امام زمان و ندای حق‌طلبی و عدالت‌خواهی
بصیرنیوز، نهم ربیع‌الاول، نه تنها نخستین روز امامت امام عصر(عج) است، بلکه آغاز دوره‌ای حیاتی و مهم در تاریخ شیعه نیز به‌شمار می‌آید.
در سال روز نهم ربیع‌الاول که یادمان آغاز امامت ولی‌عصر(عج) است، تصمیم گرفتیم در چند سطر کوتاه به رخ دادهایی که پس از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام در سامرا روی داد، اشاره کنیم.
روز جمعه، هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هـ.ق، امام حسن‌عسکری(ع) پس از این که نماز صبح را خواندند، بر اثر زهری که هشت روز قبل معتمد به ایشان خورانده بود، به شهادت رسید.
این حادثه در شرایطی روی داد که امام یازدهم افزون بر این که مانند پدران خود زمینه را برای غیبت آماده کرده بود، شب پیش از شهادت، دور از چشم مأموران خلیفه، نامه‌های بسیاری به شهرهای شیعه نشین فرستادند.
خبر شهادت امام(ع) در سراسر شهر سامرا پیچید و مردم به احترام او عزاداری کردند، به گفته مورخان، در روز شهادت امام(ع)، سامرا به صحرای قیامت تبدیل شده بود.
عثمان‌بن سعید عمری، به نمایندگی از حجت بن الحسن(عج) متصدی غسل و کفن و دفن حضرت شد و بر اساس گفته شیخ صدوق، خود امام زمان(عج) با کنار زدن عمویش جعفر که قصد نمازگزاردن داشت، بر بدن پدر بزرگوارش نماز خواند.
حکومت عباسی از مدت‌ها پیش براساس سخن رسول‌الله(ص) و امامان معصوم(ع) مبنی بر این‌که آخرین امام مهدی(ع) فرزند امام حسن‌عسکری(ع) است، امام یازدهم را زیر نظر داشت و مراقب بود تا فرزندی از ایشان نماند، ولی امام یازدهم با پنهان نگه‌داشتن خبر ولادت فرزندش این نقشه را باطل کرده بود.
پس از شهادت امام کم‌کم خبر فرزندی به نام مهدی(ع) پخش شد و تلاش چندباره خلیفه عباسی برای یافتن امام مهدی(عج) به نتیجه نرسید.
عثمان بن سعید، نائب اول امام بود و با آغاز غیبت ولی‌عصر(عج) توقیعات حضرت را به شیعیان می‌رساند، از همین زمان بود که شیعیان برای نخستین بار طعم غیبت را چشیدند.
آغاز غیبت صغرا مصادف با آغاز امامت حضرت مهدی(عج) بود تا مردم آرام آرام با مفهوم تلخ و دردناک غیبت آشنا شده و بتوانند تا آن زمان که به اشتباه خود پی می‌برند و به وظایف خود در برابر امامان آگاه می‌شوند، همچنان دیندار بمانند.
در دوران غیبت صغرا چهار نایب خاص که همه آن‌ها معروف و سرشناس بوده‌اند، امر وساطت میان امام(عج) و شیعیان را به عهده داشتند، که آنان احکام دین را از وجود اقدس امام زمان(عج) گرفته و در اختیار شیعیان می‌گذاشتند. آن‌ها سؤالات کتبی و شفاهی شیعیان را به حضور امام زمان(عج) برده و سپس پاسخ را به شیعیان می‌رساندند و همچنین، وجوه شرعی شیعیان را با وکالتی، که از امام داشتند، می‌گرفتند و به حضرت تحویل می‌دادند یا با اجازه ایشان مصرف می‌کردند.
آنان جمعی بودند که امام حسن عسکری(ع) در زمان حیات خود عدالتشان را تأیید فرمود و همه را به‌عنوان امین امام زمان(عج) معرفی کرد و بعد از خود، ناظر املاک و متصدی کارهای خویش گردانید، و آن‌ها را با نام و نسب به مردم معرفی نمود، که همه دارای عقل، امانت، وثاقت، دِرایت، فهم و عظمت بودند.
اما نکته قابل توجه و قابل اذعان این نکته است که انسان به حکم عقل و به مقتضای ضمیر باطنی خود یعنی جان فطرت درونی خویش همواره در جستجوی امنیت و عدالت است. این مطلب به راحتی قابل اثبات است! زیرا بر اساس علوم زیستی نیروی حیات در همه ی موجودات وجود دارد. این نیرو همواره موجودات را بر آن می دارد تا حیات خویش را ادامه دهند و از این رو همه ی موجودات به طور زیستی با موانع حیات خود به مقابله بر می خیزند!
بشریت به حکم عقل و فطرت می‌یابد که بی عدالتی و عدم وجود امنیت کافی و لازم در همه ی زمینه ها از بزرگ ترین موانع حیات و تکامل اوست از این رو به مقتضای ادراک خویش به دنبال برقراری امنیت و عدالت برای حیات خویش است!
از جمله ویژگی های اساسی که در آخرالزمان رخ می دهد و روایات بسیاری آن را تأیید می کند آن است که بشریت به جایی می رسد که می بیند همه ی تئوری پردازی هایش برای استقرار امنیت و عدالت برای ارتقای حیات دچار خدشه شده و با شکست مواجه می گردد!
بن بست نظریه های بشری در زمینه عدالت و امنیت و حیات برتر برای بشریت به معنای آن است که انسان ها بر اساس همان ندای فطری خویش و نیازمندی به عدالت و امنیت، به دنبال مصلحی جهانی و عدالت گستری حقیقی می گردند. بنابراین اگر بگوییم گرایش ذاتی انسان به امنیت و عدالت او را به دنبال پیشوایی عادل و مصلحی جهانی می کشاند، سخن حقّی بر زبان رانده ایم!
فطرت به امام گرایش دارد یعنی امام می تواند فطرت آدمی را بیدار کند و آن را شکوفا نماید! به عبارت دیگر امام انسان ها را متوجه فطرت خداجوی خود می کند که با رو آمدن گرایش های فطری در انسان راه تکامل توسط او پیموده خواهد شد. تکامل عقل فطری در عصر ظهور (عجل الله تعالی فرجه شریف) از جمله برکات ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف) و ویژگی مختص جامعه ی بشریت در زمان ظهور است. در حدیثی شریف و معتبر از ابی جعفر (علیه السلام) نقل شده است که: «اذا قام قائمنا وضع یده علی رووس العباد مجمع به عقولهم و اکمل به اخلاقهم؛ هنگامی که قائم (عجل الله تعالی فرجه شریف) ما قیام کند دستش را بر سرهای بندگان می کشد پس به این ترتیب عقل های ایشان جمع می شود و اخلاق شان تکامل می یابد.» بر اساس این روایت شریف و روایاتی نظیر آن، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف) با ظهور خود زمینه ی بیداری بشر و بلوغ خرد و درک جامعه را فراهم می آورد که در نتیجه رفتار نیک و اخلاق پسندیده در اجتماع بشری رخ می نماید. بنابر این گرایش ها فطری در بشریت با ظهور امام (عجل الله تعالی فرجه شریف) در مسیر صحیح خود به جریان می افتد و انسان را به سوی کمال راهنمایی می نماید.
راساس آنچه گفته شد گرایش به امام عصر (عجل الله تعالی فرجه شریف) به عنوان مصلحی عدالت گستر گرایشی برخاسته از فطرت و عقل سلیم آدمی است که با ظهور موعود (عجل الله تعالی فرجه شریف) گرایش های فطری آدمی در مسیر صحیح می افتد و عقل فطری انسان شکوفا می شود. از این دو مطلب که در یک راستا هستند و هر دو به رابطه ی فطرت و امام (عجل الله تعالی فرجه شریف) اشاره دارند می توان این مطلب را استفاده نمود که برای تکامل و سعادت حقیقی امام راهنمای فطری است که عقل راه هدایت می کند و با تکامل عقل انسان به سعادت حقیقی می رسد و امام خود کسی است که عقل کامل است!
