آیا روحانی دربرابر اردوغان کوتاه آمد؟

بصیر، دولت حسن روحانی که به دولت تدبیر و امید معروف است در انجام کارهای محیرالعقول ید بالایی را نصیب خود کرده و عزت ملی را به چالش کشیده است. تنها نقطه مثبتی که دولت به آن می بالید سیاست خارجی و دستاوردهای آن بود ولی انفعال و عقب نشینی های دستگاه سیاست خارجی، چنان ازدیاد پیدا کرده که آزار دهنده شده است.

زمانیکه اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با کمال وقاحت و بی شرمی، تمام ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران را مورد اهانت قرار داد ولی در تهران فرش قرمز زیر پای او پهن شد و شاهد لبخندهای دیپلماتیک حسن روحانی و محمدجواد ظریف بود، باید انتظار نیز می رفت که بی تحرکی و عدم پاسخ درخور به وی، با بی شرمی های دیگری ادامه پیدا کند.

اردوغان که با توجه به جاه طلبی هایش به سلطان پاشا اردوغان در مطبوعات ترکیه و جهان معروف شده، با اظهاراتی، کل دستگاه دیپلماسی کشور را به تمیسخر و تحقیر گرفته است اما در این سوی قضیه حسن روحانی که خود را متخصص سیاست خارجی و حقوق بین الملل می داند و به تعریف و تمجید از تیم سیاست خارجه ایش به ریاست ظریف می بالد، کام در نیام گرفته و تنها شاهد منفعل به استهزاء گرفته شدن عزت ملی ایران است.

سفر اردوغان به تهران در فروردین ماه امسال شروعش با توهین به مجلس و نمایندگان آن بود و حتی اعتراض نمایندگان برای لغو این سفر راه به جایی نبرد و سیاست تنش زدایی دولت گوشش به این حرفها بدهکار نبود. پیش از این نیز اردوغان در اظهاراتی تند، ایران و رهبری آن را به دلیل جنگ داخلی در سوریه مورد حمله قرار داده بود. اردوغان‌ مستقیم از رهبر انقلاب نام نبرد، ‌استفاده وی از عبارت «رهبر دینی» و همچنین اشاره به بخشی از محتوای گفت‌و‌گویش با رهبری ایران، نشان داد ‌فرد مورد نظر در سخنان اردوغان، رهبر انقلاب بود.

سلطان ترکیه تنها یک هفته پیش از آنکه پای در خاک مقدس ایران بگذارد، در پاسخ به اعتراض نمایندگان مجلس به سفر و اظهارات تندش گفته بود: ما اصرار داریم نیروهایی که در امور یمن دخالت می کنند از آنجا خارج شوند. برخی از ایرانی ها به سبب این اظهارات از من انتقاد کردند. یکی از آنها نایب رئیس یکی از کمیسیون های مجلس شورای اسلامی ایران و دیگری شخصی است که او را نمی شناسم. آنها در سطح من نیستند. این افراد تعیین نمی کنند که من به ایران سفر کنم یا نه. این که بروم یا نروم به ما مربوط می شود. ما هستیم که در این باره تصمیم می گیریم. برنامه سفر من به ایران به قوت خود باقیست ولی امور یمن را نیز دنبال می کنیم.

این نوع ادبیات و رفتارهای اردوغان به عنوان رئیس دولت خارجی، از سوی مقامات دولت ایران بدون پاسخ باقی ماند و به دست فراموشی سپرده شد. از سوی دیگر، انفعال های دولت در مقابله با اتهامات و اظهارات تند مقامات خارجی به اردوغان ختم نشد و از سوی دیگر یکی دیگر از رقبای منطقه ای یعنی عربستان سعودی، این رویه را دنبال کرد. عادل الجبیر و پیش از او سعود الفیصل، وزاری خارجه کنونی و قبلی عربستان، همواره در اظهاراتی پیرامون ایران، با مشی توهین آمیز سیاست های ایران را مورد هجمه قرار می دادند. الجبیر که کمتر از یکسال است که وزیرخارجه سعودی ها شده، چندین مرتبه است که ایران را کشوری ضعیف، اشغالگر سرزمین های عربی و بدون وجاحت اظهارنظر درباره حج دانسته بود.

در تازه ترین دور به چالش کشیدن ایران در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی، بار دیگر رئیس جمهور ترکیه که در منجلاب دخالت های افراطی خود در سوریه و عراق گرفتار است، به مکالمه تلفنی خود با حسن روحانی اشاره کرده که در آن شخص اول اجرایی کشور آشکارا هشدار داده بود:  با رئیس‌جمهور ایران صحبت کردم و هشدار دادم که شما در برخی اشتباهات [در خصوص اتهامات روسیه به ترکیه] شرکت دارید. بعد از این بود که چنین افترائاتی از ادبیات مسئولان ایران و برخی منابع خبری حذف شد.

تنها واکنشی که از سوی ایران نسبت به چنین اظهارات مداخله جویانه و وقیحانه ای صورت گرفت، مربوط به سخنگوی وزارت خارجه بود. حسین جابر انصاری سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در در واکنش به این اظهارات، ضمن دعوت از کشورهای همسایه به رعایت نزاکت و احترام متقابل در روابط و پرهیز از ماجراجویی و مسئولیت پذیری در اتخاذ مواضع سیاسی، اعلام کرد: ادامه پی گیری سیاست‌ها و اتخاذ مواضعی که خواسته یا ناخواسته منجر به حمایت از تروریسم در سوریه و عراق شده، تنها به تشدید بحران جاری در منطقه و افزایش مشکلات کشورهایی منجر می‌شود که به اجرای چنین سیاست‌هایی ادامه می‌دهند.

اظهارات اردوغان و ادعای وی مبنی بر تماس با رئیس دولت بدین معناست که رئیس دولت خارجی این حق را به خود داده تا با رئیس جمهور ایران درباره آنچه در مطبوعات و اخباری که در کشور چاپ و منتشر می شود دخالت کند و حتی مدعی شود که هشدار وی مثمر ثمر واقعه گردیده و ادبیات مربوط به ترکیه از زبان مسئولان و منابع خبری، به ادبیات دلخواه طرف مقابل تبدیل شده است. آیا چنین اظهاراتی نباید با پاسخ کوبنده حسن روحانی، رئیس دولت تدبیر و امید، روبه رو می شد؟ آیا همانگونه که اردوغان مدعی شده، پس از هشدار وی بوده که مسئولان جنبه احتیاط را رعایت کرده اند؟ حرف شنوی از اردوغان به عنوان رئیس جمهور هتاک ترکیه در کجای استراتژی سیاست خارجی دولت و عزت ملی ایران جای گرفته است؟ اینکه تنها سخنگوی وزارت خارجه از طرف مقابل بخواهد نزاکت را رعایت کند، بازتاب دهنده، اقتدار و قدرت ایران است؟

سکوت و بی تحرکی ریاست جمهوری و دستگاه های مرتبط سیاست خارجی دولت در مقابله با ادبیات توهین آمیز مقامات خارجی، در حالی ادامه پیدا کرد که سخنگوی وزارت خارجه ترکیه مدعی شد، مکالمه میان اردوغان و روحانی ظبط شده و اسناد چنین اظهاراتی موجود است و دولت ایران را به پنهان کاری در مقابل افکار عمومی اش متهم کرد.

تانژو بیلگیچ، با بیان اینکه آقای اردوغان و آقای روحانی روسای جمهور ایران و ترکیه با یکدیگر به صورت تلفنی صحبت کرده‌اند که این مکالمه ضبط شده و موجود می‌باشد، گفت: از سخنان اخیر مقامات ایرانی و نیز وزارت خارجه ایران تعجب می‌کنیم. ما به اندازه و متناسب حرف می‌زنیم و پنهان کردن این حرف ها از مردم ایران و نیز تحریف سخنان اردوغان اخلاقی نیست.

این اظهارات سخنگوی وزارت خارجه ترکیه بدان معناست که تکذیب مکالمه و سخنان توهین آمیز اردوغان در مکالمه با حسن روحانی، در صورت نیاز در رسانه ها پخش خواهد شد و دولت ایران را تهدید به بی حیثیت کردن کرده است. با وجود این سخنانی، افکار عمومی داخلی ایران منتظر است تا نهاد ریاست جمهوری یا شخص حسن روحانی واکنش مناسب و مقتدرانه ای نشان دهند و متن مکالمه صورت گرفته با اردوغان را زودتر منتشر کنند و برای همگان مشخص شود آیا رئیس جمهور ایران، به عنوان نماینده اول ایران در سطح جهان پاسخ درخوری به سخنان توهین آمیز ارودغان در آن مکالمه داده یا اینکه با پاسخ های دیپلماتیک و لبخند، تماس تلفنی را به پایان رسانده است؟

ذکر این نکته نیز در پایان ضروریست که کشور ترکیه به خاطر سیاست های اشتباه و جنگ طلبانه مقاماتش در بحران کم سابقه فرو رفته و چنان این کشور در حمایت از تروریست های داعش و گروهای تروریست در سوریه و عراق، بی آبرو شده که داد نمایندگان پارلمان های اروپایی و مقامات غربی را نیز درآورده است. همچنین، سرنگون کردن جنگنده روسی توسط ترکیه، این کشور را وارد فاز جدیدی از بحران ساخته و تقابل با روسیه به قیمت گزافی برای سلطان اردوغان تمام شده است. در چنین شرایطی است که مقامات دولتی و دستگاه سیاست خارجی ایران، همچنان جنبه احتیاط را در مقابل گستاخی های مقامات ترکیه ادامه می دهند و از پاسخ درخور در مقابل اظهارات توهین آمیز آنها، اجتناب می ورزند. چنین سیاستی در عرصه بین الملل تنها به ضرر عزت ملی و جسورتر کردن مقامات دیگر کشورها ختم خواهد شد. این درحالیست که پس از چهار سال از بحران جنگ داخلی در سوریه و ظهور گروه های تروریستی  جدید در منطقه، سیاست های جمهوری اسلامی ایران در برخورد با بحران به نتیجه رسیده و بیشتر کشورهای جهان نیز به حقانیت سیاست های ایران در برخورد با تروریست ها و حمایت از نظام کنونی سوریه پی برده اند و همان حرف ها را تکرار می کنند.

فرهنگ نیوز