حضور نظامی روسیه در سوریه چقدر جدی است؟

بصیر، رسانه های خبری منطقه در روزهای اخیر اخبار و شواهدی را دال بر حضور پر رنگ ارتش روسیه در سوریه و ارسال شماری زیادی تسلیحات نظامی به این کشور منتشر نموده اند. بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز که به منابع لبنانی استناد کرده نیروهایی از روسیه در برخی علمیات نظامی در سوریه شرکت کرده‌اند. این منابع همچنین گفته‌اند که مشارکت روس‌ها در عملیات نظامی در سوریه هنوز محدود است و تنها تعداد کمی از نظامیان روس در عملیات حضور دارند و مشارکت آنها چندان زیاد نیست.

در همین حال یک مقام آمریکایی، به خبرگزاری فرانسه گفته است که روسیه حمایتهای نظامی خود از حکومت بشار اسد را افزایش داده و خودروهای زره پوش و کشتی های حامل تانک و یک گردان نظامی به سوریه اعزام کرده است. این مقام آمریکایی که نخواست نامش شود، فاش کرد که هواپیماهای حمل و نقل نظامی از نوع «آنتونوف ۱۲۴کندور» در فرودگاه دمشق فرود آمده اند. به گفته وی، این چهارمین گروه از هواپیماهای حمل و نقل نظامی روسیه در چهار روز گذشته است که به سوریه می رسند. وی افزود:« دو کشتی حامل تانک به بندر ساحلی طرطوس رسیده اند. همچنین بیش از ۱۰ هواپیمای حامل پیاده نظام روسیه در فرودگاه باسل اسد فرود آمده اند.

در روزهای گذشته هم چنین یک مقام آمریکایی به خبرگزاری فرانسه گفته بود که روس ها اخیرا، منازلی آماده که توانایی پذیرایی از صدهها سرباز است، و نیز یک برج مراقبت هوایی نصب کرده اند.

این در حالی است که یک مقام اطلاعاتی اسرائیلی نیز اعلام کرده است که صدها سرباز ایرانی طی چند روز گذشته به سوریه اعزام شده اند. روزنامه اسرائیلی «یدیعوت احرونوت» در گزارشی به نقل از این منبع اطلاعاتی در دولت عبری نوشته «به نظر می‌رسد این اقدام پس از هماهنگی با ولادمیر بوتین، رئیس‌جمهوری روسیه» صورت گرفته است.

به گفته این منبع که نخواسته نامش فاش شود، روسیه اخیرا با همکاری ایران تجهیزات و مشاوران نظامی در سوریه مستقر کرده است. وی این اقدام را گامی بی‌سابقه برای حمایت از بشار اسد رئیس‌جمهوری در حال سقوط سوریه توصیف کرد.

این مقام اسرائیلی در ادامه افزوده:« تصمیم به افزایش دخالت نظامی ایران، ناشی از بحرانی است که بشار اسد با آن روبرو است، که در پی ملاقات سلیمانی و پوتین به منظور همکاری میان دو کشور، اتخاذ شده است.»

ابراز نگرانی آمریکا

در همین حال منابع آمریکایی گزارش دادند که وزیر امور خارجه آمریکا در گفت و گوی تلفنی با سرگئی لاوروف همتای روسی خود، از گزارش های منتشر شده در این باره اظهار نگرانی کرده و «افزایش حضور نظامی روسیه در سوریه» را عاملی در جهت گسترش درگیری های منطقه ای دانست.

لاوروف نیز در این گفتگو بر ضرورت هماهنگی تلاش ها برای مقابله با گروههای تندرو در سوریه که مناطق وسیعی را به کنترل خود درآورده اند، تاکید کرد.

رئیس جمهور آمریکا نیز روز گذشته صراحتا اعلام کرد بشار اسد رئیس جمهور سوریه افزایش حمایت روسیه را بدان علت خواستار شده که در حال از دست دادن کنترل این کشور است.

باراک اوباما که در پایگاه نظامی فورت مید در شرق آمریکا سخن می گفت افزود به نظر می رسد اسد به حد کافی دچار نگرانی شده است که مشاوران روس را به این کشور دعوت کرده و ارسال تجهیزات روسیه را خواستار شده است.

وی افزود این پیام را به روس ها می دهیم که شما نمی توانید راهبردی را در سوریه ادامه دهید که محکوم به شکست است. اوباما تاکید کرد به رغم افزایش حضور نظامی روسیه در سوریه، واشنگتن مسیر عملیات خود علیه داعش را در در عراق و سوریه تغییر نخواهد داد.

صحت و سقم قضیه؟

منابع اروپایی در روزهای اخیر از بستن حریم هوایی بلغارستان و یونان به روی هواپیماهای نظامی روسی خبر داده اند، امری که صحت احتمال انتقال شماری تجهیزات از حریم هوایی دو کشور فوق به سوی سوریه را تایید می کند.

طرح استفاده از حریم هوایی ایران توسط روس ها و عبور هواپیماها از طریق عراق به سوریه در روزهای اخیر نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. یک عضو پارلمان عراق امروز اعلام کرد روسیه می تواند از حریم هوایی عراق برای ارسال کمک هایش برای دولت سوریه استفاده کند. موفق الربیعی مشاور امنیت ملی سابق عراق جمعه شب گفت:« کشورش با تقاضای روسیه برای استفاده از حریم هوایی عراق به منظور ارسال کمک ها برای دولت سوریه در جنگ علیه گروه تکفیری – صهیونیستی داعش مخالفتی ندارد.

الربیعی افزود:« به عقیده من، روسیه برای حمایت از دولت و مردم سوریه در جنگ علیه داعش می تواند از حریم هوایی عراق استفاده کند و این مسئله عراق را در جایگاه قوی در منطقه قرار می دهد و بغداد می تواند از موقعیت سیاسی خود به دولت سوریه در اجرای اصلاحات دموکراتیک در نظام حاکم این کشور کمک کند.»

با این حال مقامات روس نیز حضور نظامی خود در سوریه را رد نکرده اند. سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته است که هواپیماهای نظامی روسیه در پرواز به سوریه، تجهیزات نظامی و کمک‌های بشردوستانه حمل می‌کند، او اشاره کرد که افراد و کارشناسان روس ده‌ها سال است که برای انجام خدمات مشاوره‌ای در زمینه اسلحه و آموزش نظامی در سوریه حضور دارند.

لاوروف در همین حال تاکید کرد که چه بسا روسیه در صورت ضرورت، دست به اقدامات بیشتری در سوریه بزند. وزیر خارجه روسیه افزود که کشورش همچنان سلاح و تجهیزات در اختیار نیروهای سوریه قرار می دهد تا این کشور بتواند با تکفیری های گروه موسوم به داعش مقابله کنند.

در همین راستا وزارت امور خارجه روسیه روز چهارشنبه ۹ سپتامبر اعلام کرد که در صورت نیاز روسیه اقدامات نظامی بیشتری برای مبارزه با تروریسم در سوریه انجام خواهد داد. وزارت خارجه روسیه تاکید کرد که حضور نظامیان روسی در سوریه برای آموزش سلاح های روسی است.

روسیه پیشتر ارسال سامانه موشکی ضد هوایی «اس ای ۲۲» برای سوریه را تایید کرده بود. یک منبع روس در این خصوص گفته بود که این محموله نخستین محموله ای نیست که مسکو برای سوریه ارسال می کند و در سال دو هزار و سیزده محموله دیگری از این سامانه برای سوریه ارسال شده بود. در همین حال خبرگزاری رویتر به نقل از منابع غربی اعلام کرده است روسیه یک سامانه موشکی ضد هوایی پیشرفته در اختیار سوریه قرار می دهد.

منابع روس هم چنین امروز اعلام کردند که روسیه به قبرس اعلام کرده هفته آینده نزدیک سواحل سوریه در دریای مدیترانه مانور نظامی برگزار خواهد کرد.

مقابله با داعش/ حفظ بشار اسد

سوریه تنها متحد روسیه در سطح خاورمیانه بوده و تنها پایگاه دریایی روسیه در مدیترانه در شهر طرطوس سوریه واقع شده است، لذا آینده سیاسی نقش بسزایی برای کاخ کرملین دارد.

پیشروی های داعش در کنار عقب نشینی های صورت گرفته از سوی ارتش سوریه در ماه های اخیر در کنار تجهیز گروه های مسلح دیگر از سوی ترکیه و عربستان سعودی، مسکو را بر آن داشته جهت حمایت از متحد خود وارد عمل شده و مانع از دست رفتن منافعش در خاورمیانه نگردد.

سیاست روسیه در قبال اوکراین نشان داد که ولادمیر پوتین بر خلاف سلفش حاضر به تبعیت محض از آمریکا نبوده و در پی احیای قدرت شوروی سابق است و برای تحقق خواسته های حاضر به پذیرش انواع فشارها از سوی غرب بوده است.

روسیه آن چنان که از گفتگوی لاوروف و کری برآمده است بر آن است که با آمریکا اتحاد مشترکی علیه چگونگی مبارزه با داعش ایجاد نموده و راه حلی سیاسی با وجود بشار اسد در ساختار برای آینده سوریه پیدا نماید. به باور کارشناسان روس می بایست تا پیش از فروپاشی مطلق ساختارهای امنیتی-سیاسی موجود در سوریه راه حلی که حاصل گفتگوهای طرفین است پیدا شده و ضمن تداوم مبارزه با تروریسم به ویژه داعش و النصره از بحران مهاجرین کاسته و درصدد تشکیل دولت ائتلافی در سوریه برآیند.

فرهنگ نیوز