گنج کشاورزی و رنج کشاورزان/ وقتی دولت خود را رقیب کشاورز می‌داند/ زنگ خطری برای نابودی کشت برنج در شمال کشور/ مسئولان مشکل و مسیر حل مشکل را می‌دانند، اما…
به گزارش بصیر به نقل از بلاغ، کشاورزی یکی از عناصر مهم در به وجود آمدن تمدن‌های بزرگ است و از این روست که دانشمندان علوم جامعه‌شناسى و تمدن، معتقدند تمدنهاى بزرگ، در کنار رودها و زمینهاى حاصلخیز ایجاد شدند.
ایران اسلامى نیز به عنوان کشورى صاحب تمدن کهن، داراى پیشینه درخشان در زمینه کشاورزى بوده و استان مازندران به عنوان یکی از حاصلخیزترین مناطق کشور و قطب کشاورزی شمال کشور، نامیده می‌شود.
روزگاری دولت‌های مختلف، استان مازندران را قطب کشاورزی می‌دانستند و از ورود صنعت به این استان جلوگیری می‌کردند، اما امروز این قطب کشاورزی، به دلیل بی‌توجهی مسئولان، با مشکلات عدیده‌ای از جمله واردت برنج به استان در زمان برداشت محصول، تغییر کاربری از برنج به مرکبات و دلالی محصول و عدم حمایت دولت از شالیکاری و… مواجه شده است که البته در این گزارش قصد داریم به بیان برخی مشکلاتی که کشاورزان شمال کشور با آن مواجه هستند، خصوصا در موضوع کشت برنج، بپردازیم.
کشاورزی گنج است
محمدعلی بهمن‌یار در این خصوص گفت: کشاورزی گنجی تمام نشدنی است، چراکه بسیاری از انرژی‌ها در نهایت روزی به اتمام خواهند رسید، اما کشاورزی تمام نخواهد شد.
وی افزود: کشاورزی به عنوان شغلی مقدس و حیاتی در پیشرفت جامعه اسلامی و تامین غذا و امنیت روانی مردم اثرگذار است.
رئیس دانشگاه کشاورزی ساری ادامه داد: امروزه کشورها بیشترین منابع درآمدی خود را به کشاورزان اختصاص می‌دهند، چراکه کشاورزی تمام نیازهای اولیه انسان را تامین می‌کند و حتی بسیاری از داروها نیز از طریق کشاورزی قابل دستیابی است.
وی در پایان باتاکید بر ضرورت استفاده از ظرفیت کشاورزی در کشور تاکید کرد: امروز در جهان درآمدهای بسیاری از این گنج پنهان به دست می‌آید که اگر ما برای این بخش اهمیت قائل شویم، قطعا از درآمد سرشاری بهره‌مند خواهیم شد.
مسئولان مشکل را می دانند، مسیر حل مشکل را هم می دانند، اما…
رضا باقری دانشجوی دکتری کشاورزی نیز در این خصوص معتقد است: در حال حاضر مهم‌ترین مشکل کشاورزان در جامعه ما نگاه دست‌دومی به آنهاست که متاسفانه بیشترین لطمه را به این قشر زحمتکش زده است، و تا این نگاه از بین نرود، قطعا کشاورزی به جایگاه واقعی خود نخواهد رسید.
وی با بیان اینکه دلال‌بازی و واردات بی‌رویه محصولات کشاورزی آن‌هم درست در زمان برداشت محصول و همچنین واردات میوه‌های تجملاتی از مهم‌ترین مشکلات کشاورزان است، تصریح کرد: متاسفانه واردات محصولات کشاورزی خصوصا برنج و چای، که با سود سرشاری همراه است، ظلم بزرگی را به بخش کشاورزی و کشاورزان تحمیل کرد، و دولت باید جلوی این واردات را بگیرد، اما متاسفانه علی‌رغم بخشنامه‌های مختلف بازهم در فصل برداشت ما با واردات مواجه هستیم.
باقری خاطرنشان کرد: استان مازندران از توانایی، نیروی انسانی و منابع طبیعی سرشاری برخوردار است که می‌تواند در بخش‌های مختلف خصوصا برنج کشور را از واردات کالا بی‌نیاز کند، تا هرگز تحریم‌های اقتصادی و سیاسی به مردم فشار وارد نکند.
وی در پایان تاکید کرد: البته بیان این حرف‌ها زیره به کرمان بردن است، چرا که همه مسئولان مشکل را خوب می‌دانند و قبلاً بارها و بارها در خصوص این مشکلات بحث شده است، اما مشکل اصلی اینجاست که مسئولان مسیر حل مشکل را می‌دانند، اما به عمد خود را به بیراهه می‌برند.
دولت خود را رقیب کشاورزان می‌داند/ مهم‌ترین مشکل بحث عدم‌حمایت از ارقام پرمحصول است
مرتضی اولادی مدیر فنی مرکز تحقیقات برنج مازندران نیز در پاسخ به سوالات خبرنگار ما درخصوص مشکلات برنج، که از جمله محصولات مادر این استان بوده و کم‌کم در حال از بین رفتن سطح زیر کشت آن و جایگزینی با محصولات دیگر است، گفت: ما دو نوع برنج زیرکشت داریم، برنج‌های کمی که همان ارقام پرمحصول برنج هستند و کیفیت آنها معادل برنج‌های وارداتی و بعضا بیشتر از آنهاست، و برنج‌های کیفی که دارای کیفیت بالاتری هستند.
وی با اشاره به سطح زیرکشت این دونوع برنج در مازندران افزود: سیاست دولت حمایت از برنج‌های کیفی و بومی است و حمایت کمی از ارقام کمی صورت می‌گیرد که این باعث کاهش سطح زیرکشت برنج پرمحصول در مازندران می‌شود.
اولادی ادامه داد: این عدم حمایت به این صورت است که دولت هنگام قیمت‌گذاری ارقام کیفی و کمی، طوری عمل می‌کند که اگر پر محصول 8 تن برداشت داشت و مثلا برنج طارم 4 تن، در نهایت قیمت کل هر دو محصول یکسان می‌شود.
وی تاکید کرد: از این‌رو، کشاورزان به سمت ارقام کیفی گرایش پیدا می‌کنند، چراکه می‌توانند زودتر آن را برداشت و کشت دوم را شروع کنند.
مدیر فنی مرکز تحقیقات برنج مازندران در بخش دیگری ازسخنانش با اشاره به اینکه این شیوه قیمت‌گذاری مشکلاتی را به همراه دارد، خاطرنشان کرد: در مرحله اول مشکل اینجاست که در این زمینه دولت خود را رقیب کشاورز می‌داند و هنگام قیمت‌گذاری به نفع کشاورز عمل نمی‌کند.
اولادی با بیان اینکه ما در مرکز تحقیقات برنج با اصلاح بذر، برنج پرمحصولی را تولید کردیم که در هر هکتار 8 تن محصول می‌دهد، اما به دلیل قیمت‌گذاری نامناسب دولت کسی رغبتی به آن نشان نمی‌دهد، خاطرنشان کرد: اگر دولت با قیمت‌گذاری صحیح از کشاورز حمایت کند، ما با افزایش سطح زیرکشت برنج پرمحصول، از واردات بی‌نیاز خواهیم شد.
با حمایت از ارقام پرمحصول، در تولید برنج خودکفا خواهیم شد
وی تصریح کرد: وقتی به دولت می‌گوییم چرا برنج وارد می‌کنید، پاسخ می‌دهند چون تولید داخل کم است ما وارد می‌کنیم، اما در عین حال می‌بینیم که دولت قیمت ارقام پرمحصول را پایین می‌آورد، که اگر این‌کار را انجام ندهد و از کشاورز حمایت کند، قطعا ما واردات نخواهیم داشت.
اولادی گفت: اما به دلیل منفعتی که واردکننده‌های برنج از واردات می‌برند، این اتفاق هرگز رخ نخواهد داد و ما همواره شاهد واردات برنج خواهیم بود، و همین الان ما یک میلیون تن برنج مازاد در انبار داریم.
وی با اشاره به اینکه بر اساس آمار فائو، سطح زیرکشت برنج در کشور 480 هزار هکتار است، گفت: به دلیل عدم حمایت‌های لازم این سطح زیرکشت هر سال کمتر می‌شود و کشاورزان به سمت کاشت مرکبات روی آورده‌اند که این زنگ خطری برای نابودی کاشت برنج در شمال کشور است.
مدیر فنی مرکز تحقیقات برنج مازندران در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به دلایل تغییر نوع کشت در شمال کشور گفت: به دلیل هزینه‌های بالایی که از کاشت تا برداشت برنج وجود دارد و عدم‌حمایت دولت از برنج‌کاران، و پایین آمدن درآمد کشاورزان، آنها مجبور می‌شوند تا به سمت کاشت مرکبات روی بیاورند.
وی تصریح کرد: این کار موجب می‌شود تا سطح زیرکشت برنج کاهش یابد و مشکلات ما در این حوزه بیشتر شود و تولید ناخالص ما هم در این زمینه کاهش می‌یابد.
اولادی در پایان گفت: اگر از ارقام پرمحصول حمایت شود و دولت خود را رقیب کشاورز نبیند، بلکه حامی آن باشد، قطعا ما می‌توانیم تولید برنج را افزایش دهیم و به خودکفایی برسیم.
آخرالکلام…
در پایان باید گفت، سیاست‌های اشتباه اتخاذ شده در عرصه تولید و تجارت محصولات کشاورزی، موجب وارد آمدن آسیب به این بخش شده است که در صورت تداوم این وضعیت در چند سال آینده به ایجاد بحران در بخش کشاورزی کشور منجر خواهد شد، که این موضوع با توجه به نقش بخش کشاورزی در اشتغال، تولید ناخالص ملی و همچنین ایجاد ارزش افزوده با کمترین اتکا به درآمدهای نفتی و تامین امنیت غذایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های امنیت ملی اهمیت بسزایی دارد.
