سهم ۷۰ درصدی وزارت علوم دولت‌های نهم و دهم از کل تولید علم کشور/ دکان تخته رشد علمی در دولت‌های “کدخدامنش” + نمودار
بصیر،
یکی از شاخص های مهم حرکت به سمت توسعه و پیشرفت، تولید علم و سندهای علمی نمایه شده در مراکز بین المللی پذیرش و انتشار محتواهای علمی و پژوهشی است.
پایگاه اطلاعات علمی مانند اسکوپوس و تامسون رویترز (ISI) و توجه و آنالیز اطلاعات نمایه شده توسط آنها خروجی های جالب توجهی را نشان می دهند که بررسی آنها می تواند در ارزیابی تحقق برخی از مدعاها مفید باشد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۹۸ به عنوان پنجاه و دومین کشورجهان در تولید علم شناخته می شد در حالی که با یک رشد فزاینده در سال ۲۰۱۲ به رتبه علمی ۱۶ دنیا دست یافته است. جایگاهی که بررسی روند رسیدن به آن در دوره های مختلف مدیریتی با دیدگاه های سیاسی مشخص، سهم هر یک را در تحقق این مهم بیش از پیش نمایان می کند.
ایران در حالی در سال ۲۰۱۳ در صدر کشورهای اسلامی در تولید علم بعد از ترکیه و عربستان سعودی ایستاد که در سال ۱۹۹۸ کشورهایی مانند ترکیه مصر و حتی عربستان بالاتر از ایران قرار داشتند. روندی که در حال حاضر و از سال ۲۰۱۳ به بعد در رویکرد مدیریتی سیاست زده در وزارت علوم در حال معکوس شدن است و با ادامه این روند ترکیه از ایران پیشی خواهد گرفت. (نمودار زیر بر اساس اطلاعات اسکوپوس)
در این میان مقایسه آماری سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ (عمده سالهای دولت اصلاحات) با دوره زمانی ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ (دولت های نهم و دهم) نتایج قابل توجهی را به دست می دهد. نتایجی که بر اساس آن می توان سهم تولید علم در دولت های نهم و دهم را از ابتدای سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۲ (مجموع سالهای دولت اصلاحات و دولت های نهم و دهم) قریب به ۷۰ درصد کل تولید علم در کشور ارزیابی کرد.
بر اساس اسناد علمی ارائه شده به مرکز اطلاعات علمی ISI از ابتدای سال ۹۸ تا ۲۰۱۲ بیش از ۲۰۱ هزار و ۹۸۰ سند علمی در این پایگاه نمایه شده است که بیش از ۱۳۷ هزار و ۶۹۳ سند آن در دوره مدیریت آموزشی دولت های نهم و دهم ثبت شده که معادل ۷۰ در صد تولید علم در ۱۶ سال گذشته است. (نمودار زیر بر اساس اطلاعات تامسون رویترز تا سال ۲۰۱۲)
اما بعد از پایان دولت دهم و آغاز مدیریت جدید در وزارت علوم با بروز نا بسامانی ها و سیاست زدگی های به ارث رسیده از دولت اصلاحات مجددا فضای علمی کشور از تولید محتوا و دانش نوین به جنجال های سیاسی کشیده شد که نتیجه آن عقبگرد و کندی تولید علم در کشور بوده است. مندی تولید علم در ایران به شکلی است که همانطور که در نمودار شماره یک نشان داده شد، ترکیه در حال سبقت مجدد از ایران است و عربستان نیزخیز بلندی برای عبور از تولیدات علمی کشورمان برداشته است.
موضوعی که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با اساتید دانشگاه و مدرسین مراکز آموزش عالی بر آن تأکید کردند و سیاسی کاری های بیهوده مانند ماجرای بورسیه های تحصیلی را دلیل اصلی این توقف حرکت علمی دانستند در حالی که میشد به جای جنجال اگر تخلفی همروی داده است از مراجع قانونی پیگیری شود.
دانا
