یک صندلی و چندین مدعی
بصیر، با پایان یافتن انتخابات مجلس در هفتم اسفند، هر طیف و گروهی، وزن خود را با توجه به نمایندگان راه یافته، سبک و سنگین می کند. سبک و سنگین کردن هایی که می تواند در آینده چینش جایگاه ها در مجلس کارساز باشند.
اصلاح طلبان که پس از سال ها توانستند درصد قابل توجهی از مجلس را به خود اختصاص دهند و همچنان چشم انتظار دور دوم انتخابات و راهیابی تعداد بیشتری از همرزمان شان هستند، برای اولین بار است که کرسی های سبز بهارستان را تجربه می کنند. ساختمان جدید مجلس در سالی افتتاح شد که اکثریت مطلق در مجلس هفتم تا مجلس نهم در دست اصولگرایان بود و اصلاح طلبان، مهمانان نورسیده این ساختمان هستند. آمارها نشان می دهد در حدود ۲۵ درصدی از صندلی های سبز نصیب اصلاح طلبان می شود، حال این درصدها با برگزاری دور دوم و ورود ۶۹ نماینده دیگر ممکن است بالا و پایین شود.
ولی یکی از موضوعات مهم داخلی هر مجلسی، تعیین رئیس و روسای آن در کنار اعضای کمیسیون هاست. جریان های سیاسی با توجه به درصدها و صندلی های به دست آمده در مجلس، این جایگاه ها را تقسیم بندی می کنند. هرچند رقابت ها در هفت اسفند به پایان رسید و زمان رقافت ها و پیشبرد منافع ملی کشور از سوی مجلس است اما زمانیکه مجلس شورای اسلامی، با اکثریت و اقلیت قوی تشکیل می شود، رقابت ها همچنان بر سر ریاست مجلس پایدار است. در این بین، اصلاح طلبان، با پیروزی که در انتخابات تهران به دست آوردند، اعتماد به نفس شان بالا رفته و به ریاست مجلس بیشتر از گذشته فکر می کنند.
پیش از برگزاری انتخابات نیز بر سر رئیس مجلس شدن یا نشدن محمدرضا عارف اختلافاتی میان اصلاح طلبان بود. گروهی از آنها با توجه به وجاهت علی لاریجانی در مجلس و همراهی وی با دولت یازدهم در زمینه تصویب برجام و نزدیکی با سیاست های دولت، لزومی بر تغییر راس مجلس نیست ولی در آن سو، عارف به عنوان فردی که در گذشته در سطح وزارت و معاون اولی دولت فعالیت کرده و در بین اصلاح طلبان نیز توانسته جایگاهی پیدا کند، دارای وزن ریاست مجلس دهم، تشخیص داده می شد. با ختم انتخابات و مشخص شدن تقریبی درصدها، اما اصلاح طلبان با توجه به آنکه انتظار به دست آمدن چنین نتیجه ای در تهران را نداشتند که منجر به حذف بیشتر بزرگان اصولگرا شد، شانس عارف را برای ریاست مجلس، بالا در نظر می گیرند.
در همین زمینه تنها دو روز پس از برگزاری انتخابات، عبدالرضا تاجیک، فعال اصلاح طلب در مصاحبه با روزنامه روزان به این مطلب اشاره کرده: «با توجه به انتخابی که در تهران صورت گرفت و آقای عارف رای قاطعی به دست آورد اگر مساله را شخصی نبینیم و بتوانیم وزن تهران را در معادلات کشور ملموس بدانیم به نظر می رسد ایشان این حق را دارد که بخواهد رییس مجلس شود اما ازآنجایی که عوامل متعددی در شکل گیری ریاست مجلس نقش دارد بنابراین ما باید صبر کنیم ببینیم چه افرادی برای ریاست مجلس کاندیدا می شوند و اینکه چه رایزنی‌هایی صورت می گیرد تا نمایندگان قانع شوند که کدام فرد می تواند با مدیریت خود سهم بالایی در حل مشکلات کشور داشته باشد و تقبل مسوولیت کند. البته از نظر نیروهای اصلاح‌طلب نامزد اصلی ریاست مجلس آقای عارف است.»
اما زمزمه ریاست بر مجلسی که اصولگراها چه عضو لیست ائتلاف بزرگ اصولگرایان و چه اصولگرایانی که به صورت مستقل یا ائتلاف با دیگران، اکثریت را در دست دارند، چندان هم بدون دردسر نیست. به طور مشخص اصولگرایانی که با اصلاح طلبان در یک لیست قرار گرفتند یا مورد حمایت آنها بودند، در زمان صف کشی های مرسوم دنیای سیاست، پشت علی لاریجانی قرار می گیرند. حتی در صورتیکه قطب بندی در مجلس بین اصولگرایان و اصلاح طلبان پررنگ تر شود، اصولگرایانی که با لاریجانی زاویه هم دارند، احتمال دارد به نفع او وارد میدان شوند.
غلامعلی جعفرزاده، عضو فراکسیون رهروان ولایت مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با نامه نیوز، در مورد احتمال ریاست لاریجانی و عارف در مجلس دهم اینگونه موضع می گیرد: «فکر می کنم ریاست مجلس آینده آقای لاریجانی خواهد بود. باید از تجارب وی در مجلس آینده استفاده شود. آقای عارف یک چهره قابل احترام سیاسی هستند اما تجربه لازم برای حضور در جایگاه ریاست مجلس را ندارد. آقای عارف و تیم شان می توانند یک نقش بسیار خوبی در جریان سازی سیاسی کشور داشته باشند. بر همین اساس از وی برای این جریان سازی حمایت می کنیم اما ریاست مجلس را اجازه دهند کسی که کاردان و مورد تایید و شخص شایسته ای است به دست بگیرد. من تقاضا دارم که آقای عارف کاندیدای ریاست مجلس نشود و بنده نیز به شخصه کمک می کنم که آقای لاریجانی ریس مجلس دهم شود.»
رقابت بر سر ریاست مجلس دهم ممکن است مثلثی بین سه ضلع باشد. یارگیری از میان مستقل ها و لابی های قوی، احتمال ریاست هریک از اضلاع را بالا می برد. از سوی اصولگرایان علاوه بر لاریجانی، شاید یک نفر دیگر وابسته به لیست ائتلاف بزرگ اصولگرایان در انتخابات، وارد معرکه شود و در آن سو نیز، اصلاح طلبان عارف را به میدان بفرستند. هر چند این رقابت می تواند متاثر از لابی های دولت، اصلاح طلبان و اصولگرایان متمایل به لاریجانی، منجر به حذف عارف شود. همانگونه که پیش از برگزاری انتخابات در ۲۸ بهمن، علی یونسی، مشاور حسن روحانی در مصاحبه با آرمان، به این موضوع اشاره کرده بود: «بنده معتقدم قطعا همکاری میان آقای عارف و لاریجانی در مجلس آتی خواهد بود. به نظر من به همان دلیل که مصلحت بود آقای عارف به سود آقای روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری کناره‌گیری کند در مجلس دهم نیز مصالح اصلاح‌طلبی و مجلس را در ارتباط با مدیریت آن در اولویت قرار خواهند داد. آقای لاریجانی در شرایط کنونی نیز در حال ایفای یک نقش تاریخی برای جریان اصلاحات و کشور است. مهم‌ترین خدمت علی لاریجانی به کشور و جریان‌های سیاسی در مجلس نهم حمایت از تصویب برجام بود. این کار را هیچ اصلاح‌طلبی نمی‌توانست به خوبی و تاثیرگذاری علی لاریجانی انجام دهد.»
این سخن یونسی به مذاق عارف خوش نیامد و وی در واکنشی صریح در حاشیه حضورش در دانشگاه علامه‌طباطبایی در جمع خبرنگاران اظهار داشت: «كسی از طرف من اصولا وكالت ندارد. تا تركیب مجلس مشخص نشود بحث درباره ریاست مجلس بحث حاشیه‌ای است، لذا باید ببینیم چه فراكسیونی اكثریت را به دست می‌آورد و سپس بنشینیم درباره این موضوع صحبت كنیم.»
به نظر می رسد، زد و بندهای سیاسی در آستانه تشکیل مجلس دهم بالا خواهد گرفت و محمدرضا عارف که یکبار به نفع حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲، فداکاری کرد، محل تضارب دیدگاه های مخالف و موافق ریاست بر مجلس قرار خواهد گرفت. در حال حاضر نیز شاهد، صف بندی مخالفان و موافقان این موضوع پس از انتخابات هستیم و شدت آن روز به روز افزایش پیدا خواهد کرد. اینکه بار دیگر آیا عارف، در صورت ورود به رقابت ریاست مجلس، با مصلحت اندیشی زعمای اصلاح طلب به نفع لاریجانی کنار خواهد کشید یا نه، با توجه به تمایلی که در وی و طرفدارانش وجود دارد، بازی را پیچیده تر خواهد ساخت. تمامی این احتمالات در حالیست که لاریجانی، سیاستمداری تیز هوشیست و ممکن است در صورتیکه نتواند در لابی ها، درصد شانس خود را برای ریاست مجلس بالا ببرد، وارد رقابت بر سر ریاست نشود.
نظرسنجی یکی از سایت های نزدیک به اصلاح طلبان درباره ریاست مجلس بعدی
جدی تر شدن تقابل های سیاسی بر سر ریاست مجلس آینده میان عارف و لاریجانی، می تواند پیامدهای بسیاری بر روابط دو طیف اصلاح طلب و طرفداران لاریجانی با دولت نیز داشته باشد. در این میان دولت به عنوان یکی از طرفداران لیست های امید در سراسر کشور، نقشی را نیز برای خود در پس از پیروزی نمایندگان وابسته به این لیست در نظر گرفته و نمی تواند بی تفاوت به موضوع ریاست مجلس آینده باشد. فاصله گرفتن هر یک از دو گروه با دولت، چالش جدیدی را رقم خواهد زد و تاثیر آن در صف بندی های مجلس در مقابل یا کنار دولت خود را نشان خواهد داد.
فرهنگ نیوز
