بازتولید آموزه های مهدوی و غفلت دولت ها

به گزارش بصیر، ضرورت و تبیین آموزه های مهدویت در عرصه های اجتماعی، امری انکار ناپذیر است؛ هم‌چنین مواجهه درست و مناسب با مقتضیات زمان و مکان در عصر امروزی با مقوله ی مهدویت و گزاره های مرتبط با ظهور منجی(عج) به عنوان امر کلیدی در تحقق فرهنگ، مورد ارزیابی قرار می گیرد لذا با طرح چارچوب های مهدوی و بازتولید آموزه های آن می توان در راستای پاسخگویی به شبهات در جامعه ی اسلامی اقدام کرد.

لیکن جای بسی تأسف است که در تاریخ شکوهمند انقلاب اسلامی، این مطالبه و خواسته ی برحق به منصه ظهور نرسید و متأسفانه تئوری مهدویت و آموزه های مرتبط با امر ظهور در جامعه به علوم اسلامی رهنمون نشد که به تبع آن تحقق مقوله ی عدالت و پیشرفت در نظام اسلامی دچار چالش های فراوان شد.

بسیاری از کاستی ها در مقوله ی عدالت و پیشرفت در نظام اسلامی معلول عدم بازتولید معارف دینی به ویژه معارف مهدوی است که این آسیب به نوبه ی خود به عنوان مهم ترین پاشنه ی آشیل رکود تولید علوم اسلامی و انسانی در حوزه و دانشگاه در مقوله ی عدالت و پیشرفت مورد ارزیایی است.

در تثبیت این مدعا می توان به طرح شعار عدالت در برخی دولت ها اشاره کرد که با عدم بازتولید گزاره های مهدوی و تمسک به برخی موضوعات سطحی از زمان و مکان در جغرافیای ظهور و…  این نوع نگاه به نوبه ی خود منجر به رکود در مقوله ی تولید علم شد که به تبع آن تضعیف فضای کشور در مولفه های عدالت و پیشرفت را به همراه داشت.

به عنوان نمونه مهم ترین فعالیت یکی از دولت های سابق در امر ظهور و گزاره های مهدوی به موضوعاتی سطحی از قبیل  بررسی آب و هوا در زمان ظهور و… منحصر شده بود که تداوم این رویکرد سطحی در عمل منجر به شهودگرایی در آن دولت شد.

هم‌چنین در برخی از دیگر دولت ها در نظام اسلامی که بعضاً دارای تمایلات غرب گرایانه بودند نیز با رویکرد بی اعتنائی به مولفه ظهور و مانع تراشی این دولت ها برای بازتولید معارف مهدوی اقدام کردند که حاصل این رویکرد خطرناک را می توان در مواضع برخی اصلاح طلبان تندروی فراری به غرب در انکار وجود مبارک امام زمان(عج) مشاهده کرد.

بازتولید معارف و آموزه های مهدوی در تولید علوم اسلامی و انسانی به نوبه ی خود فرهنگ ساز و بسترساز واقعی و غیر قابل انکار از فرهنگ جامعه ی اسلامی خواهد شد. لیکن این امر نیازمند سیاستگذاری صحیح و مطلوب از سوی نهادهای موثر در امر سیاستگذاری مولفه های فرهنگی از قلبیل حوزه، دانشگاه، شورای عالی انقلاب فرهنگی و رسانه ملی و دیگر نهادهای فرهنگی است.

اما به راستی کدام یک از نهادهای مسئول در راستای بازتولید معارف مهدوی در عرصه های علوم اسلامی ایرانی اقدام موثری از خود بروز دادند؟

در پاسخ باید گفت واقعیت این است که  هیچ یک از نهادهای مرتبط با امر سیاستگذاری فرهنگی نتوانستند در این امر موفق عمل کنند، به عنوان نمونه رسانه ی ملی با پرداخت ضیعف به موضوعات مذهبی و دینی به ویژه موضوع ظهور منجی(عج) در عمل با برجسته سازی برخی شاخصه های ظاهری از امر انتظار و آموزه های مهدوی در واقع بازتولید معارف مهدوی را به فراموشی نهاد و اینچنین مخاطبان فهیم خود را در فقر نرم افزاری از مولفه های مهدوی  قرار داد.

هم چنین پرداخت ضعیف و تأمل برانگیز نهادهایی از قبیل حوزه و دانشگاه در امر بازتولید معارف مهدوی غیر قابل انکار است، به عنوان مثال نهادهای حوزوی با غفلت  از معارف مهدوی، محوریت را به دورس روزمره و ثابت فقه و اصول منتقل کردند، لذا دروس خارج فقه و اصول در حوزه از لحاظ تنوع موضوع از قبیل معارف و آموزه های مهدوی و دیگر موضوعات مورد نیاز جامعه در فقر موضوعی قرار دارد.

کرسی تدریس معارف مهدوی در سطوح عالی حوزه به تعداد انگشتان یک دست نیز نمی رسد، نهاد علمی دانشگاه نیز با غفلت از موضوعات دینی و اسلامی در واقع به عنوان حلقه ی مکمل این پروسه ی نادرست مورد نظر است.

بنابراین آثار رویکرد ضعیف و انفعالی نهادهای سیاستگذار و پرداختن سطحی به موضوع انتظار و آموزه های مهدوی به ویژه در شهرهای مذهبی به وضوح قابل رؤیت است زیرا متولیان فرهنگی نظام اسلامی در مقوله ی بازتولید معارف مهدوی وتولید علوم اسلامی انسانی از این معارف بی پایان در خواب سنگین زمستانی به سر می برند.

در کنار این نقائص و کاستی ها، عملکرد نامطلوب شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در جای خود بسیار تأمل برانگیر است لذا ورود این شورای مهم و کلیدی در امر نظام‎مندسازی دکترین مهدویت در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و ابلاغ آن به نهادهای موثر و مجری اینگونه سیاست ها از قبیل رسانه ی ملی امری اجتناب ناپذیر است.

امید است متولیان فرهنگی کشور با بازتولید گزاره های مرتبط با امر انتظار و انتقال فرهنگ مهدویت و حاکم کردن آن در نظام عقلانیت جهانی، در راستای ورود این معارف بی بدیل اسلامی در مقوله ی سبک زندگی اسلامی و به ویژه تمدن سازی نوین اسلامی اقدام کنند.

مهدی نجفی