«نه» به یک توافق بد در وین گفته شود چرا تهران؟!

بصیر، بسیاری از ایرانیان از جزییات مذاکرات بی اطلاعند. تیم مذاکره کننده در روزهای پایانی نزدیک به توافق احتمالی هم پشت درهای بسته نشسته است. گاهی ظریف از اتاق محل اقامتش در هتل کوبورگ برای خبرنگاران رسانه ها دست تکان می دهد و لبخند می زند، اما هیچ معلوم نیست که در اتاق مذاکرات چه رخ داده است.

روز گذشته یوکیا آمانو با حضور در تهران با حسن روحانی و شمخانی دیدار کرد. در بخشی از بیانیه آژانس پیرامون حضور آمانو در تهران آمده است: انتظار می رود محور اصلی مذاکرات طرفین پرداختن به همکاری های جاری میان آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران و نحوه تسریع حل و فصل تمامی مسائل مهم مرتبط با برنامه هسته ای ایران از قبیل شفاف سازی در «پی ام دی» باشد.

رییس جمهور در دیدار با آمانو با تاکید بر صلح آمیز بودن فعالیت هسته ای ایران، گفته است: همکاری شفاف ایران با آژانس یکی از نمونه های طولانی بوده و برای آژانس ثابت شده که اتهامات واهی در خصوص انحراف فعالیت های هسته ای ایران بی اساس بوده است.

این گفته روحانی با تایید آمانو همراه بود، اگرچه وی پیشتر بارها با اظهارات ضد و نقیض تلاش کرده است که انحراف ایران از فعالیت های هسته ای صلح آمیز را خوراک خبری رسانه های بیگانه کند و البته این بار نیز بعید نیست تا پس از ورود به آمریکا اظهاراتی کاملا عکس آنچه در تهران ابراز کرده را اعلام کند.

آمانو در دیدار با روحانی گفته است: در پی بازرسی های گذشته همواره اعلام کرده ایم که فعالیت های هسته ای ایران هیچگونه انحرافی به سمت مقاصد نظامی نداشته و همچنین ایران همواره به تعهدات خود پایبند بوده است.

فارغ از اخبار منتشره از دیدار آمانو و روحانی به نظر می رسد که این سفر یک دستور کار اصلی داشت و آن هم این بود که آمانو می خواهد فرمول جدیدی درباره حل و فصل مسئله ابعاد احتمالی نظامی (PMD)به ایران ارائه کند.

یک سایت تخصصی حوزه هسته ای در گزارشی درباره علت حضور آمانو در تهران نوشت: این سفر تا حدودی غیر منتظره محسوب می شود چرا که اکنون مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ برای نهایی کردن متن یک برنامه جامع اقدام مشترک در وین در مرحله نهایی قرار دارد و عمده تمرکز دیپلماسی بر آن مذاکرات قرار گرفته است. این حدس به طور قوی وجود دارد که سفر آمانو به تهران با این مذاکرات کاملا در ارتباط است و اساسا به عنوان بخشی از مذاکرات با ۱+۵ انجام گرفته است. ابعاد احتمالی نظامی مجموعه ادعاهایی از جانب آژانس علیه برنامه هسته ای ایران است که ایران آنها را به طور کامل ساختگی می داند.امریکا و گروه ۱+۵، رسیدگی به این موضوع و حل آن را پیش شرط هرگونه تعلیق تحریم قرار داده است اما از آنجا که این رسیدگی در فرمول پیشین پیشنهادی آژانس، مستلزم دسترسی به افراد و مکان های نظامی در ایران بود، این مسئله از سوی ایران رد شده است. اکنون برخی خبرها حکایت از آن دارد که آمانو با طرح جدیدی به ایران آمده که تلاش شده مسئله دسترسی به افراد و مکان های نظامی در ایران به نوعی در آن تغییر شکل داده یا به آینده موکول شود.

حضور آمانو در تهران پیش بینی های قبلی را که در سراج۲۴، مطرح شد ، پیرامون چالش فعلی مذاکرات تایید می کند. اصرار آمریکا در تعیین تکلیف pmdقبل از تعیین تکلیف در موضوعات دیگر از جمله تحریم آمانو را به تهران کشانده است. حضور آمانو در تهران و گفت و گوی وی با روحانی و شمخانی قطعا بر تحولات روز شنبه در وین تاثیر گذار خواهد بود.

فواد ایزدی درباره حضور آمانو در تهران گفته است: آمانو در مدت دبیرکلی در آژانس بین المللی انرژی اتمی به شدت بد عمل کرد. زمانی که او می خواست انتخاب شود، با آمریکایی ها جلسه ای داشت و قول داد با آنها درباره ایران هماهنگ باشد. مشروح این جلسه بعدا منتشر شد. این کار را نیز انجام داد. چهره آمانو، ژاپنی است، ولی کارکردش در حد معاون وزیر خارجه آمریکاست. هم عادلانه برخورد نمی کند و هم مشکلات زیادی را در کشور ایجاد کرده. نباید به این فرد و آژانس حق وتو داد. این که بگوییم آژانس راستی آزمایی کند و در صورت تایید او، فلان تحریم تعلیق شود، این به شدت برای ما خطرناک است.

پیش تر برخی خبرگزاری ها اعلام کردند که تیم مذاکره کننده شنبه به تهران می آید. کیهان در گزارشی نوشته است: قرار است هر یک از طرفین مذاکره‌کننده در وین یعنی ایران و ۶ کشور گروه ۵+۱، روز شنبه ۱۳ تیرماه جاری – ۴ جولای- پیش‌نویس مورد اشاره را به کشورهای متبوع خود ببرند و نظر نهایی مسئولان بلندپایه کشورهایشان را درباره متن یاد شده جویا شوند. بر اساس همین خبر، قرار است تیم هسته‌ای کشورمان نیز روز شنبه با متن توافق پیشنهادی به تهران آمده و درباره آن کسب تکلیف کنند!

این روزنامه در ادامه پیرامون این اتفاق نوشته است: از هم‌اکنون می‌توان به وضوح درک کرد که چه فاجعه‌ای در پیش خواهد بود. توافقی که در آن خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران رعایت نشده است، به عنوان پیش‌نویس مورد توافق اولیه تیم‌های مذاکره‌کننده قلمداد می‌شود و ایران اسلامی بر سر یک دو راهی قرار خواهد گرفت که هر دو سوی آن تحمیلی و شکننده است. اگر متن پیش‌نویس را بپذیریم، به یک «توافق بد» که در آن از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران یعنی حفظ صنعت هسته‌ای کشورمان عبور شده است، تن داده‌ایم و اگر نپذیریم، این تلقی به افکار عمومی جهانیان – و احتمالا بخشی از مردم ایران- پمپاژ می‌شود که ایران عامل شکست مذاکرات و مانع توافق بوده است!

مهدی محمدی کارشناس مسائل هسته ای نیز در یادداشت کوتاهی پیرامون بازگشت مذاکره کنندگان به تهران نوشته است: شنیده ام که احتمال دارد دوستان مذاکره کننده روز شنبه با یک متن کم و بیش نهایی شده راهی تهران شوند. واقعیت این است که می دانیم غیرممکن است بتوان با امریکا به متن مشترکی رسید که خطوط قرمز ایران در آن لحاظ شده باشد. این تنها زمانی ممکن است که استراتژی امریکا درباره ایران تغییر کرده باشد که می دانیم نکرده است. تحت این شرایط، به تهران آوردن متنی که تقریبا مطمئنیم حاوی یک «توافق بد» است یک معنا بیشتر ندارد و آن هم این است که کسانی می خواهند هزینه اجتماعی عدم توافق و «نه» گفتن به یک توافق بد، به دوش نظام بیفتد. تیم مذاکره کننده هسته ای به اندازه کافی اختیار دارد. این تیم فقط برای بله گفتن خلق نشده است. اگر «نه» ای لازم است، باید در همان وین گفته شود و نیازی به کشاندن کار به تهران نیست مگر اینکه…

دانا