روایات متعدد شیعه در مورد نوروز

عيد از منظر امیرالمؤمنین (ع):
عيد از نظر على(ع): “هر روزى كه در آن روز، معصيت خدا نشود و گناهى انجام نگيرد، آن روز عيد خوانده می شود «كل يوم لا يعصى الله تعالى فيه فهو يوم عيد» و اين فرمايش اميرمومنان(ع) اشاره به اين موضوع دارد كه روز ترك گناه، روز پيروزى و پاكى و بازگشت به فطرت نخستين است.

از سويد بن عفله نقل شده است كه گفت: در روز عيد بر اميرالمومنين(ع) وارد شدم و ديدم كه نزد حضرت نان گندم و خطيفه (نان شيرمال) و ملبنه (حلوا شكرى) است. پس به آن حضرت عرض كردم روز عيد و خطيفه؟!
حضرت فرمود: «انما هذا لمن عيد من غفرله»؛ اين عيد كسى است كه آمرزيده شده است.

روایت شده است: چيزى به رسم هديه نوروزى خدمت اميرالمومنين(ع) تقديم شد، حضرت پرسيد: اين چيست؟ عرض كردند: يا اميرالمومنين! امروز نوروز است. فرمود: هر روز را براى ما نوروز سازيد.

واژه عيد در قرآن:
واژه عيد در قرآن فقط يك بار آمده است:
(اللهم انزل علينا مائده من السماء تكون لنا عيدا لاولنا و آخرنا و آية منك). [۱]

خدايا! نازل كن براى ما مائده‏اى از آسمان كه براى اولين و آخرين از ما عيد باشد و نشانه‏اى از تو.

در تفسير اين آيه آمده است: عيد در لغت از ماده عود به معنى بازگشت است به روزهايى كه مشكلات از قوم و جمعيتى برطرف مى شود و بازگشت به پيروزي ها و راحتى هاى نخستين مى كنند، عيد گفته مى شود و در اعياد اسلامى به مناسبت اين كه در پرتو اطاعت يك ماه مبارك رمضان و يا انجام فريضه بزرگ حج، صفا و پاكى فطرى نخستين به روح و جان باز مى گردد و آلودگى ها كه برخلاف فطرت است از ميان مى رود «عيد» گفته شده است و از آنجا كه روز نزول مائده، روز بازگشت به پيروزى و پاكى و ايمان به خدا بوده است؛ حضرت مسيح(ع) آن را «عيد» ناميده است. [۲]

[۱]. سوره مائده، آيه ۱۱۴٫
[۲]. تفسير نمونه، ج ۵، ص ۱۳۱٫

عيد نوروز از منظر امام صادق (ع ):

امام صادق(ع) به يكى از اصحابش به نام معلى بن خنيس در باره عيد نوروز فرمود: «ان يوم النيروز هواليوم الذى اخذ فيه النبى(ص) لاميرالمومنين(ع) العهد بغديرخم… و هواليوم الذى ظفرفيه باهل النهروان… و هواليوم الذى يظفرفيه قائمنا اهل البيت» .

نوروز، روزى است كه پيامبراكرم (ص) در غديرخم براى ولايت اميرالمومنين(ع) از مردم پيمان گرفت؛ روزى است كه آن حضرت برخوارج نهروان پيروز شد و روزى است كه قائم ما اهل بيت(عليهم السلام) ظهور خواهد كرد…

نوروز به روایت کتب اربعه شیعه:
همه مي دانند که کتب اربعه شيعه از نظر اعتبار و ارزش همچون صحاح سته نزد اهل سنت است و لذا روايات مندرج در کتب چهار گانه شيعه يعني : کافي شيخ کليني، من لايحضره الفقيه شيخ صدوق، تهذيب الاحکام و الاستبصار شيخ طوسي، از حيث وارد شدن در اين منابع اهميت ويژه دارند و پس از جرح و تعديل آنها مي تواند مصدر فتوا و احکام و باورها باشد . رواياتي که در سه کتاب از کتب چهار گانه حديث شيعه آمده چنين است:

۱- با لفظ نوروز يکبار اين روايات آمده است:
– يوم … النوروز اهدوااليه الشيء
اين روايت در تهذيب الاحکام طوسي جلد ۶ ( ص ۳۷۸، سطر ۱۱ ) ثبت و ضبط شده است.
۲- با لفظ النيروز چهار بار روايات زير نقل شده است:
يا اميرالمومنين اليوم النيروز ( من لايحضره الفقيه، شيخ صدوق، جلد ۳، ص ۳۰۰، سطر۴ )
فاذا کان يوم المهرجان اوالنيروز… ( الکافي شيخ کليني ، ج ۵، ص۱۴۱، سطر ۶ )

يوم المهرجان و النيروز اهدوااليه الشيء( من لايحضره الفقيه، شيخ صدوق، ج ۳، ص۳۰۰، سطر ۱۳ )
اتي علي بهديه النيروز فقال ما هذا؟( من لايحضره الفقيه، شيخ صدوق، ج ۳، ص۳۰۰، سطر ۳ )

۳- با لفظ ” نيروزا ” يک بار در روايت منقول است:
اصنعوالناکل يوم نيروزا (من لايحضره الفقيه، شيخ صدوق، ج ۳، ص۳۰۰، سطر ۴ )

۴- با لفظ نيروزنا يک بار در روايت منقول است: نيروزنا کل يوم (من لايحضره الفقيه، شيخ صدوق، ج ۳، ص۳۰۰، سطر ۵ )

نکته قابل توجه در اين است که بيشتر اين روايات در کتاب من لايحضره الفقيه شيخ صدوق آمده که روايات اين کتاب نسبت به ساير کتب اربعه از اعتبار و ارزش بيشتري برخوردار است به ويژه که شيخ صدوق در آن کتاب بيشتر به روايات فقهي و علمي عنايت داشته است و علاوه بر آن روايات اين با منابع حديث اهل سنت از نظر مضمون و محتوا و حتي الفاظ اشتراک چشمگيري نسبت به ساير کتابهاي حديث شيعه دارد.

نامه نیوز