وکالتی از جانب آنها این کار را انجام دهند. در محاکم بین‌المللی دولت ایران می‌تواند از باب دیپلماتیک وارد شود اما در محاکم داخلی، دولت‌ها وارد این مسائل نمی‌شوند».