کمپانی نفت داعش + نقشه

غرفه های و مغازه های کوچک فلافل فروشی و چایی خانه، از رانندگان پذیرایی می کنند. برخی از بازرگانان نیز تا رسیدن نوبتشان کامیون را رها کرده اند و رفته اند. اینجا سرزمین داعش است، سازمان تروریستی تکفیری که بخش های از خاک سوریه و عراق را  در دست دارد. مبارزه با تجارت نفت به عنوان هدف اولیه ائتلاف نظامی بین المللی در حال نبرد با داعش بود، هدفی که تا به حال دست نخورده باقی مانده است.

نفت طلای سیاه است که در رنگ پرچم داعش نیز جاخوش کرده است. این طلای ناب ماشین جنگی داعش را به حرکت در می آورد، امکانات الکترونیکی برایش فراهم می آورد و به داعش اهرم قدرتمندی در مقابل دیگر گروه های می دهد. اما پس از آنکه باراک اوباما دستور حمله ائتلاف به داعش را صادر کرد، ادامه تجارت نفت از العمر و هشت منطقه دیگر به تنگنایی برای ائتلاف تبدیل شده است: چگونه می توان سر خلافت را برید بدون اینکه ۱۰ میلیون جمعیت ساکن در سرزمین های داعش آسیب کمتری ببینند.

ادامه حیات داعش و ضعف ائتلاف ضد داعش، این فرصت را برای روسیه فراهم آورد تا خودش دست به اقدام بزند و وارد بحران خونین سوریه شود. علی رغم این اقدامات، دهها مصاحبه با تاجران سوری و مهندسان نفتی و همچنین مقامات اطلاعاتی غربی و صادرکنندگان نفت، یک فعالیت گسترده تقریبا شبیه به یک کمپانی نفتی دولتی را نشان می دهد که در زمینه وسعت و تخصص رشد خارق العاده ای داشته و این برخلاف تلاش بین المللی برای نابودن کردن آن است.

به طور دقیق تر، کمپانی نفتی داعش، به صورت فعالانه ای کارگران ماهری را از مهندس نفتی گرفته تا تربیت کنندگان و مدیران به کار گرفته است. بازرگانان محلی و مهندسان نفتی تخمین زده اند که در حدود ۳۴ تا ۴۰ هزار بشکه تولید نفت در سرزمین های نفت خیز داعش است. این نفت در سرچاه های نفت بین ۲۰ دلار و ۴۵ دلار فروخته می شود و داعش از این فروش میانگین درآمدی ۱٫۵ میلیون دلاری دارد.

یکی از فرماندهان نظامی گروه های شورشی در حلب که از مناطق داعش سوخت می خرد با وجود نبرد نیروهایش با داعش در خط مقدم می گوید: “این یک موقعیتی است که شما را به خنده و گریه می اندازد. اما ما هیچ انتخاب دیگری نداریم و کس دیگری نیست که به ما سوخت بدهد.

راهبرد نفتی داعش به زمان شکل گیری آن باز می گردد. از زمانی که این گروه در سال ۲۰۱۳ در سوریه ظهور کرد، حتی پیش از آنکه موصل در عراق را فتح کنند، تکفیری ها نفت را به عنوان موتور محرک برای دیدگاه تاسیس یک دولت اسلامی در نظر گرفته بودند. شورای رهبری گروه تروریستی داعش، نفت را به عنوان اساس بقای شورش خود و مهمتر از آن جاه طلبیشان برای  خلق یک خلافت می دانند.

مناطق نفت خیزی که داعش در سوریه تحت کنترل خود دارد در منطقه غنی شرق این کشور قرار دارد جاییکه داعش در آنجا در سال ۲۰۱۳ جای پای خود را باز کرد و به مدت کوتاهی پس از عقب نشینی از شمال غربی منطقه ای که هیچ نفتی نداشت به دست آورد. پول هایی که از این منطقه به دست آمد باعث شد تا کنترل کامل شرق سوریه و سپس موصل درعراق در سال ۲۰۱۴ آسان تر شود.

وقتی که داعش به سمت شمال عراق هجوم برد و موصل را تصرف کرد، همچنین مناطق عجیل و اللاس در شمار شرقی استان کرکوک را نیز زیر سیطره خود بردند. در زمانیکه داعش آنجا را در کنترل داشت، مردم محلی می گویند که نیروهای نظامی داعش، مناطق نفتی را در امنیت کامل حفظ کردند و مهندسان نفتی را به آنجا اعزام می کردند تا تولید نفت را ادامه و آن را برای فروش به سمت بازار بفرستند.

یکی از شیوخ شهرستان حویجه عراق می گوید: آنها بسیار آماده بودند، داعشی ها افرادی داشتند که تکنیسین بودند و در فرآیند نگهداری و بارگذاری نفت ماهر بودند. نیروهای داعش صدها تانکر نفت از کرکوک و موصل آوردند و شروع به استخراج و صادر کردن آن کردند. در حدود ۱۵۰ تانکر در روز پر می شدند که ارزش هر کدام در حدود ۱۰ هزار دلاری بود.

داعش این منطقه را در ماه آوریل از دست داد و نیروهای ارتش عراق توانستند این گروه تروریستی را از منطقه خارج کنند اما با این حال در ۱۰ ماهی که منطقه در کنترل داعش بود تخمین زده می شود ۴۵۰ میلیون دلار نفت فروخت.

در حالیکه القاعده، شبکه جهانی تروریستم در جهان، به کمک های اعطایی از حامیان ثروتمندش وابسته بود، داعش قدرت مالی خود را به چند بخش تقسیم کرد و بازار تولید و فروش نفت را در منطقه ای وسیع در دست گرفت. حتی اگر این گروه تروریستی نتواند این ماده باارزش را صادر کند، همچنان منابع مالی دارد، این گروه، بازار فروش انسان بزرگی در سوریه و عراق دارد.

علاوه بر این، سوخت و محصولات نفتی تولید شده در مناطق داعش نه تنها در سرزمین های تحت کنترل این گروه مصرف می شود بلکه در مناطق تحت کنترل گروه های دیگر نیز خریدار دارد که از لحاظ فنی در جنگ با داعش نیز هستند، مانند شورشیان سوری در شمال کشور: منطقه ای که به سوخت تکفیری ها برای بقا وابسته اند. بیمارستان ها، مغازه ها، تراکتورها و وسایل نقلیه و ژنراتورها همه به نفت کمپانی داعش نیازمندند!

یکی از بازرگانان نفتی که از منطقه تحت کنترل شورشیان در حلب با تلفن با روزنامه فاینشنال تایمز صحبت می کرد گفت: در هر لحظه ای سوخت ممکن است تمام شود. داعش می داند که بدون سوخت زندگی ما به طور کامل از بین خواهد رفت.

راهبرد داعش در ایجاد تصویری از یک دولت در حال تاسیس قرار دارد و سعی می کند تا صنعت نفت خود را با تقلید از شیوه های شرکت های ملی نفت جلو ببرد. براساس اطلاعات چند سوری که می گویند داعش سعی داشت آنها را استخدام کند، مهندسان کاریاب و بازاریاب گروه، دستمزدهای رقابتی برای کسانی که دارای تجربه لازم بودند ارائه می دادند و کارگران آینده دار را به بخش منابع انسانی برای استخدام معرفی می کردند.

یک کمیته از متخصصان گروه داعش مناطق نفتی را بازرسی می کردند و بر فرآیند تولید نفت نظارت داشتند. آنها همچنین با کارگران درباره فعالیت ها و عملیات ها مصاحبه می کردند. نیروهای کادر داعش، اعضای گروه را که در کمپانی های نفتی عربستان سعودی یا کشورهای نفت خیز غرب آسیا فعالیت داشتند، به عنوان “امیر” یا ” شاهزاده” می گماردند تا تاسیسات بسیار مهم گروه دعش را اداره کنند.

ماموران استخدام داعش به تکنیسین ها علاقه زیادی دارند. رامی – که نام اصلی او نیست- که قبلا در یک بخش صنعت نفت سوریه در دیرالزور کار می کرد، او بعدها با یک امیر نظامی داعش از طریق واتس آپ ارتباط برقرار کرد، می گوید: آن امیر به من گفت هر موقعیتی که بخواهم می توانم انتخاب کنم، و حقوق و دستمزد هم پیشنهادی از سمت من بود.

به خاطر شک و تردید به پروژه داعش، او در نهایت نظرش را تغییر داد و به ترکیه گریخت. داعش همچنین از میان حامیان خارجی خود نیز فراخوان کار داده است. در سخنرانی که ابوبکر البغدادی در مسجدی در موصل داشت، او نه تنها خواستار حضور جنگجو بود بلکه از مهندسان، پزشکان و کارگران ماهر نیز دعوت کرد تا به داعش بپیوندند. این گروه اخیرا مهندس مصری را به کار گرفته که قبلا در سوئد زندگی می کرد و او را مدیر جدید پالایشگاه نفتی الغایره در شمال عراق کرده است. این خبر را یک مهندس نفت عراقی از موصل داده است.

نفت نقش اساسی را در موقعیت افراد در ساختار قدرت داعش بازی می کند. رویکرد گروه به فرمانروایی بر سرتاسر سرزمین های تحت کنترلش بسیار غیر متمرکز است. در بیشتر قسمت ها، این شیوه به والی های منطقه ای متکی است تا سرزمین ها را بر اساس احکامی که توسط شورای مرکزی صادر می شوند، اداره کنند. به هر حال نفت در کنار عملیات های نظامی و امنیتی و خروجی رسانه ای پیچیده، به طور عمده توسط رهبران ارشد داعش کنترل می شود.

تا همین اواخر، امیر داعش در بخش نفت، ابوسیاف یک تبعه تونسی بود که نام اصلی او براساس اطلاعات پنتاگون، فتحی بن عون بن جیلدی مراد التونسی بود که در حمله نظامی نیروهای ویژه آمریکا در می امسال کشته شد. براساس اطلاعات مقامات آمریکایی و اروپایی، گنجی از اطلاعات مهم مربوط به داعش و فعالیت های نفتی داعش از او به دست آمد. اسناد به دست آمده نشان می دهد که عملیات اجرایی استخراج نفت و درآمدها و هزینه های آن به دقت محاسبه شده اند. همچنین دارای رویکرد عملگرایانه در قیمت گذاری بودند و به دقت از اختلافات در تقاضا در سرتاسر سرزمین ها برای به حداکثر رساندن سود بهره می بردند.

نظارت بر چاه های نفت به وسیله پلیس امنیت داعش صورت می گیرد تا اطمینان حاصل شود درآمدهای نفتی به جاییکه باید برود، خواهد رفت و تخطئی در این امر با مجازات های وحشیانه ای روبه رو می شود. نیروهای امنیتی بر ایستگاه های پمپاژ، در حالیکه چاه های تکی نفت با خاک و شن در اطراف آن محافظت شده اند؛ نظارت می کنند. همچنین آنها، بازرگانان را به محض ورود و بارگیری تحت نظر دارند.

در منطقه الجیبسه در استان حسکه سوریه، بر اساس آنچه که یک تاجر نفت در این منطقه می گوید، روزانه بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ بشکه نفت تولید می شود که در حدود ۳۰ تا ۴۰ تانکر نفت با ظرفیت ۷۵ بشکه می شود.

در منطقه نفتی العمر در سوریه، می توان شبکه تولید و پخش نفت را درک کرد. براساس گفته های یک تاجر نفت که آن را در منطقه العمر می خرد، سیستم خرید بسیار کند است اما بازیگران بازار با آن انطباق پیدا کرده اند. رانندگان یک مدرک را با جوازشان به همراه ظرفیت تانکر به مقامات داعش ارائه می دهند و داعشی ها این اطلاعات را وارد پایگاه داده ای خود می کنند که در آنجا به آنها یک شماره اختصاص پیدا می کند.

راننده ها به شهر یا روستای خود می روند و هر دو یا سه روز به محل سایت باز می گردند تا وسایل نقلیه خود را چک کنند. بازرگانان می گویند که با نزدیک شدن به انتهای ماه، برخی از افراد بازمی گردند و با نزدیک شدن کامیون ها به سر صف، چند روز باقی مانده را چادر می زنند.

با بار زدن نفت در منطقه نفتی العمر، بازرگانان نفت را یا به پالایشگاه های محلی می برند یا آن را به واسطه های دیگری با کامیون های کوچکتر می فروشند که آنها نیز آن را به شهرها بیشتر در غرب سوریه مانند حلب یا ادلیب حمل می کنند.

بهشت نفتی داعش نمی تواند مدت زیادی دوام آورد. حملات صورت گرفته توسط ائتلاف، روسیه و ارتش سوریه منجر به کاهش درآمد نفتی داعش خواهد شد. بزرگترین تهدید نسبت به خط تولید نفتی داعش به فرسایش چاه های نفتی سوریه بازمی گردد. این گروه فن آوری لازم را برای بازسازی یا تعمیر این تاسیسات ندارد. داعش به نفت برای پیشبرد عملیات های نظامی خود نیاز دارد جایکه نفت کمی برای فروش وجود دارد.

اما در حال حاضر در مناطق تحت کنترل گروه تروریستی داعش، تکفیری ها تامین نفت را کنترل می کنند که در تقاضای این ماده نیز کاهشی وجود نداشته است. یک تاجر محلی می گوید که همه در اینجا به سوخت برای تولید آب، کشاورزی، بیمارستان، ادارات نیاز دارند. اگر تامین آن قطع شود، دیگر حیاتی در اینجا وجود نخواهد داشت و داعش هم به خوبی می داند این موضوع کارت برنده در دستانش است.

دانا