در این بین اما تعداد زیادی از نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی به موضوع کاهش رشد علمی کشور واکنش نشان دادند.
“جبار کوچکی نژاد”، نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، با اشاره به سخنان رهبری در جمع اساتید دانشگاههای کشور گفت: مواردی را که مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید مطرح کردند از موضوعات بسیار مهمی است که باید مورد بررسی ویژه قرار گیرد.
وی اظهار کرد: یکی از موضوعات مهم در این میان بحث نقشه جامع علمی کشور است که علیرغم تأکیدات ویژه اما کار اساسی بر روی آن صورت نگرفته است.
این نماینده مجلس افزود: در واقع روند کاهش رشد علمی ناشی از نادیده گرفتن نقشه جامع علمی کشور است که این نقشه راهی را برای توسعه علمی کشور در مسیر تحقیقات علمی مشخص می کند به طوری که در همه حوزه ها باید از آن مسیر عبور کرد.
کوچکی نژاد ادامه داد: در این میان راهکارها و زیرنظام هایی که نیازاست، در نظر گرفته نشده و در عوض نیازهای شخصی و گروهی جایگزین گردیده که همین امر باعث ایجاد نگرانی مقام معظم رهبری شد تا تذکراتی را به مسئولان اجرایی بدهند.
نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در ادامه و در پاسخ به سوالی در خصوص مساله بورسیه ها بیان کرد: بحث بورسیه ها در همه دولت ها بعنوان یک مسئله بسیار عادی در حال انجام بود، ولی در یکی دو سال اخیر به یک سناریو و بهانه ای تبدیل شد که عده ای می خواستند به نظام آسیب برسانند و از آن بعنوان یک اهرم استفاده کردند.
وی تصریح کرد: متأسفانه وزرا هم در همان جهت حرکت کردند و به خواسته های افرادی که خواسته های سیاسی در دانشگاه را بعنوان محلی برای خواسته های سیاسی و حزبی تلقی می کردند، همراه شدند.
این نماینده مجلس اضافه کرد: علیرغم هشدارهای کمیسیون آموزش و تحقیقات در بحث بورسیه ها و به محض ورود کمیسیون و نمایندگان به این موضوع در مقابل وزارت علوم کمیته دیگری را که متشکل از نمایندگان همراه آنان بودند را تحت عنوان کمیته هایی در وزارت علوم شکل داد که البته نمایندگان در این باره دقت نکرده و که همین باعث ایجاد مشکلاتی برای جامعه شد.
*مجلس در بحث بورسیه ها دقیق عمل نکرد
کوچکی نژاد با بیان اینکه همین امر باعث ایجاد هرج و مرج در بحث بورسیه ها شد، گفت: مجلس در بحث بورسیه ها دقیق عمل نکرد و می توانست بهتر از این عمل کند.
نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تأکید کرد: بیان این موضوع باعث شد تا داوطلبین یا دانشجویانی که در این عرصه فعالیت کنند از درس عقب بیافتادند در صورتی که این دانشجویان از افراد اثرگذار نظام جمهوری اسلامی بودند و موضوع بورسیه ها حقی بود که نظام برای آنان قائل بود.
وی اضافه کرد: این مشکل جز به خاطر ایجاد فضای سیاسی از سوی وزارت علوم نبود، البته وزارت باید اقدام اساسی کند و مطمئن باشد که مجلس به این موضوع محکم و قاطعانه ورود می کند و در این راستا برای مجلس فرقی نمی کند که با چه کسی طرف باشد.
کوچکی نژاد افزود: علیرغم مطالبات مردم و رهبری از وزارت علوم، متأسفانه نتوانسته اند مطالبات را جامه عمل بپوشانند و مانورهای سیاسی و حزبی در این وزارتخانه و در دانشگاه ها همچنان به قوت خود باقی است.
دکان تخته رشد علمی در دولتهای “کدخدامنش” + نمودار
یکی از شاخص های مهم حرکت به سمت توسعه و پیشرفت، تولید علم و سندهای علمی نمایه شده در مراکز بین المللی پذیرش و انتشار محتواهای علمی و پژوهشی است.
پایگاه اطلاعات علمی مانند اسکوپوس و تامسون رویترز (ISI) و توجه و آنالیز اطلاعات نمایه شده توسط آنها خروجی های جالب توجهی را نشان می دهند که بررسی آنها می تواند در ارزیابی تحقق برخی از مدعاها مفید باشد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۹۸ به عنوان پنجاه و دومین کشورجهان در تولید علم شناخته می شد در حالی که با یک رشد فزاینده در سال ۲۰۱۲ به رتبه علمی ۱۶ دنیا دست یافته است. جایگاهی که بررسی روند رسیدن به آن در دوره های مختلف مدیریتی با دیدگاه های سیاسی مشخص، سهم هر یک را در تحقق این مهم بیش از پیش نمایان می کند.
ایران در حالی در سال ۲۰۱۳ در صدر کشورهای اسلامی در تولید علم بعد از ترکیه و عربستان سعودی ایستاد که در سال ۱۹۹۸ کشورهایی مانند ترکیه مصر و حتی عربستان بالاتر از ایران قرار داشتند. روندی که در حال حاضر و از سال ۲۰۱۳ به بعد در رویکرد مدیریتی سیاست زده در وزارت علوم در حال معکوس شدن است و با ادامه این روند ترکیه از ایران پیشی خواهد گرفت. (نمودار زیر بر اساس اطلاعات اسکوپوس)
در این میان مقایسه آماری سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ (عمده سالهای دولت اصلاحات) با دوره زمانی ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ (دولت های نهم و دهم) نتایج قابل توجهی را به دست می دهد. نتایجی که بر اساس آن می توان سهم تولید علم در دولت های نهم و دهم را از ابتدای سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۲ (مجموع سالهای دولت اصلاحات و دولت های نهم و دهم) قریب به ۷۰ درصد کل تولید علم در کشور ارزیابی کرد.
بر اساس اسناد علمی ارائه شده به مرکز اطلاعات علمی ISI از ابتدای سال ۹۸ تا ۲۰۱۲ بیش از ۲۰۱ هزار و ۹۸۰ سند علمی در این پایگاه نمایه شده است که بیش از ۱۳۷ هزار و ۶۹۳ سند آن در دوره مدیریت آموزشی دولت های نهم و دهم ثبت شده که معادل ۷۰ در صد تولید علم در ۱۶ سال گذشته است. (نمودار زیر بر اساس اطلاعات تامسون رویترز تا سال ۲۰۱۲)
اما بعد از پایان دولت دهم و آغاز مدیریت جدید در وزارت علوم با بروز نا بسامانی ها و سیاست زدگی های به ارث رسیده از دولت اصلاحات مجددا فضای علمی کشور از تولید محتوا و دانش نوین به جنجال های سیاسی کشیده شد که نتیجه آن عقبگرد و کندی تولید علم در کشور بوده است. مندی تولید علم در ایران به شکلی است که همانطور که در نمودار شماره یک نشان داده شد، ترکیه در حال سبقت مجدد از ایران است و عربستان نیزخیز بلندی برای عبور از تولیدات علمی کشورمان برداشته است.
موضوعی که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با اساتید دانشگاه و مدرسین مراکز آموزش عالی بر آن تأکید کردند و سیاسی کاری های بیهوده مانند ماجرای بورسیه های تحصیلی را دلیل اصلی این توقف حرکت علمی دانستند در حالی که میشد به جای جنجال اگر تخلفی همروی داده است از مراجع قانونی پیگیری شود.
رؤسایی با تفکر فتنه عامل سیاست زدگی در دانشگاه ها/ رتبه ۱۶ علمی ایران در غبار سیاسی بازی ها گم می شود
در ادامه نیز حجت الاسلام احمد سالک با اشاره به فضای علمی دانشگاه ها و مراکز علمی در کشور گفت: دانشگاه در مسیر توسعه و تعالی و پیشرفت کشور قطب مهم تولید علم و تبدیل آن به ثروت با تزریق در بخش هایی مانند صنعت در شاخه های مختلف محسوب می شود.
وی تصریح کرد: متاسفانه دانشگاه ها در کشور گرفتار آفتی از جنس سیاست شده اند و این مراکز علمی از انجام رسالتی که نظام جمهوری اسلامی بر دوش آنها گذاشته است، فاصله زیادی گرفته اند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با یادآوری بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اینکه «اجازه ندهید دانشگاه ها جولانگاه مسائل سیاسی شود»، اضافه کرد: طبق فرمایشات مقام معظم رهبری و دغدغه به حق ایشان در مورد محتوای دانشگاه ها، باید از سیاسی کاری در دانشگاه ها پرهیز کرد.
دانشگاه باید به ماهیت اصلی خود یعنی تولید علم و تبدیل آن به ثروت برگردد
سالک با اشاره به سخنان رهبر انقلاب در بیان رتبه ۱۶ علمی کشور و کم شدن شتاب رشد علمی در ایران، بیان کرد: متاسفانه جریانی که دانشگاه ها در آن هدایت می شوند، فارغ از تولید ثروت است و این رتبه علمی در غبار سیاسی بازی ها گم می شود.
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس با تأکید بر اینکه رؤسایی با تفکر فتنه عامل سیاست زدگی در دانشگاه ها هستند، تصریح کرد: باید در انتخاب رؤسای دانشگاه ها یک تغییر نگرش اعمال شود تا سیمای دانشگاه ها و مراکز علمی کشور از سیاسی بازی پاک شود و به ماهیت اصلی خود همان تولید علم و تبدیل آن به ثروت برگردند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی نقش مهم و اصلی در انتخاب مدیریت دانشگاه ها دارند، اضافه کرد: دفاتر نمایندگی های ولی فقیه در دانشگاه ها و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و بازرسی باید در انتخاب رؤسای دانشگاه ها درست عمل کنند.
سالک در خاتمه با تأکید بر اینکه با برداشتن غبار سیاسی بازی و گرایش دانشگاه ها و تبدیل آنها به بستر فعالیت گروه های سیاسی، دانشگاه ها به آرامش می رسند، خاطر نشان کرد: باید ریشه سیاسی بازی ها در دانشگاه ها قطع شود.
وزیر علوم جهت ادای توضیحات در مجلس حضور می یابد
محمد مهدی زاهدی با اشاره به سخنان شب گذشته رهبر انقلاب در جمع اساتید دانشگاهها و گلایه وی در مورد ضایع شدن حق تعدادی از افراد در پرونده ای موسوم به بورسیه ها گفت: مطالبه جدی دانشگاهیان کشور از وزیر علوم این است که کسانی که این حاشیه سازی ها و سیاست بازی ها را ظرف دو سال گذشته در وزارت علوم ایجاد کرده اند که موجب کاهش نرخ رشد علمی کشور شده اند برخورد نمایند به ویژه کسانی که با حیثیت علمی دانشگاه ها از باب همین بورسیه ها بازی کردند.
وی ضمن اینکه عذرخواهی جدی خاطیان از بورسیه ها و جامعه دانشگاهی را خواستار شد گفت: وزارت علوم و دستگاه های نظارتی باید با کسانی که اینگونه افشای غیر قانونی و غیرمدبرانه و غیر اخلاقی را ترویج دادند برخورد نمایند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود:وزیر علوم با این حرکت نشان دهد که این وزارت علوم، وزارتخانه ای علمی ، اخلاقی ، عقلایی و معنوی است که این انتظار جامعه دانشگاهی هم از وزارت علوم است.
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت:بزودی با حضور وزیر علوم تحقیقات و فناوری جلسه فوق العاده کمیسیون آموزش مجلس در راستای اجرایی کردن منویات مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید دانشگاه و توضیحات وزیر در خصوص مسائل و گلایه های مطرح شده برگزار خواهد شد.
رهبری با مقایسه اساتید با فرماندهان دفاع مقدس جایگاه مهم آنان را مشخص کردند
وی در خصوص گوشه ای دیگر از بیانات رهبر انقلاب در مقایسه اساتید دانشگاه با فرماندهان ۸ سال دفاع مقدس بیان داشت:مقام معظم رهبری با این مقایسه که وظیفه اساتید را سنگین می کند نقش و جایگاه مهم اساتید و اعضای هیئت علمی را مشخص و یادآوری کردند.
وزیر علوم ، تحقیقات و فن اوری در دولت نهم بیان کرد: در یک جنگ فکری و در میادین نبرد مدیریت و رهبری جنگ بسیار نقش تعیین کننده ای دارد ، یعنی این مدیران و رهبران هدایت جنگ هستند که می توانند سرنوشت آن را رقم بزنند و افسران و سربازان در واقع مجریان منویات رهبران هستند.
نماینده مردم شهرستان های کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد:حال در فضای جنگ نرم ، سایبری ، فضای مجازی ، ماهواره و نیروی انسانی غربی که شامل مراکز علمی و دانشگاه ها هم می شود و برای مقابله با حملات و تاثیرگزاری مثبت آن بر جامعه بویژه نسل جوان حتما نیاز است یک مدیریت و یک رهبری آکادمیک ، دقیق و علمی به صحنه بیاید سپس دانشجویان و جوانها آن منویات را اجرا کنند و اینجاست که اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها نقش موثر خود را نشان می دهد.
وی خاطر نشان کرد:رهبر انقلاب در نکته جالبی بیان داشتند که لازم نیست این اساتید در سر کلاس ها درس اخلاق بدهند بلکه باید رفتار ، منش و صحبت خود فرد به گونه ای باشد که این تاثیر لازم را بر نسل جوان و دانشجو بگذارد.
مقایسه رشد علمی ایران در دولت های گذشته+اسناد/کارنامه ضعیف اصلاح طلبان در دانشگاهها
رهبر معظم انقلاب طی هفته جاری در دیدار با اساتید دانشگاه خواستار تلاش بیشتر مسئولین برای جلوگیری از کاهش شتاب رشد علمی کشور که طی یک دهه گذشته با برنامه ریزی مناسب افزایش قابل توجهی داشت شدند.
برای آگاهی مخاطبین از وضعیت رشد علمی کشور طی دو دهه گذشته که ثمره برنامه ریزی و گام های عملی دولت ها است اقدام به انتشار اسنادی معتبر به صورت نموداری کرده است که در آن وضعیت علمی کشور در دولت های قبلی به طور دقیق آنالیز شده است.
بررسی روند تولید علم و مستندات انتشار یافته بر مبنای رنکینگ Scimago در تاریخ علوم نمایه استنادی Scopusمی باشد:
*براساس آمار منتشر شده در دوره وزارت کامران دانشجو در وزارت علوم نرخ رشد علم کشور به اوج خود رسیده است از طرفی در دولت های دو دهه اخیر کمترین نرخ رشد را در دوره وزرات معین وزیرعلوم دولت اصلاحات شاهد هستیم.
*همانطور که در جدول زیر مشاهده می کنید کمترین میزان ارائه مقالات و اسناد علمی توسط پژوهشگران کشورمان همزمان با مدیریت معین و توفیقی بر وزرات علوم بوده است و بیشترین میزان تولید مقاله و اسناد علمی را در دوره وزارت کامران دانشجو داشته ایم.
*تصویر زیر وضعیت تولید علم در دولت های گذشته را نسبت به کل تولیدات علمی تاریخ ایران نشان می دهد
*در سال ۲۰۱۲تولیدات علمی کشورمان ۲ برابر کل تولیدات علمی در دولت اصلاحات طی ۸سال حضور اصلاح طلبان در دانشگاه ها می باشد.
*در پایان نکاتی درخصوص وضعیت تولید علم در کشورمان ارائه می شود.
عناصر حاشیه ساز در موضوع بورسیه ها با اطلاعات غلط رئیس جمهور را هم به اشتباه انداختند/ معرفی قریب الوقوع متخلفین به دستگاه قضایی
رضا صابری درخصوص تخلف های وزارت علوم در برخورد سیاسی با موضوع بورسیه های تحصیلی به شبکه اطلاع رسانی مرصاد گفت: در موضوع بورسیه های تحصیلی جلسات متعددی با وزارت علوم داشتیم و تاکید کردیم که بسیاری از اطلاعاتی که به رسانه ها کشیده می شود ناصحیح است.
دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: متاسفانه فضای لجاجت بر وزارت علوم حاکم بود و این نگاه و برخوردهای خود را امری مبارک می دانستند.
وی افزود: ارسال این اطلاعات غلط به رئیس جمهور هم باعث شد که متاسفانه آقای روحانی هم در برخی سخنان خود بورسیه ها را به عنوان اقدامی منکر قلمداد کنند که در نوع خود عجیب بود.
صابری تصریح کرد: این فضای لجاجت مبتنی بر سیاسی کاری بر مبنای اطلاعات غلط که منجر به ظلم به بسیاری از دانشجویان ممتاز بورسیه ها بود متاسفانه بعد از تغییر وزیر هم همچنان از سوی تیمی که ماجرار را هدایت می کردند ادامه داشت. در حالی که می توانست اگر تخلفی موجود داشته از مراجع قانونی پیگیری شود.
وی با قدردانی از رئیس کمیسیون اصل ۹۰ در راستای پیگیری این موضوع اظهار داشت: ادامه لجاجت های وزارت علوم باعث شد جلسه کمیسیون اصل ۹۰ را تشکیل دهیم و از دستگاه های مرتبط، وزیر قبل و اهالی وزارت علوم دعوت کنیم. وزارت علوم در جمع دستگاه های مربوطه پس از عدم ارائه ادله مستدل برای ادعاها قول داد که موضوع را حل و فصل کند اما بعدا استنکاف کرد.
صابری با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب و سرزنش ایشان از نحوه برخورد وزارت علوم با بورسیه ها گفت: با این وجود اگر حاشیه سازی ها در وزارت علوم ادامه پیدا کند متخلفین به دستگاه قضایی معرفی خواهند شد.
وی در پایان از حضور قریب الوقوع وزیر علوم در مجلس برای ارائه گزارش کاملی از اتفاقات مربوط به بورسیه ها و فضای این وزارت خانه در حوطه عمل به وظایف خود خبر داد.
در ماجرا بورسیه ها جرمی مشهود رخ داده است/ قوه قضاییه باید ورود پیدا کند
اعضاء کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه در ماجرا بورسیه ها جرمی مشهود رخ داده است، عنوان کردند: قوه قضاییه باید ورود پیدا کند.
قاسم جعفری عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفتگو با خبرنگار سیاسی عصرهامون با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری پیرامون بحث دانشجویان بورسیه اظهار داشت: مقام معظم رهبری فرمودند ظلمی واقع شده یعنی در واقعی حق دانشجویان ناحق و جرمی آشکار رخ داده است.
وی در خصوص سکوت وزارت علوم پیرامون این دغدغه رهبر انقلاب بیان داشت: شنیدیم وزیر علوم شب گذشته از بررسی مجدد پرونده این دانشجویان گفته بود، انتظار این بود که وزارت علوم به عنوان مقصر اصلی این ماجرا خیلی زودتر به این ماجرا ورود پیدا کند.
این مسئول در ادامه تاکید کرد: وقتی حاکمی می گوید ظلمی واقع شده باید هم دنبال مظلوم گشت تا از او دلجویی شود و هم به دنبال ظالم گشت تا از مظلوم اعاده حیثیت شود.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تاکید بر این که این قضیه لطمه به وزارت علوم و آبروی این افراد بود که اگر بخواهند اعاده حیثیت کنند کار گزافی نکرده‌اند بیان داشت: در ماجرای بورسیه ها جرمی مشهود اتفاق افتاده است و باید قوه قضاییه ورود پیدا کند.
وی در عین حال یادآور شد: این مورد باید توسط کمیسیون اصل ۹۰ ، آموزش و تحقیقات مجلس پیگیری شود تا تسکینی بر آلام این دانشجویان باشد.
دانا
