برج زیبای باوند در سوادکوه +تصویر

در نقاط مختلف مازندران قلعه‌ها و برج‎های دیدبانی زیادی وجود دارد که از فرمانروایی امیران مقتدر آن سرزمین حکایت دارد.

در حدود 700 سال پیش در سوادکوه امروزی، خاندان باوندیان که از امیران طبرستان بودند، در مناطق کوهستانی آن حکمرانی می‌کردند.

برج دیدبانی باوند در سوادکوه که در گذشته در بین مردم به گنبد معروف بوده یکی از آثار به جا مانده از حکمرانان طبرستان است و مانند برج‌های دیدبانی دیگر برای اهداف نظامی ساخته شده و در دوران‌های مختلف حکومتی برای حفظ امنیت قلمرو حاکمان از آن استفاده می‌شد.

برج بسیار زیبای باوند از دوران آل‌باوند از اسپهبدان مازندران در ابتدای ورودی منطقه سرخ‌آباد که از روستاهای وسیه‌سر، قلک، پشت کل، زیارت سر، سنگ سرگ، ارژنگ سر، وندچال، مالی دره در سوادکوه رد می‌شود.

اين برج متعلق به اواخر دوره ساسانی است اما در دوره اسلامی بخصوص دوران زمامداری باونديان بارها مورد مرمت و استفاده قرار گرفت اما این بنا در زلزله سال 1336 سوادكوه آسيب فراوانی بر آن وارد شد اما با كوشش پروفسور شروين باوند دوباره مرمت شده و از همين رو در محل به اين نام معروف شده است.

در هنگام مرمت، اسکلت یک فرد نظامی و ابزار آلات جنگی پیدا شد که احتمال می‌رود اسکلت متعلق به دیدبان این برج بوده باشد.

برج باوند شبیه مهره رخ در شطرنج است و برج گنبد ورودی روستاهای زیبا و ییلاقی نظیر وندچال، اترگله، گرزین خیل مالی دره، وسیه سر، سنگ سرگ و زاهدسرا است.

ییلاقاتی که زادگاه بزرگان زیادی در تاریخ سوادکوه بودند و مردان و زنانی که به اصل و نسب ییلاقی بودنشان افتخار می‌کردند و همیشه سوادکوهی واقعی بودند.

برج دیدبانی باوند در ابتدای جاده منتهی به روستا وسيه‌سر و در كنار رودخانه كوچكی قرار گرفته است.

این برج بر روی صخره‌ای منفرد و با پلان 8 ضلعی ساخته شده که طول هر يک از اضلاع آن یک متر و 50 سانتی‌متر است.

بر روی برج كنگره‌هايی ديده می‌شود و در ورودی آن در جهت شمال و پنجره‌هايی جهت ديده بانی در جهات شرق و جنوب و غرب دارد.

مصالح آن در قسمت پايه، سنگ و ساروج و در قسمت بدنه، سنگ و سيمان است.

این اثر در تاریخ 25 اسفند 1383 با شمارهٔ ثبت 11533 به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.