سياست آمريكا در ائتلاف بزرگ!
بصیر، از سال 1990 ميلادي براي سومين‌بار دولت آمريكا طرح ائتلاف بين‌المللي براي نجات عراق را پيش كشيده است! هدف اين ائتلاف كه آمريكايي‌ها آنرا «جهاني» تبليغ مي‌كنند، گروه تروريستي «داعش» است كه اكنون از مرزهاي شرقي سوريه تا داخل كشور عراق عمليات نظامي انجام مي‌دهد. مي‌گويند بيش از 35 درصد از خاك عراق در اشغال داعش است و خشونت لجام گسيخته آن، همه اقوام عراقي، از كردستان عراق تا نزديكي بغداد را فرا گرفته است. سر بريدن دو خبرنگار آمريكايي در چند هفته گذشته و امروز تكرار آن در بريدن سر يك خبرنگار انگليسي موضوع روز خبرگزاري‌ها در جهان شده است.
پخش نوار صوتي ـ تصويري از فرمانده القاعده «ايمن‌الظواهري» كه در آن داعش را بخشي از القاعده ناميده و فرمان حضور و حمله القاعده به هند و در سراسر «شبه قاره» را داده است، زنگ خطر تروريسم فراگير براي غرب را به صدا درآورد. علاوه بر آن، دستگاه‌هاي امنيتي در آمريكا و انگليس اطلاع داده‌اند كه ارتش مخفي داعش با عضوگيري از شهروندان اروپايي و آمريكايي منتظرند تا فرمان انجام عمليات نظامي و تروريستي در داخل شهرهاي كشورهاي اروپايي و آمريكا را انجام دهند.
بعد از سخنراني اوباما رئيس جمهوري آمريكا كه طرح عمليات هوايي گسترده از سوريه تا عراق عليه داعش را ارائه داد، جان‌كري وزير خارجه او به منطقه خاورميانه آمد، از عراق، اردن، عربستان و مصر ديدار كرد و در نهايت با تشكيل جلسه‌اي در رياض متشكل از 10 كشور عربي، اعلام كرد كه ائتلاف جهاني با شركت اين كشورها و پيوستن كشورهاي اروپايي عليه داعش شكل گرفته است. قرار است تا در پاريس نشست بزرگي براي تصويب و اجراي اين طرح برگزار شود. آمريكا مي‌گويد، 40 كشور در جهان در اين ائتلاف حضور خواهند داشت. واكنش دو قدرت بين‌المللي روسيه و چين نسبت به سياست ائتلاف از سوي دولت آمريكا بسيار محتاطانه و پرسشي است. اين هر دو كشور خواهان هستند تا چنين طرحي ابتدا در سازمان ملل و در شوراي امنيت اين سازمان مطرح شود و از اين شورا مجوز قانوني دريافت كند. از سال 1990 دولت آمريكا در عراق و سوريه براي دو بار اعلام ائتلافي كرد كه پس از آغاز عمليات نظامي براي كسب مجوز از شوراي امنيت سازمان ملل، اقدام كرد.
مانوري كه دولت آمريكا با سياست «ائتلاف» مي‌دهد، از نظر بسياري از كارشناسان بين‌المللي، دور زدن نهاد سازمان ملل است تا فرماندهي جهاني خود را تثبيت كند. بهانه چنين «ائتلافي» دعوت دولت‌ها از آمريكا براي اقدام نظامي است. در خاورميانه مجموعه دولت‌هاي عربي به استثناء سوريه اين امكان قدرت نمايي براي آمريكا و بسترسازي براي سياست ائتلاف نظامي به واشنگتن را مي‌دهند. اين دولت‌ها در سيطره حاكميت آمريكا بر منطقه خاورميانه از خود تعريف دارند و ادامه حكومت خود را در بسترسازي نفوذ و سلطه آمريكا بر منطقه خاورميانه مي‌دانند. از خود به صورت مستقل تعريف «امنيت ملي» ندارند و بقاء امنيت حكومتي خود را در سيطره و حضور نظامي آمريكا مي‌بينند. در دايره اين واقعيت، اعلام ائتلاف 10 كشور عربي در منطقه خاورميانه با آمريكا چندان غيرعادي نيست.
از سوي ديگر بسياري از تحليلگران سياسي بر اين باورند كه خاورميانه دچار خلاء قدرت شده است. دولت‌هاي عربي و غيرعربي در اين منطقه به جاي تعامل با يكديگر، از هم تنافر دارند. در اين خلاء قدرت به سردي روابط تهران ـ رياض تأكيد دارند كه آمريكا بايد با قدرت نظامي خود آن را پُركند و شعار تثبيت امنيت براي خاورميانه بدهد. اين تحليلگران سياسي مي‌گويند، اگر روابط ايران و عربستان مطلوب بود، ظهور و بروز داعش امكان‌پذير نبود. حال كه دولت «اوباما» با طرح ائتلاف جهاني به صحنه آمده است اگرچه مي‌خواهد تا خلاء قدرت را در خاورميانه پر كند، مشكلاتي نيز در اين طرح ديده مي‌شود كه عبارتند از:
1ـ اوباما مي‌گويد اجراي اين طرح حداقل سه سال طول خواهد كشيد و زمان پذير خواهد بود! ترديد بسيار در اين است كه سياست نظامي‌گري آمريكا بعد از سال‌ها در افغانستان و پاكستان براي پايان دادن به قدرت طالبان تا امروز جواب نداده است و همچنان اين دو كشور و مردم آن هزينه‌پرداز نظامي‌گري آمريكايند. چه ضمانتي وجود دارد كه طرح جديد ائتلاف از سوي آمريكا، كپي‌سازي نظامي‌گري آمريكا در افغانستان و پاكستان نباشد، اما اينبار بدون ورود سربازان آمريكايي به صحنه و به بهانه بمباران مراكز تجمع تروريست‌ها از داعش و ديگر گروه‌ها، كشورهاي ديگر منطقه مورد تجاوز هوايي قرار نگيرند، آنچنان كه امروز پاكستان گرفتار است؟!
2ـ اوباما در سخنراني خود گفت، دولت بشار اسد را غيرقانوني مي‌داند و به رسميت نمي‌شناسد. در حالي‌كه با طرح ائتلاف مي‌خواهد به بمباران در سوريه اقدام كند! همزمان آمريكا اعلام كرد 500 ميليون دلار به مخالفان بشار اسد كمك فوري مي‌كند تا براي شروع مجدد عمليات نظامي عليه دولت سوريه اقدام كنند! مفسران سياسي نوشته‌اند كه پرسش‌هاي بسياري در محدوده اين عمليات وجود دارد. اگر عمليات هوايي فشرده عليه نيروهاي داعش ناگزير از عقب‌نشيني آنها به سوريه گردد، عكس‌العمل «ائتلاف نظامي» آمريكا چه خواهد بود؟ وضعيت نظامي منطقه چگونه خواهد شد؟ شهرهاي شرقي سوريه در صورت كوچ كردن داعش به اين منطقه و نيز درگيري‌هاي نظامي ديگر از گروه‌هاي مسلح مخالف دولت بشار اسد با داعش چه تأثيري بر روند اوضاع سوريه برجا خواهد گذاشت؟ آيا احتمال ورود نيروهاي ائتلاف بين‌المللي به خاك سوريه به بهانه پيگرد «داعش» با هدف سرنگوني دولت سوريه نيست؟ از ياد نبايد برد كه طرح «آزادسازي» بخشي از خاك سوريه و اعلام «دولت مستقل سوريه» در آن از اهداف اصلي براي براندازي دولت مستقر در دمشق بوده است. طرح بنغازي‌سازي (ليبي) در سوريه را بسياري نوشته‌اند! اين پرسش‌ها و ابهام‌هاي بسيار درباره اهداف حركت جديد دولت آمريكا، چنان شده است كه ديروز، «كيسنجر» نظرپرداز مشهور سياسي آمريكا در مصاحبه با يكي از روزنامه‌هاي واشنگتن گفت: «دولت اوباما فعلاً نبايد همكاري دولت بشار اسد را رد كند، اگرچه او را به رسميت نمي‌شناسد.»
وليد معلم وزير خارجه سوريه نيز گفته است اگر از دولت سوريه خواسته شود، با ائتلاف براي سركوب تروريسم در سوريه و عراق همكاري خواهد كرد! «پوتين» رئيس جمهوري روسيه طرح ائتلاف را مبهم و البته خطرناك خوانده است. او هشدار داده است كه براساس قوانين بين‌المللي بمباران هر كشوري بدون مجوز سازمان ملل، برهم زدن تمامي قوانين جهاني و ايجاد آشوب گسترده است.
برخي از محافل سياسي، پيش كشيدن ائتلاف بزرگ از سوي آمريكا را چرخشي براي سرنگوني دولت در سوريه ديده‌اند كه سركوب داعش بهانه مناسب آن است.
3ـ اوباما در سخنراني خود درباره ايران سكوت كامل كرد. اما وزير خارجه او جان‌كري چند گفته متفاوت و متناقض داشت. او در رياض گفت، ايران عليه داعش است و هم اكنون به نيروها در كردستان عراق و دولت مركزي اين كشور كمك مي‌كند. اما آمريكا از جمهوري اسلامي ايران براي شركت در ائتلاف دعوت نخواهد كرد. دو روز بعد آقاي جان كري در قاهره گفت، آمريكا ايران را در ائتلاف نمي‌پذيرد، زيرا جمهوري اسلامي ايران حامي تروريسم در سوريه است! آمريكايي‌ها تلاش مي‌كنند تا وانمود سازند ايران را ناديده مي‌گيرند و آنرا در طرح ائتلاف دور خواهند زد. اما بسياري از سياستمداران در آمريكا و اروپا گفته‌اند، ايران بزرگترين قدرت منطقه‌اي در خاورميانه است، نمي‌توان آن را ناديده گرفت و بدون مشاركت جمهوري اسلامي ايران، اجراي طرح ائتلاف عليه داعش و استقرار امنيت در عراق و سوريه امكان‌پذير نخواهد بود. برخي ديگر از محافل سياسي غرب، نسبت به سايه انداختن طرح ائتلاف آمريكا بر مذاكرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 (اروپا و آمريكا) هشدار داده‌اند و ابراز نگراني كرده‌اند.
اگرچه «داعش» امنيت عراق و سوريه را به هم ريخته است، آمريكا با پيشنهاد طرح ائتلاف بزرگ موجب آشفتگي مضاعف در سراسر خاورميانه شده است كه كسي نمي‌تواند آينده‌نگري روشني از آن ارائه دهد. در اين آشفتگي همچنان آوارگان عراقي افزايش مي‌يابند، شهرها و روستاها ويران مي‌شود و كشتارها ادامه دارد و بخش بزرگي از كشورهاي مسلمانان منطقه در دايره تلاطم آن، قرار مي‌گيرند.
صدخبر
