بیمه‌های عمر چقدر قابل اعتماد هستند؟
بصیرنیوز،این روزها موضوع چند و چون بیمه عمر و تضامین و منافع آن برای بسیاری از مردم موضوعی برای سوال و جستجو در منابع خبری شده است.
این شاخه از بیمه که در کشور ما از ضریب نفوذ پائینی برخوردار است در کشورهای توسعه یافته به عنوان امری کاملا بدیهی و مسلم است كه مي‌توان با آينده‌نگري در دوران جواني و با هر درآمدي هر چند اندك به فكر اندوخته براي آينده و ايجاد يك عمر مطمئن بود.
بدون شك با فراگيرشدن بيمه عمر در سراسر دنيا، در صورت رعايت مقررات و كسب اطلاع از مفهوم اين بيمه در ايران نيز مي‌توان از آينده مطمئن‌تري بهره برد. پس آنچه واضح است “سرمايه‌گذاري تضمين شده براي تامين نيازهاي اقتصادی و درماني افراد جامعه براي آينده” هدف اصلي بيمه‌گذاران در كشورمان است.
بیمه عمر چیست؟
بيمه عمر نوعي توافق است كه افراد را با پرداخت هزينه‌اي ماهيانه/ساليانه تحت پوشش انواع موارد بيمه‌اي و سلامت قرار مي‌دهد. هدف اصلی این بیمه که بر اساس مدل شناخته‌شده طراحي Flexible Universal Life و مديريت پيشرفته ريسك شکل گرفته، ايجاد اطمينان و آرامش در بازه‌هاي زماني مختلف زندگي است.
خدمات پوششی این بیمه از پنج بخش پوشش عمر، فوت حادثي، امراض خاص، از كارافتادگي، پوشش معافيت و درآمد از كارافتادگي تشکیل شده است. با این وجود پيشينه بيمه عمر نشان مي‌دهد كه تقاضاي پوشش كامل، همواره و به ميزان قابل توجهي با ديگر گزينه‌هاي پوششي فاصله دارد.
زيرا اين پوشش به صرفه‌تر و پاسخگوي مناسب‌تري براي نگراني افراد جامعه از آينده بوده است. اما به طور كلي سرمايه فوت، هسته مركزي تمامي بخش‌هاي تشكيل‌دهنده آن است.
در اين ميان، پوشش فوت حادثي با تعهد ۱۰۰ برابري پرداخت بالاترين ميزان تعهد شركت‌هاي بيمه را به خود اختصاص مي‌دهد و با پوشش معافيت مي‌توان درصورت بروز مشكلات مالي از پرداخت حق بيمه خود تا بازه‌اي حداكثر ده ساله معاف شد.
تاریخچه بیمه عمر در ایران
براساس آمار، پس از گذشت سه دهه از ورود بيمه عمر به ايران، آنچه جاي تامل دارد، استقبال کم عموم مردم از اين نوع بيمه است. نكته‌اي كه مي‌توان علت آن را در تفكر عموم مردم دانست.
در باور مردم بیمه عمر صرفا به عنوان منبع سرمايه‌گذاري و سوددهی شناخته مي‌شود. به طور مثال مقايسه سوددهي بانك‌ها و بيمه همواره جزء سوالات رايج آن‌ها بوده است؛ آنچه نشان‌دهنده نگاه كوتاه‌مدت و صرفا سرمايه‌گذاري به خدمتي است كه نام بيمه را يدك مي‌كشد. در صورتي که تمرکز بيمه عمر در درجه اول پوشش افراد در برابر حوادث آینده و در درجه بعد سوددهي است.
انواع پوشش، نحوه سرمایه‌گذاری و رویکرد بیمه‌گران در ایران
توجه به كهنسالي و مشكلات آن دوران، موضوعي بسيار جدي در سراسر دنيا اما فراموش‌شده در داخل كشور است. بازه‌اي كه همه ما حدودا یک سوم عمرمان را در آن سپري مي‌كنيم و همواره دغدغه معيشتي، جزئي از آن بوده است.
بر اساس همين واقعيت، بيمه‌گران با اتخاذ روش‌هايي افراد را به سرمايه‌گذاري بلندمدت تشويق كرده‌اند. در طول ساليان ابتدايي (حدود ۳ سال) شركت‌هاي بيمه با سرمايه‌گذاري وجه بيمه‌گذاران آن را به حد سوددهي مي‌رسانند تا پس از آن به تدريج سرمايه‌گذاري نقش قابل توجهي در اين نوع خدمت ايفا كند؛ به همين دليل حداقل زمان سرمايه‌گذاري در انواع اين بيمه ۵ سال تعيين شده است.
بنابراين ميزان اندوخته افراد به صورت تصاعدي افزايش مي‌يابد تا در درازمدت به سوددهي قابل ملاحظه‌اي برسد. اين سود كه بر پايه سن، ميزان پرداختي و نوع بيمه انتخابي محاسبه مي‌شود، به صورت جداولي توسط بيمه‌گران پس از مراجعه در اختيار افراد قرار خواهد گرفت.
در پايان مدت توافق و بر طبق همين جداول، بيمه‌گذاران و یا ذی‌نفعان مي‌توانند از انباشته خود به صورت يكجا و يا مستمري استفاده كنند. به بیان ساده‌تر در مثال آقاي جمشيدي، وی بيمه‌گذار و همسر و فرزندانش ذی‌نفعان او بودند. بنابراین در صورت بروز هرگونه حادثه، پس از او، خانواده‌اش به عنوان ذی‌نفع از خدمات بیمه‌ای (اندوخته) او استفاده می‌کنند.
در ايران ميزان محاسبه سود شركت‌هاي مختلف بيمه با هم متفاوت است. پرداخت سود قطعي ماهيانه به صورت روزشمار و يا سوددهي بر اساس محاسبه ميزان سود ساليانه از جمله روش‌هاي مختلف پرداختي اين شركت‌ها است؛ به طوري كه در روش دوم بيمه‌گران علاوه بر پرداخت سود قطعي روزشمار، پس از برگزاري جلسات ساليانه با بيمه مركزي و مشخص شدن سود سال جاري اقدام به پرداخت باقیمانده سود بيمه‌گذاران خود مي‌كنند.
پایین بودن سرانه بیمه در ایران و حلقه مفقوده فرهنگ‌سازی
محمدعلی دیانتی زاده کارشناس بیمه در یادداشتی به این نکته اشاره کرده و نوشته است: در کشورهای توسعه‌یافته که سه رکن «تحصیل و اشتغال»، «مسکن و امکانات رفاهی» و «بهداشت و درمان» برای اقشار مختلف جامعه از کمیت و کیفیت قابل قبولی برخوردارند و «امید به زندگی» با توجه به پایین آمدن میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌ها و سوانح رانندگی و… در سطح بالایی قرار دارد، ضریب نفوذ بیمه (نسبت حق‌بیمه به تولید ناخالص داخلی) بین ۷ تا ۱۲ درصد است.
در ایران به‌رغم راه درازی که همچنان تا تحقق توسعه پایدار و بالا رفتن سطح رفاه عمومی در پیش داریم، ضریب نفوذ بیمه به نزدیک ۲ درصد رسیده که البته کمی بالاتر از میانگین خاورمیانه (۱٫۷درصد) قرار گرفته اما با میانگین جهانی که حدود ۶٫۵ درصد است، فاصله بسیار دارد.
این مقایسه در بخش بیمه عمر نیز گواه این مدعاست که سطح توسعه کشورها و نیز درآمد سرانه رابطه مستقیمی با میزان استفاده از انواع بیمه‌ها دارد. به‌طور مشخص در بخش بیمه عمر، در کشورهای اروپایی به‌طور میانگین ۶۰ درصد، در آمریکا ۸۵ درصد و در کانادا ۹۰ درصد از مردم از بیمه عمر استفاده می‌کنند.
اما این واقعیت را نیز باید در نظر داشت که در کشورهای کمتر توسعه‌یافته این رقم ۸ درصد و در ایران متاسفانه تنها ۳ درصد است. این سرآمدی که حاصل اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی گسترده در این جوامع بوده، حتی پایین‌ترین دهک‌های درآمدی را در کشورهایی همچون هند مجاب به خرید بیمه عمر کرده است.
بیمه مرکزی به دنبال ارتقاء ضریب نفوذ بیمه
عبدالناصر همتی رئیس کل بیمه مرکزی با بیان اینکه کنترل و نظارت بیمه های زندگی بسیار مهم تر از سایر رشته های بیمه ای است تاکید کرد:نگاهی به وضعیت بیمه های عمر در دنیا نشان می دهد که سهم پانزده شرکت اول بیمه ای دنیا در حوزه عمر از ٢٤ تا ٨٠ میلیارد دلار متغیر است در حالیکه در ایران این بیمه هنوز به صورت جدی شروع نشده است.
وی با بیان اینکه اگر آتیه می خواهیم که با رفاه و توسعه پایدار همخوان باشد، باید از بیمه های عمر استفاده کنیم، خاطرنشان کرد: بیمه های عمر برای تداوم زندگی مطلوب و خوب موثر است البته بیمه عمر باید همراه با سرمایه گذاری باشد.
همتی ادامه داد:مردم نسبت به بیمه عمر آگاه شده اند این در حالی است که در نه ماهه امسال صدور بیمه های عمر ٣٨ درصد افزایش یافته است.
وی افزود:به تدریج با سیاستهای بیمه ای که اعمال خواهیم کرد بیمه ها را نیز ساماندهی می کنیم.
همتی از برنامه بیمه مرکزی برای تفکیک بیمه عمر و زندگی خبر داد و تصریح کرد: امیدواریم بتوانیم شرکتهای مستقل بیمه زندگی را توسعه دهیم که امروز اولین گام در این راستا انجام شد؛ البته شرکتها باید روی سرمایه گذاری دقت کرده و دچار هیجان نشوند.
همتی در خصوص کاهش نرخ سود تضمینی بیمه های عمر گفت: ما نگران تعهدات آتی و آینده هستیم و به همین خاطر در حال کنترل و تدوین آیین نامه مناسب برای این رشته هستیم و به کمک و دانش تخصصی شما در این زمینه نیاز است.
رئیس کل بیمه مرکزی از برنامه ریزی ایجاد دوره‌های آموزش حرفه‌ای مدیران برای ارتقاء سطح دانش فنی مدیران و کارشناسان بیمه با همکاری پژوهشکده بیمه خبر داد و گفت: صنعت بیمه نیازمند هزینه در این حوزه است و امیدواریم با برگزاری این دوره ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین المللی به ارتقاء سطح علمی مدیران تخصصی کمک کنیم.
