بوکوحرام چگونه سایه وحشتش را گستراند؟

به گزارش بصیر، در حالی که در یک دستش چاقو و در دست دیگرش تکه‌ای چوب قرار دارد، به بازرسی هر ماشینی می‌پردازد که از ایست بازرسی عبور می‌کند. این نوجوان در واقع یکی از صدها نفری است که در ایست‌های بازرسی در سراسر مایدوگوری، مرکز استان بورنو در شمال نیجریه فعالیت می‌کنند. او یکی از اعضای «‌نیروهای عملیاتی مشترک‌» است؛ گروهی شبه‌نظامی از مردم عادی شهر که چند ماه پیش برای محافظت از شهر در مقابل حملات بوکوحرام تشکیل شد.

مایدوگوری تا چند سال پیش، مرکز اقتصادی شمال و شرق نیجریه به حساب می آمد. تاجران از مناطق مختلف نیجریه و کشورهای همسایه به آنجا می‌آمدند و معمولا با سود فراوان باز می‌گشتند. اما ایالت بورنو که بسیاری آن را «‌خانه صلح‌» می‌نامیدند‌ از سال 2009 به بعد دیگر روی آرامش را به خود ندید و آن زمانی بود که گروه تروریستی بوکوحرام برای برقراری خلافت اسلامی در نیجریه، حملات خود را از این شهر آغاز کرد. طی پنج سال گذشته، شهر مایدوگوری نا‌آرام‌ترین روزهای تاریخ خود را سپری کرده است.

اواخر سال 2010 بود که بوکوحرام خود را بازآرایی کرد و مجموعه ای از انفجارها و حملات را در این شهر انجام داد. دو سال پیش، مبارزان این گروه آزادانه در خیابان ها گشت می‌زدند. مردم نیز در وضعیت نامناسبی قرار داشتند؛ از یک سو می‌ترسیدند با گزارش اخبار بوکوحرام به نیروهای پلیس مورد حملات انتقامی قرار بگیرند و از سوی دیگر می‌دانستند سکوت در این زمینه سبب می‌شود پلیس آنها را متهم به همکاری با تروریست‌ها کند. به دنبال شکست دولت در این زمینه، نیروهای عملیاتی مشترک از سال گذشته شروع به بیرون کردن اعضای این گروه از شهر کردند.

حال برخی از شهروندانی که از ترس تروریست‌ها  شهر را ترک کرده بودند، در حال بازگشت هستند. یک فرد 49 ساله که شغلش جوشکاری است و تازه به شهر بازگشته، می‌گوید: به خاطر این صلح و آرامش خدا رو شکر می‌کنیم و امیدواریم این آرامش ادامه داشته باشد. اما هم مردم و هم نیروهای ارتش به خوبی می‌دانند که این صلح شکننده است. ابوبکر شیکاو، رهبر بوکوحرام، اخیرا علیه ساکنان مایدوگوری و به خصوص نیروهای عملیات مشترک اعلام جنگ کرده است. این روزها مایدوگوری شبیه جزیره‌ای تنها است. دیگر بخش‌های بورنو و روستاهای آن دائما مورد حمله قرار می‌گیرند. بنا بر برآوردهای سازمان ملل، نزدیک به 650 هزار نفر به دلیل حملات و اقدامات بوکوحرام آواره شده‌اند. گفته می‌شود بسیاری از این افراد به سمت مایدوگوری آمده‌اند.

پروازهای تجاری به سمت مایدوگوری از ماه دسامبر سال گذشته و پس از حمله به فرودگاه این شهر، متوقف شده است؛ تمام راه‌های منتهی به شهر نیز تحت کنترل بوکو‌حرام است. تنها یک راه امن وجود داشت که آن نیز طی چند ماه گذشته بارها مورد حملات بوکوحرام قرار گرفته است. ارتش و نیروهای نظامی نیز برای مقابله با آنها چندان کاری انجام نمی‌دهند. تنها کار ارتش این بوده که در اطراف شهر کانال‌ها و دیوارهای بتونی ایجاد کرده و همین کار نوعی حس محاصره را در میان مردم به وجود آورده است.

در این وضع، مردم به راحتی نمی‌توانند رفت‌و‌آمد داشته باشند. به دلیل وضع حالت اضطراری در بورنو و استان‌های همسایه، بین ساعت 9 شب تا 6 صبح منع آمد‌و‌شد شدید برقرار است. مشاغل نیز مجبورند از این مقررات پیروی کنند و همین امر موجب از دست رفتن سرمایه‌های فراوانی شده است.

رنج و سختی دانش‌آموزان را نیز باید به این مشکلات اضافه کرد. بوکوحرام که ماهیت وجودی‌اش حرام دانستن آموزش‌های غربی است، تاکنون تعداد زیادی از معلمان و دانش‌آموزان را کشته است. بیشتر مدارس در بورنو بسته شده است و تنها تعداد انگشت‌شماری هنوز باز هستند. دانشگاه‌ها نیز چنین وضعی دارد؛ بنا بر یک تحقیق  تعداد دانشجویان از 25 هزار نفر در سال 2012 به چهار هزار نفر در سال گذشته رسیده است.

دولت در این میان چندان اقدام عملی مثبتی انجام نداده و به دادن بیانیه برای پایان دادن به این بحران بسنده کرده است. برخی سربازان از این موضوع انتقاد می‌کنند که برای مقابله با شبه‌نظامیان به خوبی تجهیز نشده‌اند. اعضای نیروهای عملیاتی مشترک نیز معتقدند ارتش تمایل چندانی به مقابله و جنگ رو‌در‌رو با بوکوحرام ندارد.

پیدا‌نشدن بیش از 200 دختر ربوده‌شده به دست بوکوحرام باعث شده است اعتبار دولت و نیروهای نظامی برای مقابله با این گروه تروریستی در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد. حال بسیاری از ساکنان مایدوگوری به این نتیجه رسیده‌اند که دولت به تنهایی توانایی مقابله با این گروه تروریستی را ندارد به همین دلیل، ساکنان این شهر ترس این را دارند که بوکوحرام هر لحظه برای انتقام بازگردد.

بلاغ