امام خمینی (ره) محبوب‌ترین رهبر سیاسی قرن بیستم/ رهبری به بزرگی تمام تاریخ
بصیر، سرویس سیاسی؛ رضا سیفایی/ قرن بیستم میلادی یکی از مهم‌ترین و در عین حال تاثیر گذارترین قرن‌های تاریخ زندگی بشر است. در این قرن ابعاد متفاوت زندگی بشر دچار تغییر و تحول بسیار اساسی شده که در قرن‌های گذشته سابقه نداشته است.
تحولاتی در حوزه‌های علم، صنعت، اقتصاد، سیاست و غیره از مهم‌ترین تحولات این قرن است، در حوزه سیاست، مهم‌ترین تغییر را باید تحول در این عرصه و شکل‌گیری جریان‌های سیاسی و اجتماعی دانست.
شکل‌گیری انقلاب‌های گوناگون، تغییر نظام‌های سیاسی مختلف، افزایش روحیه خودباوری و استقلال‌طلبی ملت‌ها، جنگ‌های خانمان‌سوز و گسترده در بسیاری از نقاط دنیا و غیره از ویژگی‌های مهم این قرن به شمار می‌رود.
در کنار این موارد، یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های سیاسی این قرن حضور رهبران سیاسی و مذهبی در طول این قرن در کشورهای مختلف است، رهبران بزرگ و جریان‌سازی همچون نلسون ماندلا، مهاتما گاندی، استالین، هیلتر، مائو و غیره که هر کدام دارای نقاط مثبت و منفی در طول دوران زمامداری خود بوده‌اند که توانسته‌اند موافقان و مخالفان بسیاری را برای خود ایجاد کند.
در این میان امام خمینی(ره) یکی از مهم‌ترین و محبوب‌ترین رهبران سیاسی قرن بیستم مطرح است که در هنگام ورود به کشور در سال 57 با بیشترین استقبال مواجه شد، این امر پس از یک دهه حضور آن حضرت در کشور و سکانداری آن در هنگام تشییع پیکر مطهر وی ادامه داشت که نشان دهنده علاقه و اعتماد وصف ناشدنی مردم کشور از این رهبر گرانقدر است.
- گینس نیز در برابر عظمت امام سکوت نکرد
در کتاب رکوردهای گینس سال 2012 میلادی، نام امام خمینی(س) دو بار به عنوان رهبری محبوب، ثبت شده است، کتاب رکوردهای گینس که هر ساله نسخه تازه‌ای از آن منتشر می‌شود در سال 2012، نام امام خمینی (س) را در بخش پرجمعیت‌ترین و باشکوه‌ترین استقبال‌ها و نیز گسترده‌ترین مراسم تشییع مردمی در طول تاریخ، ثبت کرده بود.
به نوشته‌ی گینس، ۱0میلیون و ۲۰۰هزار نفر در مراسم تشییع حضرت امام شرکت داشته‌اند که در حدود یک ششم جمعیت آن زمان ایران بوده است. این امر برای سایر رهبران سیاسی دنیا امری کم سابقه به حساب می‌آید که غربی‌ها هم به آن معترف هستند.
سوالی که در ذهن‌های مردم به وجود می‌آید این است که به راستی دلیل این محبوبیت وصف ناشدنی جیست؟ چرا بعد از گذشت سال‌ها از رحلت حضرت امام هنوز مردم ایران به ایشان عشق می‌ورزند؟ و با وجود درگذشت آن حضرت، این عشق‌ورزی روز به روز گسترده‌تر شده و از مرزهای کشور ایران عبور کرده و در حال جهانی شدن است؟
در این نوشتار تلاش می‌کنیم با توجه به نزدیک بودن بیست و هفتمین سالگرد رحلت ملکوتی حضرت امام اندکی از زوایای شخصیتی و برخی از دلایل محبوبیت آن رهبر الهی را به رشته تحریر در آوریم.
- اتکا به خداند مهم‌ترین راز محبوبیت امام(ره)
مهم‌ترین و شاید اصلی‌ترین راز محبوبیت حضرت امام اعتماد و اتکال به خداوند متعال بود، امام در تمامی ساعات و لحظات عمر خود از یاد خدا غافل نمی‌شد و با این توکل و اتکا توانست با تمامی ابرقدرت‌های شرق و غرب در بیفتد و نظمی نوین در جهان ایجاد کند، ایشان در طول دوران قبل از مبارزه تمامی مسیر سلوک و خودسازی را طی کرده و در پایان کار با قلبی آرام، دلی مطمئن و ضمیری روشن به دیدار معبود خود شتافت.
قرآن کریم راه محبوب شدن میان مؤمنان را بیان کرده و فرمود: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا.»(( آنان که از نظر عقیده مؤمن و از نظر اعمال صالح اند، خدا برای آنها محبت قرار داده و آنان را محبوب دلهای دیگران می کند.)) (سوره مریم، آیه ۹۶)
محبوبیت امام در دلهای مردم خدایی و الهی بوده و نتیجه خلوص نفس و پاکی دل آن حضرت و خودسازی وی بود که در دلهای مومنان و مردم ایران می‌نشست، این نتیجه مزد الهی برای صافی و پاکی دل آن حضرت بود.
اعتقاد و اعتماد به مردم در تمامی عرصه‌های سیاسی – اجتماعی و اقتصادی دومین راز محبوبیت حضرت امام در بین مردم ایران بوده است.
حضرت امام بارها مردم را ولی نعمتان خود خطاب قرار داده و معتقد بود که تمامی مسئولان باید در جهت رفاه و آسایش مردم گام بردارند، ایشان مردم را به عنوان نقطه کانونی و محوری انقلاب می‌دانست و به ظرفیت‌های آنها اعتماد و اعتقاد راسخ داشت.
- همراهی و همکاری در عرصه اقتصاد و فرهنگ از مهم‌ترین تاکیدهای امام (ره)
ایشان معتقد بود هر جا در کشور مردم به طور مستقیم وارد شوند موجب خیر و برکت بوده و موفقیت به همراه دارد، حضور در صحنه‌های انقلاب و دفاع مقدس، نقش آنها در تامین امنیت و مبارزه با گروه‌های تجزیه‌طلب، همراهی و همکاری در عرصه اقتصاد و فرهنگ از مهم‌ترین تاکیدها و دلبستگی‌های امام به مردم بوده است.
ایشان در بیانات متفاوتی این نقش مهم مردم را بر شمردند. امام(ره) می‌فرمودند: «سرنوشت هر ملتی به دست خودش است» (صحیفه امام، ج6، ص11) و «هر ملتی باید سرنوشت خودش را، خودش معین کند» (صحیفه امام، ج5، ص37) و «امروز است که تمام ملت چه بانوان محترم و چه برادران در سرنوشت خودشان دخالت می‌کنند» (صحیفه امام، ج8، ص384) زیرا «امروز سرنوشت اسلام و سرنوشت مسلمین در ایران و سرنوشت کشور ما به دست ملت است». (صحیفه امام، ج12، ص 182)
امام خمینی(ره) می‌فرماید: «پشتوانه یک حکومتی ملت است، اگر یک ملتی پشتوانه حکومتی نباشد این حکومت نمی‌تواند درست بشود، این نمی‌تواند برقرار باشد». (صحیفه امام، ج11، ص459)
ایشان در جای دیگر خطاب به مردم اظهار می‌دارند که «مهم این است که شما ایستاده باشید و قائم به امر باشید و حکومت را از خودتان جدا ندانید و ننشینید به این که همه کارها را باید حکومت بکند» (صحیفه امام، ج15، ص115) همچنین ایشان معتقد بود که ملت تا در صحنه حاضرند این کشور آسیب نخواهد دید. (صحیفه امام، ج16، ص68)
این اعتقاد و اعتماد باعث می‌شد تا مردم ایشان را از خود دانسته و تمام تلاش خود را برای پیش برد بیانات ایشان به کار بندند.
- امام (ره)؛ عامل به وصایا
نکته سوم محبوبیت حضرت امام از دیدگاه نگارنده عامل بودن امام بود، امام به هرچه که می‌گفت خود در ابتدا عمل می‌کرد و این صداقت و راستگویی با مردم موجب می‌شد مردم نیز به وی اعتماد کنند و تمام تلاش خود را برای اجرایی کردن فرمایشات ایشان به کار گیرند.
برای مثال برای پیروزی انقلاب زحمات و هزینه‌های بسیار فراوانی ایجاد شد که خود حضرت امام و خانواده ایشان نیز از این هزینه‌های انقلاب بی‌بهره نبودند. 230 هزا شهید و صدها هزار جانبازان از مهم‌ترین هزینه‌های انسانی به ثمر رسیدن و تثبیت انقلاب اسلامی بود، حضرت امام همانند همه مردم ایران، برای پیروزی انقلاب هزینه‌های چون تبعید 15 ساله، از دست دادن فرزندش مرحوم حاج آقا مصطفی، تحمل زندان، گذاشتن عمر و سرمایه را تحمل کرد.
به جرات می‌توان گفت هزینه‌های پیروزی انقلاب برای حضرت امام و خانواده ایشان از بسیاری از مردمان عادی در کشور بیشتر بوده و آن حضرت بیشتر از همه برای پیروزی انقلاب تلاش می‌کرد، این امر در میان سایر رهبران سیاسی قرن بیستم بسیار کم سابقه و بلکه بی سابقه است که یک رهبر سیاسی برای پیروزی در انقلابی که شروع کرده بسیار جلوتر از مردم خود باشد.
- الگوگیری امام (ره) از حرکت اباعبدالله الحسین (ع)
امام این الگو را از سومین پیشوای شیعیان یعنی وجود مقدس حضرت اباعبدالله الحسین(ع) فرا گرفت که در ظهر روز عاشورا 17 نفر از نزدیکترین بستگان خود را برای راهی که انتخاب کرده بود فدا کند تا نقشی جاودانه داشته باشند.
همچنین امام پس از انقلاب نه تنها روش و منش زندگی خود را تغییر نداد بلکه سطح آن را نیز پایین‌تر آورد تا این دلگرمی را به مردم مستضعف خویش بدهد که همیشه در کنار آنها می‌ماند و خدایی نکرده از آنها برای مطامع دنیایی خویش سوء استفاده نمی‌کند.
نه برای خود کاخی ساخت و نه جایگاه قدرت وی را از خود بیگانه کرد، ایشان در روز 15 خرداد 1358 در دیدار جمعی از مراجع و روحانیون و گروه‌های مختلف مردم قم که به مناسبت سالگرد قیام 15 خرداد انجام شد در بیاناتی به طور واضح و روشن بیان داشتند: (( از 15 خرداد تا حالا که آمدیم، خون دادیم یعنی شما خون دادید، من که نشسته‌ام اینجا. من هم هیچ حقی ندارم. شما خون دادید. شماها به میدان رفتید؛ شماها مبارزه کردید؛ ماها هیچ حقی نداریم. ما باید برای شما خدمت کنیم. خودمان نباید استفاده کنیم. نه استفاده عنوانی. خاک بر سر من که بخواهم استفاده عنوانی از شما بکنم! خاک بر سر من که بخواهم خون شما ریخته بشود و من استفاده‌اش را ببرم! [گریه و ابراز احساسات شدید جمعیت و شعار درود بر خمینی] طبقه‌های بالا، آنهایی که فعالیت هیچ نداشتند و مخالفت هم ندارند، حقی ندارند، و نباید حقی داشته باشند؛ لکن اگر از حالا خدمت بکنند، صاحب حق می‌شوند. و من مأیوسم که خدمت بکنند. آنهایی که نظر انحرافی دارند، آنهایی که نظر خیانت به اسلام و این ملت دارند، آنهایی که اسلام 1400 ساله را کافی نمی‌دانند، آنها باید حسابشان را از ملت جدا کنند. جدا هم هست. ما از این به بعد احتیاج به شما داریم. احتیاج به همین طبقه؛ و بی‌نیاز از آن طبقات. )) (صحیفه امام خمینی، جلد 8، صفحات 53 تا 60) و این درس بسیار مهمی است برای افرادی که ادعا دارند با امام در ارتباط بوده داشته و یا وابستگی عاطفی به وی دارند.
بر اساس این یادداشت در پایان باید گفت آنچه میان مردم و حضرت امام وجود دارد چیزی جز صداقت و پاکدامنی نبود و هر چه این اندیشه‌ها در اختیار مردم جهان قرار می‌گیرد استقبال و اشتیاق برای آگاهی از این اندیشه‌ها بیشتر می‌شود.
این موارد رازهای محبوبیت امام در بین مردم است، این بزرگترین درسی است که تمامی رهبران سیاسی دنیا باید از آن الگو گیری کنند تا در میان مردمان خویش موثر واقع شوند.
