جهان اسلام در مسیر حرکت به سوی تمدن سازی نوین

بصیر، یکی از مهمترین مباحثی که پس از انقلاب اسلامی ایران به ویژه چند سال اخیر مورد توجه جدی اساتید و نظریه پردازان علوم انسانی قرار گرفته، امکان احیای تمدن سازی اسلامی است. ظهور انقلابی مبتنی بر اسلام و شکل‌گیری حکومت دینیِ برآمده از مردم در ایران، این گفتمان را بیش از پیش در بین صاحب نظران تقویت کرد.

اما در سوی دیگر، معاندان و دشمنان انقلاب اسلامی با روش های مختلف تلاش می کنند تا مانع ظهور و بروز تمدن نوین اسلامی شوند و در این راستا از طرق مختلف تلاش می کنند که به وجود آوردن گروه های تکفیری و تروریستی در کشورهای اسلامی با نام اسلامی یکی از این روش ها است.البته دشمنی استکبار با ملل اسلامی سابقه طولانی دارد.

جهان اسلام در مسیر شکوفایی:

بعد از ظهور و غلبه نهضت رنسانس در اروپا که نقطه عطف مهمی در تاریخ تمدن غرب تلقی می گردد، غرب حالتی تهاجمی به خود گرفته بود که در ابعاد مختلف نظامی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حرف اول را در دنیا مطرح و جوامع دیگر را بویژه جهان اسلام را در دوران قبل از رنسانس که از تمدن عظیم و شکوفای اسلامی برخوردار بودند وادار به دفاع و انفعال و تبعیت از خود کرده و امیدی هم به تغییر شرایط نمی رفت. انقلاب اسلامی به ناگهان شرایط را تغییر داده برگی دیگر از تاریخ جهان را ورق زده و به دوران انفعال و حالت تدافعی جهان اسلام پایان بخشیده و آن ر ا در حالتی تهاجمی قرار داد، به طوری که امروزه این غرب است که از خود دفاع می کند و نگران فرهنگ و تمدن و آینده خود می باشد. تهاجم جهان اسلام را در مسئله درگیری دختران محجبه در فرانسه و سایر کشورهای اروپایی با نظام سکولاریستی غرب و عکس العمل انفعالی آنها می توان مشاهده کرد.

انقلاب اسلامی الگوی احیای هویت اسلامی در جهان اسلام:

اگر چه بیداری و احیاگری اسلامی در میان علما و اندیشمندان اسلامی اهل سنت به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی برمی گردد در عین حال گسترش و عمومیت یافتن این احیاگری مدیون و مرهون پیروزی انقلاب اسلامی است. امروز موضوع جدایی دین از سیاست برای همه مسلمانان امری مردود و غیر قابل قبول شناخته شده و بازگشت به اسلام به عنوان یک اصل پذیرفته شده نه تنها در زندگی فردی و اجتماعی آنها بلکه در زندگی سیاسی همه مسلمین تقویت و تثبیت گردیده است

پیروزی انقلاب اسلامی نشان داد که ادیان بویژه دین اسلام با گذشت زمان و توسعه مدرنیزاسیون نه تنها به پایان راه خود نرسیده اند بلکه مجددا به عنوان مهم ترین راه نجات بشریت از ظلم و بیدادگری مطرح می باشند و دنیایی را که به سوی مادیات با سرعتی زیاد در حرکت بود به ناگهان متوقف نموده و دریچه ای از قدرت معنویات و اعتقادات دینی و مذهبی گشوده و بویژه نسل جوان رویگردان از ایدئولوژی های ماتریالیستی را به آغوش اسلام باز می گرداند.

 قرآن و آیات آن در دنیای بعد از انقلاب اسلامی معنا و مفهوم جدیدی پیدا کرد.انقلاب اسلامی با تکیه به اصول و ارزشهای اسلامی با رهبری امام خمینی(ره) توانست به شکل نهضت اسلامی و انقلابی در میان سایر دول اسلامی مطرح شود و به این شکل، تبدیل به الگویی الهام‎بخش برای مسلمانان در سطح جهان تبدیل شود. امام خمینی(ره) به همراه مردم توانست پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مقابل ابرقدرت‎های جهان مواضع محکمی را اتخاذ کند و از همین جهت سبب شد جنبش‎های اسلامی که در کشورهای مختلف تحت فشار و کنترل دولت‎ها توان انجام هیچ کاری را نداشتند جانی دوباره در کالبد خود احساس کنند و با افزایش فعالیت‎های خود فصل تازه ای را پیش روی خود بگشایند.

 سخنان و پیام‎هایی که از سوی امام خمینی(ره) خطاب به جنبش‎های آزادی‎بخش جهان اسلام ارسال می‎شد، خود عاملی مهم در جهت افزایش مقاومت جنبش‎های اسلامی بود و تأثیرات بسیار زیادی را روی آنها گذاشت. به عنوان نمونه در پیامی می‎فرماید: «شما ای جنبش‎های آزادی‎بخش؛ و ای گروههای در خط به دست آوردن استقلال و آزادی! بپاخیزید و ملتهای خود و ملل اسلامی را هشدار دهید که زیر بار ستم رفتن بدتر و قبیح‎تر از ستمکاری است» یا در جای دیگری خطاب به جنبش‎های اسلامی می‎فرماید::« من بار دیگر از تمام جنبش‎های آزادی‎بخش جهان پشتیبانی می‎نمایم و امیدوارم تا آنان برای تحقق جامعه آزاد خویش پیروز شوند. امید است دولت اسلامی در مواقع مقتضی به آنان کمک نماید.»

بیداری مسلمانان در جهان اسلام

تلاش و برنامه های غرب تا پیروزی انقلاب اسلامی، صرف این شده بود تا ریشه های اسلام در جوامع مختلف خشکانده شده و مفاهیم و آموزه های آن تقلیل یابد. بر همین اساس دائما بر این نکته تأکید می شد که باید اسلام را در صفحات تاریخ جستجو نمود چرا که دیگر اثری از آن در جوامع باقی نمانده است. مهم ترین تأثیر انقلاب اسلامی بر احیای ارزش ها و آگاهی های اسلامی، القای تفکر اسلام سیاسی بود. اسلامی که به زعم بسیاری در صفحات کهن تاریخ فرتوت شده و از اذهان رخت بر بسته بود، اینک با هسته ای قدرتمند و امواجی فراتر از مرزهای ملی بازگشته و به جریان افتاده بود. مسلمانان جهان با پیروزی انقلاب اسلامی و احیای ارزش های اسلامی که تجربه شکست از رویکرد به غرب را به همراه داشته و قبل از آن با تحریم نفتی سال 1351، احساس قدرت، غرور و موفقیت نمودند. در عین حال انقلاب ایران اولین انقلاب سیاسی اجتماعی اسلامی موفق را به جهان ارزانی داشت؛ انقلابی که با نام اسلام تحت شعار الله اکبر و بر پایه این ایدئولوژی و سمبل های اسلامی و شیعی و تحت رهبری روحانیتی که با مفاهیم اسلامی پرورش یافته بود، مبارزه کرده و پیروز شد.

در نتیجه مسلمانان در سراسر جهان توانستند به هویت اسلامی خود و از تجدید حیات اسلامی در جایی که برای مدت طولانی تحت سلطه قدرت های بزرگ خارجی قرار داشتند، احساس غرور و قدرت نموده و به خود ببالند.از طرف دیگر امام خمینی به صورت روشنی تجربه ایران را به عنوان راهی به گذار سیاسی و ایدئولوژیک جامعه جهانی از اسلام ارائه داد. دستور کار او اتحاد همه مسلمانان در تلاش های فرهنگی و سیاسی در مقابل شرق و غرب بود. با پیروزی در این تلاش ها ایران به اثبات رساند که در اجرای اصول و آرمان هایش در کشور و گسترش آن در خارج موفق بوده است. فعالان اسلامی در سراسر جهان توانستند خودشان را با بسیاری از اصول ارزشی انقلاب اسلامی همخوان و هم آواز ببینند.در آخرین مورد از قضایا، فرمان جهاد مرجعیت دینی در عراق بود. بدون شک اگر همراهی و همکاری مردم با مرجعیت دینی در عراق نبود،امروز آزاد سازی بخش های مهمی از عراق بخصوص موصل از دست پیاده نظام های دشمنان اسلام یعنی داعش ممکن نبود و این به برکت سابقه خوش ملت ایران در انقلاب اسلامی به رهبری امام(ره) بود.

آگاهی مردم عراق و کسب عزت نفس

ملت عراق تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. باید اعتراف کرد که در دوران نظام بعثی به مردم این ملت ظلم های بی شماری صورت گرفت و عملا عزت و شکوه این ملت لگدمال شد.شکل گیری انقلابی در همسایگی این کشور  به سال های سال خمودگی و انحطاط خاتمه داده و موجب بروز نوعی بیداری و احیاگری اسلامی آن هم بر پایه بازگشت به ایدئولوژی و مکتب اسلام گردید و بازار همه ایسم های وارداتی اعم از ناسیونالیزم، لیبرالیزم، سوسیالیزم و… را کساد نموده و به جای آن و بویژه در نسل جوان نوعی شیفتگی و بازگشت به افکار و اندیشه های اسلامی به وجود آورد.

پس از انقلاب اسلامی، دولت های اسلامی،بخصوص عراق به درجات متفاوتی احساس کرده اند که برای بقا و دوام خود نیازمند نوعی مشروعیت دینی و مردمی هستند و هر دولت، به شکلی برای رفع این نیاز واکنش نشان داده است.[3] ملت های مسلمان نیز نوعا به این نتیجه رسیده اند، که نقشی در قدرت و مشروعیت دارند. لذا هر کدام به فراخور درک خویش، تلاش کرده اند تا از حقوق و مزایای این توانمندی بهره مند شده و مطالبات بیشتری مطرح نمایند. امروزه نهضت های آزادی بخش غیر اسلامی در جهان اسلام رنگ باخته و در عوض نهضت های اسلامی اصول گرا به سرعت رشد کرده، قدرت یافته و در واقع حرف اول را در تحولات سیاسی اجتماعی معاصر منطقه می زنند.

از این رو است که در آزاد سازی شهرهای مختلف عراق، نقطه وحدت اسلام است. شعار مبارزه جهاد برای اسلام و رضای خدا است. فرمان از سوی مرجعیت دینی است.امروز احیاگری و بیداری در عراق معنا و مفهوم جدیدی پیدا کرده و از مرحله نظر به عمل و واقعیت رسیده. اگر چه از حدود یک قرن قبل اندیشمندانی همچون سید جمال الدین اسد آبادی و محمد عبده در جهان اسلام ظهور کردند که ندای بازگشت به اسلام و تقابل با فرهنگ غرب را سر می دادند و در این مسیر نهضت ها و گروه هایی نیز شکل گرفت ولی پیروزی انقلاب اسلامی به همه مسلمانان به اثبات رساند که مسئله بازگشت به اسلام تنها یک خیال و نظر نبوده بلکه می تواند واقعیت هم داشته باشد. امری که به صورت بارز و مشخصدر عراق خود را در مقابله با داعشیان زمان خود را نشان داد.

امروز ملت عراق می داند که به برکت الگوی گیری از نظام اسلامی ایران و در فرمانبرداری از مرجعیت دینی عراق  و وحدت کلمه و شعار اسلام ناب به پیروزی در برابر گروه های تکفیری و وهابی که منادی اسلام صهیونیستی و امریکایی هستندبه پیروزی رسیدند. با این حال هنوز مسیر سخت و پر فراز و نشیبی را در پیش دارند که رمز موفقیت در این ناهمواریها، ایمان و اعتماد به وعده الهی مبنی بر پیروزی اسلام و حفظ اتحاد کلمه در زیر پرچم مرجعیت دینی است.

فرهنگ نیوز