چرا ولایتی ناگهان وارد بازی توافق شد؟/راهنمای راست؛ گردش به چپ!

بصیر، ورود ناگهانی علی اکبر ولایتی در روزهای اخیر به بازی توافق هسته‌ای با چند اظهارنظر و موضع گیری به ظاهر قاطع (؟!) و انقلابی، شاید یکی از اتفاقات غیرمنتظره بعد از توافق محسوب شود.

طبیب دیپلمات که زمانی در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری، با هجمه ای سنگین به سعید جلیلی بار بزرگی را از دوش حسن روحانی برداشت، در روزهای اخیر، مواضعی اتخاذ کرده است که به نظر می رسد با نگاه پیشین او در تطابق کامل نیست.

با این حال، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد اظهارنظرهای ولایتی کاملا دقیق و بر اساس یک نظم از پیش تعیین شده است.

ولایتی که خود 28 سال پیش، مذاکرات دیگری را منتهی به قطعنامه 598 و جام زهر راهبری می کرد، در گفتگویی مفصل با اتخاذ یک موضع قاطع گفت: “به هیچ وجه ایران نه اجازه می‌دهد که آنها از مراکز نظامی ما بازدید بکنند و نه اجازه می‌دهد در اینکه چه نوع سلاح دفاعی ایران داشته باشد دخالت کنند.”

دیگر اظهارنظر او مبنی بر اینکه “به هیچ ‌وجه جمهوری اسلامی ایران زیر بار توافق بد نمی‌رود”، حتی این شائبه را به وجود آورد که ولایتی در صف منتقدان توافق وین قرار گرفته و چه بسا از رد شدن برجام در مراجع قانونی حمایت کند؛ چه آنکه حتی در بخش دیگری از گفته هایش، تاکید کرد که “این متن اخیر را هم که من بررسی اولیه کردم، بدون اشکال نیست، نقطه‌ضعف‌هایی دارد.”

ولایتی حتی پا را فراتر گذاشت و احتمال رد این توافق در مراجع قانونی را رد نکرد. او گفت: “آنهایی که مشورت می‌کنند اگر به این نتیجه رسیدند که این مصلحت نیست، ردش می‌کنند و این اقتدار را دارند که رد کنند.”

با این وجود، نرمش او در بخش هایی از مصاحبه، نشان داد که همچنان بر مواضع قبلی خود استوار است. او بلافاصله پس از تاکید بر ضعف های متن برجام تاکید کرد که “بالاخره در گفتگوها موضوع بده و بستان وجود دارد.”

ولایتی اعتماد کامل و قاطع خود به مذاکره کنندگان را هم این چنین ابراز کرد که “تیم دیپلماتیک دیگری هم نمی‌شناسم که از این‌ها قوی‌تر باشند و در انتخاب این گروه، انتخاب اصلح صورت گرفته است.”

زنجیره اظهارنظرهای ناگهانی طبیب دیپلمات به رسانه ملی هم کشیده شد. او در گفتگوی ویژه خبری هم حاضر شد و تقریبا همان اظهارات قبلی خود را تکرار کرد.

ولایتی رودرروی مخاطبان تلویزیونی، حتی مواضع قاطع تری در جهت انتقاد از نتیجه مذاکرات اتخاذ کرد تا جایی که اولا یادآوری کرد “به آن نقطه مطلوب نرسیده‌ایم” و سپس منظورش را این گونه توضیح داد که “اگر این امکان وجود داشت که در فردو تحقیقات هسته‌ای و غنی‌سازی ادامه پیدا کند، بسیار خوب بود که البته این امکان فراهم نشده است و یا اینکه اگر این امکان وجود داشت آنچه که در فردو وجود دارد همچنان باقی می‌ماند و به نطنز منتقل نمی‌شد، بسیار خوب بود زیرا همین نقل و انتقالات موجب بروز برخی ضایعات خواهد شد که جزو زیان‌های ما خواهد بود.”

او یک گام دیگر به سمت انتقاد از نتیجه مذاکرات هسته ای برداشت و به صراحت از ناتوانی مذاکره کنندگان در برآورده کردن برخی انتظارات گفت و اعلام کرد “برخی توقعاتی که تهران داشت، نتوانستند انجام بدهند و توانشان بیشتر از این نبود”.

از این پس، نرمش تدریجی ولایتی آغاز شد. به طوریکه ابتدا اذعان کرد که به تیم مذاکره کننده مشاوره هایی داده است: “بنده در طول این مدت اگر چیز خاصی به نظرم می‌رسید آن را به تیم مذاکره‌کننده منتقل می‌کردم، اما اینکه بنده رابط تهران با وین بودم صحیح نیست.”

سپس تلاش کرد تا لفظ “توافق بد” را از نتیجه مذاکرات دور کند: “بنده نمی‌بینیم آنچه آقایان در جمع‌بندی انجام دادند آن باشد که ما اسم آن را توافق بد بگذاریم اما ممکن است افرادی که آن را بررسی می‌کنند به این نتیجه برسند آن اندازه که به نظر می‌رسد مورد مطلوب نیست اما اطلاق لفط توافق بد درست نیست.”

و در نهایت با بیان اینکه “بنده شهادت می‌دهم تیم مذاکره‌کننده هر آنچه که توانسته‌اند انجام داده‌اند”، یک بار دیگر بر “بهترین” بودن تیم مذاکره کننده تاکید کرد: “من نمی‌شناسم مجموعه‌ای که از این افراد بیشتر تجربه داشته باشد و به اندازه این افراد به منافع ملی، اصول انقلاب و نظام جاری و در نهایت تبعیت از نظام ولایت فقیه متعهد و پایبند باشند.”

ورود پابرهنه ولایتی به بازی توافق هسته‌ای، با توجه به مواضع پیشین او، این فرضیه را به ذهن متبادر می کند، که گویا او قرار است ابتدا، سرکردگی منتقدان برجام را به عهده بگیرد و سپس با جلب نظر و همراهی سایر منتقدان و معرفی غیرمستقیم خود به عنوان نماینده آنها و شخصی که عصاره انتقادات را به شکلی منطقی مطرح می کند، در نهایت، به حمایت همه جانبه از برجام و توافق هسته ای بپردازد.

چنین روندی، فرصت انتقاد مجزا از بسیاری از منتقدان توافق را خواهد گرفت و حتی برخی از آنها را مجاب خواهد کرد که با توافق موافقت کنند. از آن مهم تر اینکه بخش زیادی از افکار عمومی با مشاهده اینکه یکی از منتقدان نتیجه مذاکرات، پس از بررسی های دقیق، – ولایتی انتقادات خود را بر اساس بررسی اولیه استوار کرده بود – اکنون حامی توافق شده، به سمت موضع دولت خواهد چرخید.

مشابه چنین نقشی را ولایتی در انتخابات ریاست جمهوری 92 انجام داده بود. او بر خلاف پیمانی که با اصولگرایان بسته بود از کاندیداتوری انصراف نداد، و با باقی مانده در صحنه رقابت، ضمن کمک به روحانی در مناظرات، باعث تشدید انشقاق در جبهه اصولگرایی شد و در نهایت به آنچه از نتیجه انتخابات می‌خواست، رسید.

بلاغ