سياست افزايش جمعيت در مقابل سه دهه کنترل و محدودسازی

بصیر، افزایش جمعیت مورد تأکید قرآن و پیامبر(ص) است، به طوريكه اين تشویق و توصیه پیامبر(ص) در خصوص ازدیاد جمعیت، در زمان رفاه مسلمانان نبود بلکه در زمانی بود که انصار و مجاهدین باهم از امکانات اندک زندگی استفاده می‌کردند و جنگ‌های پی‌در‌پی توان اقتصادی مردم را به شدّت تحلیل برده بود.

خداوند روزي فرزند را مي‌دهد

بیشترین امری که از نظر مردم سبب تمایل به کاهش تعداد فرزندان شده، نا‌توانی در مسائل معیشتی و اقتصادی است؛ در صورتی که خداوند متعال در آیه مبارکه 31/اسراء به این موضوع اشاره کرده که روزی همه بندگان از آن خداوند است:«و فرزندانتان را از ترس فقر نکشید ماییم که آن ها و شما را روزی می‌دهیم. مسلماً کشتن آنها گناه بزرگی است.»

و پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند: «فرزند برای پدر، گلی خوش بو از جانب خدا است که آن را می‌بوید.»

و همچنین فرمودند: «من در روز قیامت به فراوانی مسلمانان بر سایر امت‌ها تفاخر می‌کنم.»

افزايش ظرفيت جمعيت ايران تا 150 ميليون نفر

امام راحل (ره) در ارتباط با ظرفيت جمعيتي ايران بيان داشتند: «حالا مى‌گويند مملكت ايران 35 ميليون جمعيت دارد. وسعتش آنقدر است كه براى صد و پنجاه ميليون تا دويست ميليون جمعيت كافى است. يعنى اگر دويست ميليون جمعيت داشته باشد، در ايران به رفاه زندگى مي‌كنند.» (صحیفه امام- جلد7- صفحه 393)

مقام معظم رهبری نيز در خصوص افزايش جمعيت تصريح كردند: «من معتقدم، کشور ما با امکاناتی که دارد می‌تواند صد و پنجاه میلیون نفر جمعیت داشته باشد. من معتقد به کثرت جمعیتم، هر اقدام و تدبیری که می‌خواهد برای متوقف کردن رشد جمعیت انجام بگیرد، بعداز صد و پنجاه میلیون انجام گیرد.»

عزم ملي و اجماع نخبگان

براساس فرمایش مقام معظم رهبری، کشور ایران در سال‌های اخیر با مشکل کاهش جمعیت مواجه شد که این موضوع یک تهدید جدی است و باید مورد توجه آحاد جامعه ایران اسلامی قرار گیرد.

افزایش جمعیت یک برنامه کلان و چند بعدی است و لذا فراتر از حرکت و اقدام یک قوه یا وزارتخانه است؛ چرا که این برنامه و هدف ابعاد قانوني، اجرایی، اجتماعی و . . . دارد و نیازمند عزم سه قوه و همه نهادهای کشور است. بنابراین بدون اجماع، عزم جدی و همکاری نهادهای گوناگون و موثر، تحقق چنین هدفی با چالش اساسی مواجه بوده و نمی‌توان موفقیتی در آن حاصل آید.

یکی از لازمه‌های مهم شکل‌گیری این اجماع‌نظر، تلاش و تکاپوی نخبگان دانشگاهی و به ویژه اصحاب رسانه طرفدار چنین سیاستی است تا با دفاع مستدل و علمی و پوشش رسانه‌ای این دیدگاه ها، زمینه اقناع و آگاهی نخبگان دولتی به اهمیت و مزیت‌های چنین برنامه‌ای فراهم آمده و آنان را به اقدام در این راه وادار كند.

پس از آن که سیاست افزایش جمعیت مورد اجماع نخبگان دولتی واقع شد، مرحله بعد آن است که این سیاست تبدیل به یک برنامه جامع و عملیاتی شود؛ چرا که لازمه پیاده و اجرایی شدن آن، تبدیل شدن به یک برنامه عملیاتی و همه جانبه، مبتنی بر اهداف کوتاه مدت، بلندمدت و راه کارهای و تاکتیک‌های تحقق این اهداف و زمانبندی آن است.

اگر به جای این تصور که منبع ثروت هر کشور منابع طبیعی آن است، هر فرد از جمعیت کشور را انسانی هوشمند با قابلیت جسمی و فکری مناسب بدانیم و در حقیقت به عنوان سرمایه انسانی باورش داشته باشیم که در تولید نقش مؤثر دارد، در این صورت تفکر مثبتی نسبت به جمعیت پیدا می‌کنیم. مسلّم است کهرشد جمعیت در صورتی که سیاست گذاری‌های اقتصادی و سیاسی کشور منسجم و صحیح باشد نه تنها هیچ گونه تأثیر منفی در اشتغال و مسکن نخواهد داشت بلکه در بسیاری از موارد نیروی انسانی خود مولّد و عامل اشتغال در جامعه می‌شود.

قدرت كشور و افزايش جمعيت

دنیای کنونی دنیای قدرت است و فزونی جمعیت در تاریخ همواره عامل مهمّی درقدرت آن کشور و حفظ منافع اقتصادی و سیاسی جوامع بشری بوده و اهمیت خود را تا به امروز حفظ کرده و درست به همین دلیل است که کارآمد‌ترین سیاست‌های قدرت‌های سلطه‌گر‌،‌ تجزیه کشورهای بزرگ و نابودی جمعیّت‌های متّحد بوده است.

اولین ضربه‌ای که کاهش جمعیت می‌تواند در پی داشته باشد تضعیف قدرت نظامی، فرهنگی و علمی ایران است که در این صورت دشمنان بدون هیچ مانعی می‌توانند به کشور تجاوز کنند.

افزايش تهاجم فرهنگي غرب و مصرف‌گرايي با كاهش جمعيت

با رشد تکنولوژی و گسترش ارتباطات در جهان، ارتباطات میان فرهنگی، بین فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف گسترش و رشد قابل توجهی از لحاظ کیفی و کمی یافت. کشورهای غربی و به ویژه آمریکا به دلیل در اختیار داشتن تکنولوژی برتر و توانایی‌های بالای ارتباطی، در قالب اعطای بورس تحصیلی و. . . به دانشجویان خارجی و هم چنین ارتباطات دانشگاهی و علمی، توانسته‌اند از جریان این ارتباطات حداکثر استفاده را برده و در یک جریان نابرابر،  به اشاعه فرهنگ خود و بلکه تحمیل آن بر دیگر ملت‌ها دست زنند و ارزش‌های لیبرالیسم و سرمایه داری را در این جوامع درونی کنند.

به طبع، جامعه ایرانی مستثنی از این قاعده نيست و این ارزش‌ها به میزان ارتباطی که  قشرها و بخش‌های گوناگون جامعه (چه در قالب ماهواره‌ها و امکانات ارتباطی و چه ارتباط فیزیکی) با فرهنگ غربی دارند، در سبک زندگی آنان تجلی یافته که یکی از ابعاد آن مصرف گرایی و فرد گرایی است و این روند، به ویژه در میان بخش‌های غرب‌گرا و به اصطلاح روشنفکر جامعه، به میزان بالایی مشاهده می‌شود.

افزایش گرایش به مصرف سبب شده تا کیفیت و حفظ سطح زندگی خانواده بر کمیت و حجم آن ارجحیت داده شود و خانواده‌‌ها به جای تعدد فرزندان، رفاه و تأمین حداکثر خواسته‌های آنان را مورد توجه قرار دهند، و البته تحقق چنین امری (با توجه به افزایش هزینه‌های رفاهی فرزند) موجب کاهش تمایل خانواده‌ها به تعدد فرزند می‌شود؛ که باید گفت این نگاه دقیقا ناشی از همان فرهنگ مصرف‌گرایی وارداتی است.

در نتیجه؛

برای اجرای یک سیاست متضاد (فرزند بیشتر،زندگی شادتر) به جای (فرزند کمتر، زندگی بهتر) که بیش از سه دهه برای مقابله با آن انواع و اقسام برنامه‌ریزی‌ها و تبلیغات در سطوح مختلف جامعه انجام گرفته نمی‌توان انتظار معجزه در یکی دو سال داشت.

در ثانی اجرای این سیاست یک موضوع حکومتی و دولتی نیست که بتوان با آئین نامه و بخشنامه آن را پیش‌برد بلکه به همراهی آحاد جامعه نیازمند است. در جامعه‌ای که بیش از سه دهه سیاست کنترل و محدودسازی جمعیت اجرا شده و اتفاقاً نتیجه هم داده است نمی‌توان حتی در یکی دو دهه آثار این سیاست غلط را از میان برد و سیاستی جدید را جایگزین کرد؛ بنابراین ضرورت ایفای نقش بسیاری از دستگاه‌های فرهنگی، خدماتی، رفاهی و اجتماعی در اجرای سیاست افزایش جمعیت بسیار مورد تأکید است.

راهبردها و اقدامات پیشنهادی در خصوص موضوع ازدیاد جمعیت

1-جلوگيري از كاهش نرخ باروري كل در کشور و ارتقاي متناسب با آموزه‌هاي اسلامي

2-تولید و اجرای انواع برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی و تبلیغی در رسانه‌های جمعی بویژه صدا و سیما و شبکه‌های استانی با هدف گفتمان‌سازی و ترویج فواید فرزند‌آوری و تبیین آثار منفی کاهش نرخ باروری با رعایت شرایط و مقتضیات راهبردی

3-برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی در تسهیل ازدواج، کاهش سن ازدواج و استحکام خانواده

4-حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد حامی کاهش سن ازدواج جوانان و استحکام خانواده

5-پوشش بیمه‌درمان رایگان مادر و کودک از ابتدای بارداری تا پایان دو سالگی کودک

6-پوشش درمان‌های مربوط به ناباروری

7-کاهش هزینه‌های آزمایش‌های غربالگری و ایجاد امکانات این آزمایش‌ها در استان‌ها

8-ایجاد تسهیلات برای نخبگان در راستای افزایش جمعیت، مانند افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان مادر و یا تسهیلات ویژه برای اساتید

9-ایجاد تغییر مناسب در مبلمان شهری و امکانات ویژه در اتوبوس‌ها و مترو برای زنان باردار

10-توجه ویژه و تکریم خانه‌داری به عنوان شغل و احیای جایگاه مادری

11-ایجاد عناوین و سرفصل‌های مربوط به آماده‌سازی دختران و پسران از نظر سلامت جسمی و روحی و روانی برای عهده‌داری مسئولیت اداره خانواده و پرورش فرزندان در آموزش و پرورش و دانشگاه

12-ترییت مربیان و اساتید آزموده در راستای اداره کارگاه‌های موضوع جمعیت در بسیج(اقشار مختلف و متخصصین )

13-رفع سوء تفاهم‌ها و گره‌گشایی ذهنی در شبهات مربوط به موضوع جمعیت(مانند سن باروری، مضرات روش‌های پیشگیری از بارداری، فواید زایمان طبیعی و…) 

14- بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و هم چنین فرهنگ غنی اسلامی- ایرانی، به طور جدی در قالب‌های آموزشی و هنری

15- تبيين و عرضه سبک زندگی مطابق با فرهنگ اسلامی- ایرانی توسط دستگاه‌های آموزشی و فرهنگی مانند آموزش‌و‌پرورش و صداوسیما

و در پایان این نوشتار خوانندگان محترم را به خواندن آیه زیبایی از قرآن دعوت می‌کنم که می‌فرماید:

« وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا يَکْسِبُونَ»اعراف/96

و اگر اهل شهرها و روستاها ایمان می‌آوردند و پروا پیشه می‌کردند مسلّما(درهای ) برکت‌هایی از آسمان و زمین را بر روی آنها می‌گشودیم ، و لکن(آیات ما را ) تکذیب کردند، پس آنها را به سزای آنچه کسب می‌کردند دچار ساختیم.

إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِکُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا اگر نیکی کنید، به خود کرده اید; و اگر بدی کنید، از آنِ خودتان است.. .اسراء/7

((هر چه کُنی به خود کُنی گر همه نیک و بد کنی))

بلاغ