حاجی فیروز نماد چیست؟

وی گفت: ما در منطقه ای زندگی می‌کنیم که فصول مختلف سال به ویژه برای گله دارها و کوچ نشنینان و کشاورزها از اهمیت زیادی برخودار است و همه زندگی منطبق با تغییرات خورشیدی و تقویم شمسی است و امور مختلف براساس آن تنظیم شده است.

محیط طباطبایی با اشاره به قشلاق و ییلاق کوچ نشینان و کاشت و درو کشاورزان براساس تغییر فصل و حرکت خورشید گفت: پیش از اینکه تقویم به شکل کنونی درآید ما دو فصل طولانی گرم و سرد داشتیم، دو فصلی که در زندگی ایرانی‌ها بسیار مهم بوده است.

وی با اشاره به برگزاری جشن سده 50 روز و شب مانده عید گفت: جشن سده یک آیین قدیمی است که 100 روز بعد از شروع زمستان بزرگ در اوایل آبان ماه برگزار می‌شد.

زمستان زمانی برای اندیشیدن

رئیس ایکوم ایران افزود: زمستان نقطه مقابل فصول گرم که با حرکت و شادی توام هستند، بوده و در عین حال زمانی است برای اندیشیدن و تفکر بیشتر، دوره ای که در آن کشاورزها فارغ از کارهایی چون کشاورزی به فعالیت‌های دیگری مانند سفالگری می‌پرداختند و زمان بیشتری برای تفکر داشتند.

محیط طباطبایی با تاکید بر اینکه در زندگی و فرهنگ ایرانی زمستان پایه و مبنا است، گفت: حرکت از زمستان آغاز می‌شود  و به تابستان و فصل گرما می‌رسد. در زمستان اندیشه و تفکر به آینده شکل می‌گیرد.

وی جشن‌های تابستان را نوعی تقابل و تعامل با وضعیت زندگی این فصول دانست و گفت: در آیین‌های زمستان مانند تولد مهر و جشن سده و … یک فرایند مسرت بخش مبتنی بر یک تفکر صورت می‌گیرد. در واقع در زمستان دیگر آیین‌ها تنها برای پاسداشت مواهب خداوند نیستند بلکه جشن به مفهوم واقعی همگرایی، نگاه به گذشته و رو به آینده است و مفهوم اصلی آداب و سنت‌ها  به شکل میراث غیرملموس در این آیین‌ها بیشتر منجلی می‌شود.

محیط طباطبایی عنوان کرد: در زمستان برف را جشن نمی‌گیریم بلکه جشن می‌گیریم چون براساس تجربه تاریخی خود اعتقاد داریم از این پس زمین گرم می‌شود و یا در جشن سور به بهار سلام می‌دهیم و با سرمای زمستان خداحافظی می‌کنیم از روی آتش می‌پریم و در عین ارج نهادن به زمستان، به آینده ای چشم می‌دوزیم که در پیش روی ماست است.

وی با اشاره به این که نماد آتش و آتش برافروختن در جشن سده، نگاهی به گرم شدن زمین است، تصریح کرد: این گرما ریشه در حیات و زندگی دارد.

حاجی فیروز، نماد فرشته کشاورزی

محیط طباطبایی افزود: صورت سیاه حاجی فیروز که به نوعی پیک نوروزی است نشان دهنده آمدنش از جهان زیرین به جهان رویی است و به همه نوید بهار را داده و خبر می‌دهد که درخت برگ می‌دهند و گیاهان شکوفه. او نمادی از فرشته کشاورزی است.

وی با اشاره به آیین مردگان گفت: در آیین‌هایی که در ابتدای نوروز برگزار می‌کنیم در واقع ارواح گذشتگان را به نوعی ناظر رفتار خودمان تلقی می‌کنیم که همین امر نشان دهنده پیوند زمان حال و گذشته در نوروز است.

محیط طباطبایی با اشاره به این نکته که سفره ابتدا متعلق به ایلات بوده و بعد وارد زندگی روستایی و شهری ما شده است، گفت: سفره تنها یک مفهوم مادی نیست بلکه به معنای دور هم جمع شدن است به طور مثال در سفره هفت سین، هر فردی در زمانی خاص دور سفره ای معین گرد آمده و به نوعی به فرهنگ ملی و کهن خود نزدیک می‌شود و بدین ترتیب تعلق خاطر خود را به فرهنگ و آدابی نشان می‌دهد که برگرفته از نوعی فرهنگ عمومی است که در مناطق مختلف به شکل خاص و در عین حال با هویت واحدی انجام می شود.

محیط طباطبایی، نوروز را یک آیین همبستگی و پیوستگی و تجمیع آدم‌ها دانست و گفت: همین رفتار در یلدا، سده و سایر آیین‌های زمستانی ما هم وجود دارد.

وی با اشاره به حالت تمثیلی گرما گفت: آتش نماد گرما است و اصل آن مبتنی بر جمع شدن خانواده، طایفه و گروهی است که به حیات و زندگی استمرار می‌دهند تا به دوباره به فصل گرما و آغاز کشت و کار برسند.

محیط طباطبایی تاکید کرد: جشن‌ها و آیین‌های زمستانی در عین اینکه متعلق به فصل سرد هستند، نوعی سنت و ویژگی جشنواره ای مبتنی بر میراث غیرملموس سرزمین ما محسوب شده و باعث انتقال فرهنگ می‌شوند.