بهار فصل انتقام از طبیعت نیست
بصیر، یک ـ در فیلمی کوتاه که در شبکه‌های مجازی دست به‌دست می‌چرخد، موتورسواری که روی کلاهش دوربین نصب کرده و چهره‌اش را نمی‌بینیم به محض این‌که کسی از داخل خودرویی زباله به بیرون پرتاب کند آن‌را برداشته، تعقیبش کرده و زباله را به داخل همان خودرو پرتاب می‌کند!… این واکنش سریع به عادی‌ترین مثال قانون‌ستیزانه، اغلب عصبانیت راننده را موجب می‌شود. آنها انگار فقط خودروی خودشان را «محیط‌زیستن» می‌دانند و پرتاب زباله به خیابان و آلودن «محیط‌زیستن» دیگران را عیب و گناه و خلاف نمی‌دانند.
دو ـ از مهم ترین ایرادهای کارشناسان حوزه های مختلف ازجمله محیط زیست پیدا نکردن زبان عامه پسند است. استفاده از ادبیاتی ناهموار و سرشار از واژگان پیچیده در لباس تخصص، در ارتباط مانع آفرینی و مردم را سردرگم می کند، تا جایی که مخاطب عام ترجیح دهد روزنامه تورق کند یا شبکه تلویزیونی را عوض کرده یا وبگردی کند.
با تجربه سه دهه مطالعه و تدریس با اطمینان می گویم که اگر می خواهیم حرف و نگاه محیط زیستی ما در جامعه مخاطب پیدا کند و اثرگذار باشد، باید به دنبال رفع لکنت های ارتباطی خود باشیم.
همان موانعی که در انتقال پیام، نقش پارازیت را ایفا می کند، هم مخاطب را آزار داده و هم پیام را دچار اغتشاش می کند.
سه ـ وقتی مقام معظم رهبری در روز فراموش نشدنی هفدهم اسفند 1393 که به احیای گفتمان «محیط زیست» کشور منجر شد، بر مقوله «آموزش» و «فرهنگ سازی» اصرار ورزیدند، یعنی باید به ساده ترین زبان فرهنگ سازی کرد.
این که انتظار داشته باشیم با چند یادداشت و همایش و نمایش در کوتاه مدت آنچنان تغییر اجتماعی ایجاد کنیم که افرادی که عموما از روی سهل انگاری دست به تخریب طبیعت می زنند در عملکرد خود تجدیدنظر کنند، دور از انتظار است.
برای ترمیم خانه زخم خورده و نااستوار محیط زیست باید علاوه بر «نقش ایوان» به «پای بست» هم توجه کرد.
تکرار تجربه های ساده را نباید دست کم گرفت. در میان انبوهی از توصیه هایی که بر سر مسافران نوروزی می ریزیم اگر همین ماجرای ساده «پرتاب نکردن زباله از خودرو» رعایت شود، حداقل در پایان تعطیلات از انبوه کیسه های پلاستیکی که دامن طبیعت کشور را آلوده می کنند، کاسته خواهد شد.
در این روزگار خشک، خودنمایی این همه کیسه سرگردان در دشت ها دردناک است. چرا باید جای گل های چشم نواز دشت ها را این مهاجم دیرتجزیه پذیر بگیرد؟ چرا سهم طبیعت از نوروز فقط کیسه پلاستیکی، بطری نوشابه و آب معدنی و پاکت های تنقلات است؟
چهار ـ نوروز عید زایش و سرزندگی است. در این فرصت اگر نمی توانیم برای حفاظت از طبیعت گامی برداریم،حداقل زایش را به مرگ تبدیل نکنیم.
ستیزه با طبیعت و محیط زیست نه جایی در تعالیم اسلامی دارد و نه در فرهنگ ملی و باستانی ایرانیان. یک ایرانی مسلمان چون نیاکانش از هر وجب خاک این کهن بوم و بر حفاظت می کند.
